Islam w Afryce 3600-AF-IA
Wykład obejmuje następujące zagadnienia: zwycięski pochód islamu w Afryce Północnej i początki panowania arabskiego; przenikanie islamu na obszary Afryki Subsaharyjskiej (islam w Takrurze, Silli, imperium Wolofów i w starożytnej Ghanie); islamizacja średniowiecznego państwa Mali; rola islamu w konsolidacji imperium Songhajów za panowania dynastii Sonnich i Askii; rozwój islamu na ziemiach hausańskich w czasach dynastii Habe (islamizacja Kano, Katsiny, Zarii i Gobiru); dzieje religii islamu w imperium Kanem-Borno; przenikanie islamu do strefy leśnej: islamizacyjna rola kupców Diula; okres stagnacji i fulańsko-tukulerskie odrodzenie islamu; powstanie państw teokratycznych w Futa Dżalonie i w Futa Toro, Bondu i Dina; święta wojna Fulanów i utworzenie kalifatu Sokoto; echa dżihadu Szajcha Usmana dan Fodio w królestwie Borno i w kraju Nupe oraz na ziemiach Jorubów; święta wojna Al-Hadżdż Umara Talla; islam wobec wyzwania kolonializmu: imperium Samoriego Ture; szczególne rysy afrykańskiego islamu: zjawisko czarnego islamu i jego tolerancyjny charakter; cywilizacyjna rola islamu w Afryce Zachodniej (powstanie i rozwój państw, szkolnictwo muzułmańskie i nauka, rola pisma i języka arabskiego); sztuka spod znaku islamu (style architektoniczne, muzułmańskie stroje i ozdoby, wpływ islamu na sztukę figuralną); islam wobec wierzeń rodzimych i chrześcijaństwa; rola bractw muzułmańskich (Qadirijja, Tidżanijja, Sanusijja i bractwo Muridów); wpływy ruchów muzułmańskich i sekt spoza Afryki (wahhabizm i sekta Ahmadijja); ruchy mahdystyczne w Afryce; ferment religijny w Nigerii (wprowadzenie szariatu i ruchy fundamentalistyczne Mai Tatsine oraz Boko Haram); współczesne wydarzenia w islamie wschodnioafrykańskim; klasowo-rasowa rewolucja na Zanzibarze; antagonizmy religijne w Ugandzie, Kenii i Tanzanii, działalność Al-Qaidy w Afryce Wschodniej; kontakty Afryki Wschodniej z Bliskim Wschodem; podsumowanie wykładu.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
- student zapoznaje się z kulturotwórczą rolą islamu w Czarnej Afryce
Umiejętności:
- student osiąga zrozumienie procesów społeczno-religijnych zachodzących w Czarnej Afryce
Kompetencje:
- wykład jest pomocny studentowi do zdobycia statusu eksperta ds. Afryki.
Czarna Afryka należy do jednego z ważniejszych obszarów świata muzułmańskiego i nie omijają jej procesy zachodzące w ramach islamu w innych częściach globu ziemskiego. Po wysłuchaniu wykładu student zdobywa niezbędną wiedzę w zakresie kulturotwórczej roli tej religii i znaczenia języka arabskiego dla rozwoju języków miejscowych i powstania w nich piśmiennictwa oraz literatury. Poznaje mechanizmy, jakie prowadzą do upolitycznienia islamu i wyłaniania się z niego sekt fundamentalistycznych, na przykład sekt Mai Tatsine i Boko Haram w Nigerii, czy sekty Szajcha Khalida Balala w Kenii. Naocznie poznaje dodatnie i ujemne skutki procesów globalizacji zachodzących w świecie, a tym samym wyrabia własną opinię na temat zachodzących wokół niego procesów i w oparciu o tą wiedzę kształtuje własną postawę wobec świata.
Kryteria oceniania
Przy ocenie wiedzy studenta będą brane pod uwagę: aktywność na wykładzie, opanowanie zagadnień omawianych na wykładzie oraz znajomość literatury podstawowej. Premiowana będzie znajomość literatury zalecanej.
Literatura
1. Constantin F., Les voies de l’islam en Afrique orientale, Paris 1987.
2. Dilley R.M., Islamic and Caste Knowledge Practices among Haalpulaar’en in Senegal, Edinburgh 2004.
3. Hiskett M., The Development of Islam in West Africa, London-New York 1984.
4. Piłaszewicz S., Potęga Księgi i Miecza Prawdy (Power of the Book and the Sword of Truth), Warszawa 1994.
5. Spencer-Trimingham J., A History of Islam in West Africa, London-Glasgow-New York 1965.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: