Wiedza o języku (Z) 3600-7-KM4-WJ(Z)

Przedmiot dostarcza ogólnej wiedzy o językach, obejmującej ich klasyfikację genetyczną, zróżnicowanie cech strukturalnych i aspekty socjolingwistyczne (w tym domeny użycia języka i systemy pisma). Omawia cechy komunikacyjne, wśród nich kulturowe uwarunkowania dyskursu i rytualnych form komunikacji (pozdrowień, gratulacji, kondolencji). Szczegółowe prezentacje poświęcone są wybranym zagadnieniom dotyczącym kulturowych cech języków, przejawiających się w użyciu imion i etnonimów, kulturowych słów-kluczy oraz wykorzystywania cech języka do manifestowania relacji społecznych. Ważnym czynnikiem uzasadniającym zróżnicowanie języków jest stopień ich osadzenia w kulturach oralnych i piśmiennych. Bibliografia do wykładu uwzględnia preferencje dla tych języków pozaeuropejskich, które mają udokumentowane badania nad relacją języka i kultury, w tym zwłaszcza języków afrykańskich.

W cyklu 2023Z:

W cyklu 2024Z:

Założenia (opisowo)

Wiedza o podstawach zróżnicowania języków świata według kryteriów typologicznych, pokazujących istotne odrębności na poziomie fonologicznym i strukturalnym Wykład dotyczy także prezentacji zjawisk szczegółowych, które odnoszą się do cech kulturowych i funkcji komunikacyjnej języków.

Koordynatorzy przedmiotu

Nina Pawlak
Hanna Rubinkowska-Anioł

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Wiedza: absolwent
-ma pogłębioną wiedzę szczegółową (obejmującą terminologię, teorię i metodologię) z zakresu językoznawstwa K_W01 (J)
-ma poszerzoną i pogłębioną wiedzę o funkcjonowaniu języka w przestrzeni społecznej i kulturowej z odniesieniem do konkretnych języków europejskich, orientalnych i afrykańskich, które zaświadczają występowanie omawianych zjawisk K_W11 (J/NKR)
-potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać i wykorzystywać informacje z różnych źródeł oraz formułować na ich podstawie krytyczne sądy K_U01 (J/NKR)
-potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu komunikacji międzykulturowej do poszerzania wiedzy z zakresu nauk humanistycznych K_K04 (-)
-rozumie i docenia wartość tradycji i spuścizny kulturowej własnej oraz innych regionów K_K08 (NKR)
-wykorzystuje kompetencje językowe i kulturowe w sytuacjach profesjonalnych, takich jak programy pomocowe, rządowe, problemy migracji, działanie na rzecz bezpieczeństwa kraju K_K12 (NKR)

Kryteria oceniania

-Uczestnictwo w zajęciach, aktywność potwierdzona znajomością treści minimum 3 lektur jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu,
-Egzamin (test pisemny)

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Bibliografia
Bamgbose, A. 2000. Language and exclusion, Hamburg: LIT
Bartmiński, Jerzy (red.). 2006. Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Blake, Barry J. 2011. Secret language: codes, tricks, spies, thieves, and symbols. Oxford: Oxford University Press.
Bolton K, Kachru B.B. 2006. World Englishes. Critical Concepts in Linguistics, New York: Routlege
Campbell, Lyle. 2004. Historical Linguistics: An Introduction (2nd ed.). Cambridge: The MIT Press.
Croft, W. (2002). Typology and universals. Cambridge: Cambridge UP. 2nd ed.
Duszak, Anna. 1998. Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: PWN.
Fédry, Jacques, Anthropologie de la parole en Afrique, Paris: KARTHALA 2010.
Grabias, S. 2003. Język w zachowaniu społecznym, Lublin: Wydawnictwo IMCS
Heine B, Nurse D. 2000, African Languages. An Introduction. Cambridge: University Press
Heine B., 2008, A linguistic geography of Africa, Cambridge: University Press
Herbert, Robert. K.. (ed.) 1992. Language and Society in Africa: The Theory and Practice of Sociolinguistics, Johannesburg: Witwatersrand University Press.
Huszcza, Romuald. 2004. Wielosystemowość i współsystemowość w językach naturalnych. Wschodnioazjatycki krąg językowy, Warszawa: WUW
Huszcza, Romuald. 1996. Honoryfikatywność : gramatyka, pragmatyka, typologia, Warszawa: DIALOG
Hyman, Larry M. and Charles Kisseberth (eds.) 1998. Theoretical Aspects of Bantu Tone, Stanford: Center for the Study of Language and Information.
Kałużyńska, Irena. 2008. Chinese Female Namings. Past and Present, Warszawa: Wydawnictwo AGADE.
Brenzinger, Matthias and Iwona Kraska-Szlenk (eds.). 2014. The Body in Language. Comparative Studies of Linguistic Embodiment, Brill's Studies in Language, Cognition and Culture (Book 8), Leiden, Boston: Brill
Łobodzińska, R. (red.). 2010. Nazwy własne a społeczeństwo, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem, t. 1, 2.
Ong, Walter J. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Methuen, London and New York 1982
Pawlak, Nina, Podobińska Zofia (red.). Języki Afryki a kultura, Warszawa: AGADE, 2004.
Pawlak, Nina. 2008. Języki Azji i Afryki w komunikacji międzykulturowej, Warszawa: WUW.
Pawlak N., 2010, Języki afrykańskie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Heine B, Nurse D.,2000, African Languages. An Introduction. Cambridge: University Press
Pawlak, Nina. 2018. Tekst naukowy z podtekstem kulturowym – cechy stylu prac naukowych hausa, w: Wybrane zagadnienia lingwistyki tekstu, analizy dyskursu i komunikacji międzykulturowej - In memoriam Profesor Anny Duszak (1950-2015), red. Urszula Okulska, Urszula Topczewska, Anna Jopek-Bosiacka. Warszawa: ILS UW (2018). 105-124.
Perlin, Jacek. 2004. Metodologia jezykoznawstwa diachronicznego, Warszawa: DIALOG.
Kaye, Alan S. (ed.). 1996. Phonologies of Asia and Africa, Winona Lake: Eisenbrauns.
Piłaszewicz S., Rzewuski, E. 2005. Wstęp do afrykanistyki, Warszawa: WUW.
Sampson, Geoffrey. 1985. Writing Systems: A Linguistic Introduction. Stanford University Press, California.
Storch, Anne.2011. Secret Manipulations: Language and Context in Africa, Oxford: Oxford University Press.
Szul Roman, 2009, Język, naród, państwo. Język jak zjawisko polityczne, Warszawa.
Holm, J., 2000, An Introduction to pidgins and creoles, Cambridge: University Press
Tabakowska, E. 2001. Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków: Universitas.
Wierzbicka, Anna. 2007. Słowa klucze. Różne języki, różne kultury, Warszawa: WUW (polski przekład Understanding Cultures through their Key-Words, 1998).
Wierzbicka, Anna. 1999. Język – umysł – kultura. Wybór prac pod redakcją Jerzego Bartmińskiego, Warszawa: PWN.
Will, I., Ahmad, Mustapha, 2008,“Symbolika gestów w kulturze Hausa”, in N. Pawlak (ed.) Języki Azji i Afryki w komunikacji międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 245-267.
Wołk, Ewa. 2008. Towards the Conceptualization of the Sphere of Interpersonal Relations in Amharic, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2008

Źródła internetowe/ Internet sources:
Ethnologue: Languages of the World (www.ethnologue.com)
Halvor Eifring & Rolf Theil: Linguistics for Students of Asian and African Languages
https://www.uio.no/studier/emner/hf/ikos/EXFAC03-AAS/h05/larestoff/linguistics/
Haspelmath M., 2015, The serial verb construction: Comparative concept and cross-linguistics generalizations, http://www.eva.mpg.de/fileadmin/content_files/linguistics/conferences/2015-diversity-linguistics/Haspelmath_paper.pdf

W cyklu 2023Z:

Bamgbose, A. Language and exclusion, Hamburg: LIT 2000
Bartmiński, Jerzy (red.). 2006. Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bolton K, Kachru B.B. 2006. World Englishes. Critical Concepts in Linguistics, New York: Routlege.
Campbell, Lyle. 2004. Historical Linguistics: An Introduction (2nd ed.). Cambridge: The MIT Press.
Clements, G.N. Phonology. 2000. w: Heine, Bernd, Derek Nurse (red.). African Languages. An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press. 123-160.
Dubisz, Stanisław & Krystyna Długosz-Kurczabowa. 2004. Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa: WUW
Duszak, Anna. 1998. Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: PWN.
Ethnologue: Languages of the World (www.ethnologue.com)
Fédry, Jacques, Anthropologie de la parole en Afrique, Paris: KARTHALA 2010.
Ferguson, C.A. Diglossia, Word, 15 (1959), pp. 325–340
Frajzyngier, Zygmunt & Erin Shay, Współdziałanie podsystemów w strukturze języka (przekład z angielskiego), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2013.
Goddard, Cliff (ed.). 2006. Ethnopragmatics: Understanding Discourse in Cultural Context, Berlin: Mouton de Gruyter.
Heine, Bernd & Derek Nurse (red.). 2008. A Linguistic Geography of Africa, Cambridge: University Press.
Houis, Maurice. 1976. The Problem of the Choice of Languages in Africa, Prospects: Quarterly Review of Education, 6, 3, 393-405.
Johnson, P. Cywilizacja starożytnego Egiptu. Warszawa 1997
Kachru, B. B. (1997). World Englishes and English-using communities. Annual Review of Applied Linguistics 17,66-87.
Lawson, Edwin D. & Richard F. Sheil, The Onomastic Treasure of the CIA (Chapter 15 Hausa Personal Names), State University of New York, Fredonia 2006
Mengui Shi, 2020. Properties of phonological manipulation in linguistic taboos, w: Essays on African languages and linguistics, Jenneke van der Wal, Heleen Smits, Sara Petrollino, Victoria Nyst & Maarten Kossmann (eds.), 541-562
Nida, Eugene A. and William L. Wonderly (1975). Communication roles of languages in multilingual societies
Ong, Walter J. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Methuen, London and New York 1982 (polski przekład Józefa Topoli, Lublin: KUL 1992,
Oyetade, Solomon Oluwole. (1995). A sociolinguistic analysis of address forms in Yoruba, Language and Society 24, 1995, 515-535.
Pawlak, Nina, Podobińska Zofia (red.). Języki Afryki a kultura, Warszawa: AGADE, 2004.
Pawlak, Nina. 2009. “Conceptualization of Emotions in African Languages and the Context of African Personality, w: Codes and Rituals of Emotions in Asian and African Cultures pod red. N. Pawlak, Warszawa 2009, s.95-109
Pawlak, Nina. 2010. Języki afrykańskie (Rozdział I i II: Komparatystyka językowa i klasyfikacje), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Schmandt-Besserat, D. Jak powstało pismo. Warszawa 2007: Agade.
Storch, Anne. 2011. Secret Manipulations. Language and Context in Africa, Oxford University Press.
Weinsberg, Adam. 1990. Gramatyka porównawcza języków indoeuropejskich, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Wierzbicka, Anna. 1997. Understanding Cultures through their Key Words: English, Russian, Polish, German, and Japanese. New York/Oxford: Oxford University Press.
Wierzbicka, Anna. 1999. Język – umysł – kultura (wybór prac). Warszawa: PWN.
Wierzbicka, Anna. 2007. Słowa klucze. Różne języki- różne kultury, Warszawa: WUW
Will, I., Ahmad, Mustapha, 2008,“Symbolika gestów w kulturze Hausa”, in N. Pawlak (ed.) Języki Azji i Afryki w komunikacji międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 245-267.
Will, I. 2016. “To what extent do African studies refocus our understanding of gestures?”. N. Pawlak, H. Rubinkowska-Anioł, I. Will (eds.), African Studies. Forging New Perspectives and Directions. Warsaw: Elipsa, 183-198.
Wołk, Ewa. 2008. Towards the Conceptualization of the Sphere of Interpersonal Relations in Amharic, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

W cyklu 2024Z:

Bartmiński, Jerzy (red.). 2006. Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bolton K, Kachru B.B. 2006. World Englishes. Critical Concepts in Linguistics, New York: Routlege
Blake, Barry J. 2011. Secret language: codes, tricks, spies, thieves, and symbols. Oxford: Oxford University Press.
Campbell, Lyle. 2004. Historical Linguistics: An Introduction (2nd ed.). Cambridge: The MIT Press.
Croft, W. (2002). Typology and universals. Cambridge: Cambridge UP. 2nd ed.
Duszak, Anna. 1998. Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: PWN.
Grabias, S. 2003. Język w zachowaniu społecznym, Lublin: Wydawnictwo IMCS
Heine B., 2008, A linguistic geography of Africa, Cambridge: University Press
Herbert, Robert. K.. (ed.) 1992. Language and Society in Africa: The Theory and Practice of Sociolinguistics, Johannesburg: Witwatersrand University Press.
Huszcza, Romuald. 1996. Honoryfikatywność : gramatyka, pragmatyka, typologia, Warszawa: DIALOG
Kałużyńska, Irena. 2008. Chinese Female Namings. Past and Present, Warszawa: AGADE.
Łobodzińska, R. (red.). 2010. Nazwy własne a społeczeństwo, Łask: Leksem, t. 1, 2.
Ong, Walter J. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Methuen, London and New York 1982
Pawlak, Nina. 2008. Języki Azji i Afryki w komunikacji międzykulturowej, Warszawa: WUW.
Pawlak N., 2010, Języki afrykańskie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Heine B, Nurse D.,2000, African Languages. An Introduction. Cambridge: University Press
Kaye, Alan S. (ed.). 1996. Phonologies of Asia and Africa, Winona Lake: Eisenbrauns.
Sampson, Geoffrey. 1985. Writing Systems: A Linguistic Introduction. Stanford University Press, California.
Storch, Anne.2011. Secret Manipulations: Language and Context in Africa, Oxford: Oxford University Press.
Szul Roman, 2009, Język, naród, państwo. Język jak zjawisko polityczne, Warszawa.
Holm, J., 2000, An Introduction to pidgins and creoles, Cambridge: University Press
Wierzbicka, Anna. 2007. Słowa klucze. Różne języki, różne kultury, Warszawa: WUW (polski przekład Understanding Cultures through their Key-Words, 1998).
Will, I., Ahmad, Mustapha, 2008,“Symbolika gestów w kulturze Hausa”, in N. Pawlak (ed.) Języki Azji i Afryki w komunikacji międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 245-267.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3600-7-KM4-WJ(Z) w USOSweb