Tureckie obrzędy cyklu roku i życia – ich implikacje społeczne i polityczne 3600-7-TU4-PSTOCRZ
1. Charakterystyka obrzędów cyklu roku i życia w Turcji i kulturze tureckiej – podstawy teoretyczne i metodologiczne analizy tematu (teoria obrzędów przejścia i tradycji wynalezionej)
2. Rok obrzędowy – metody mierzenia czasu i sposoby postrzegania czasu, kalendarz urzędowy i religijny, kalendarz lunarny i słoneczny, czas rolnika, pasterza, koczownika, człowieka osiadłego w mieście, czas obrzędów i świąt państwowych; kalendarz obrzędowy roku 2020 i 2021
3. Uroczystości i święta państwowe – ich emocjonalna korelacja (lub jej brak) z tradycyjną obrzędowością doroczną, formy świętowania, formy ekspresji
4. Wiosna – budzenie do życia; obrzędy okresu wiosny w społecznościach o różnym typie gospodarki, zróżnicowanych wyznaniowo i etnicznie; Nevruz a Ergenekon, Hıdırellez – obrzędowość tradycyjna w kontekście politycznym; uroczystości i święta państwowe o charakterze politycznym (23.04, 1.05, 19.05); wiosenne obrzędy chrześcijan w kontekście politycznym.
5. Lato – obrzędy okresu lata, czas świętowania czy czas pracy; şenliki w kontekście wydarzeń obrzędowych, społecznych oraz obrzędowości w służbie przemysłu turystycznego. Państwowe święta okresu lata (15.07) – kontekst polityczny i propagandowy.
6. Lato i jesień roku 2020 i 2021 – Ramazan i Święto na zakończenie Postu oraz Święto Ofiarowania i obrzędowość muzułmańska a tradycyjna obrzędowość ludowa okresu ramazanu i okresu lata.
7. Jesień – przygotowanie do zimy; koczownicy i rolnicy w Turcji. Jesień świąt i uroczystości państwowych – 30 sierpnia, 29 października i 10 listopada.
8. Zima – czas końca i czas początku (przed początkiem) – od żałoby i oczyszczenia do początków nowego życia; religijny i społeczny wymiar zimy; obrzędy zamykające otwierające porządków obrzędów przejścia.
9. Obrzędowy rytm życia człowieka a kalendarz świąt dorocznych – narodziny, małżeństwo, śmierć; obrzędy tradycyjne ich znaczenie religijne i społeczne oraz ich forma polityczna.
10. Narodziny – przyjęcie nowego członka społeczności, kontekst prywatny i publiczny narodzin
11. Obrzezanie – krok w dorosłość chłopca, tworzenie i utrwalanie systemu więzi społecznych dziecka i rodziny.
12. Małżeństwo i obrzędy weselne – tradycyjny, świecki i religijny aspekt obrzędowości związanej z zawarciem małżeństwa.
13. Śmierć i pamięć zmarłych – problem archaiczności obrzędów religijnych w społecznościach lokalnych; kwestia wykorzystania motywu żałoby podczas świąt państwowych.
14. Podsumowanie – problem zachowań obrzędowości w prywatnej i publicznej (politycznej) sferze życia obywateli.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
• Ma rozszerzoną wiedzę o wybranych problemach kultury tureckiej (z zakresu kultury alewitów tureckich) [K_W03]
• Ma szczegółową wiedzę o stanie badań w zakresie wybranej problematyki dotyczącej Turcji w ośrodkach badawczych w Polsce i na świecie [K_W05]
• Zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji i wartościowania różnych wytworów kultury tureckiej właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie językoznawstwa lub literaturoznawstwa i studiów nad kulturą lub filozofii i religioznawstwa lub historii [K_W06]
• Ma obszerną, pogłębioną wiedzę o strukturach i relacjach społecznych oraz zachowaniach społeczno-kulturowych Turcji w zakresie warunkującym profesjonalną werbalną komunikację społeczną i interkulturową [K_W10]
Umiejętności:
• Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać i wykorzystywać informacje z różnych źródeł oraz formułować na ich podstawie krytyczne sądy [K_U01]
• Potrafi wykryć związki między kształtowaniem się idei filozoficznych i religijnych Turcji a procesami społecznymi, kulturalnymi i gospodarczymi [K_U07]
• Potrafi czytać, analizować i interpretować zaawansowane teksty literackie i inne dzieła twórczości kulturalnej Turcji (film, prasa, piśmiennictwo o charakterze społecznym) prawidłowo umieszczając je w kontekście kulturowym [K_U08]
• Potrafi zanalizować najważniejsze zjawiska z zakresu historii/sytuacji społeczno-politycznej/ językowej/ kulturowej Turcji [K_U11]
• Posiada pogłębioną umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów innych autorów [K_U20]
Kompetencje społeczne
• Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób [K_K01]
• Potrafi aktywnie współdziałać i pracować w grupie oraz nawiązywać kontakty i budować relacje społeczne [K_K02]
• Potrafi aktywnie nawiązywać kontakty i współdziałać z przedstawicielami odmiennych kultur [K_K03]
• Ma świadomość odmienności wynikającej z różnorodności kulturowej, religijnej i filozoficznej i jej wpływu na kształtowanie się postaw społecznych i politycznych oraz procesów gospodarczych [K_K06]
• Rozumie problematykę etyczną i odpowiedzialność związaną z przekazywaniem wiedzy o Turcji [K_K07]
• Rozumie i docenia wartość własnej tradycji i spuścizny kulturowej oraz tradycji i spuścizny kulturowej Turcji [K_K08]
• Dostrzega potrzebę wzbogacenia swojej tradycji o pozytywne wartości filozoficzno-społeczno-kulturowe Turcji, traktuje kulturową synergię jako wartość dodaną [K_K09]
Kryteria oceniania
egzamin pisemny
Literatura
Bekki S., Nevruz Kurban İlişkisi ve Kurbana Bağlı olarak Yapılan Ritler-Pratikler, w: Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 29/2004, s. 11-18
Cebecik K., Sarıköy Köyü Folkloru, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yuksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı - brak, Ankara 1991; strony 1-168, 359-437
Cichocki D., Godzińska M., Adampol-Polonezköy – między polskością a tureckością. Monografia współczesnej wsi, Warszawa 2006
Çimrin H., Antalya folkloru, genelekler – görenekler, Antalya 1984
Erden A., Anatolian garment culture, Ankara 1998
Erginer G., Sacrifice of Vow in Çabar Village of Anatolia (A Blood Sacrifice Ritual), w: Acta Ethnographica Hungarica, 43 (3-4), 1998, pp. 471-478
Godzińska M., Rituals of Alevi and Bektashi Religious Minorities – the Religious Relations in Sunni Majority Environment in Secular Turkey, w: Asia and Pacific Studies, 4/2007, pp. 41-60
Gürdal, M., Antalya Yörükleri, w: Türk Etnografya Dergisi, 1976, sayi XV, s. 65-72
Hobsbawm E., Ranger T., (eds.), Tradycja wynaleziona, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, s. 221-275 Majda T. (red.), Leksykon wiedzy o Turcji, Warszawa 2003
Majda T. Leksykon wiedzy o Turcji, Warszawa 2015
Örnek S.V., Türk Halkbilimi, Ankara 1995
Stirling P., Turkish Village, London 1964
Uslu M., The Neuruz Motive in Turkish Culture, w: Nevruz, Ankara, 1988, s. 23-32
Yıldırım M., Życie codzienne w Stambule, Warszawa 2015
Zadrożyńska A., Powtarzać czas początku, cz. I, O świętowaniu dorocznych świąt w Polsce, Warszawa 1975
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: