Zagadnienia społeczno-kulturowe Iranu i Afganistanu2 3600-7-IR1-ZSKIA2
Celem wykładu jest kształcenie studentów w zakresie problematyki społecznej, politycznej i kulturowej współczesnego Iranu i Afganistanu, z uwzględnieniem uwarunkowań geograficznych i ludnościowych oraz kontekstu historycznego. Treść wykładu stanowią wybrane zagadnienia z zakresu geografii historycznej obejmującej obszary należące do kręgu kultury irańskiej, zagadnienia problemów etnicznych i mniejszości religijnych, sytuacja językowa, struktura społeczna, systemy władzy obu krajów, zagadnienia dotyczące kultury, np. szyizm we współczesnym Iranie, genderowa historia Iranu i propaganda współczesnego Iranu itp.
W cyklu 2024L:
Celem wykładu jest kształcenie studentów w zakresie problematyki społecznej, politycznej, kulturowej i religijnej dotyczącej ludów zamieszkujących obszary obejmujące dawne zachodnie tereny Imperium Perskiego należące do geograficznego Kurdystanu (zwł. Asyryjczyków, Kurdów, Jezydów). Treść wykładu stanowią wybrane zagadnienia z zakresu zróżnicowania religijnego, etnicznego i językowego tych terenów ze szczególnym uwzględnieniem genezy historycznej niektórych zjawisk religijnych, na które wpłynęły chrześcijaństwo, manicheizm, gnostycyzm, sabeizm i islam. Zostanie przedstawiona charakterystyka Asyryjskiego Kościoła Wschodu, Syryjskiego Kościoła Ortodoksyjnego, lokalnych bractwó sufickich (zwł. Kadiriji), Ludu Prawdy i jarsanizmu oraz Jezydów i jezydyzmu. Szczególna uwaga zostanie poświęcona dyskusji nad etnogenezą Kurdów i Jezydów oraz zasadom religiinym jezydyzmu, jego architekturze i obrzędom religijnym. |
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
Wiedza:
- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o zagadnieniach społeczno-kulturowych Iranu/Afganistanu dotyczących środowiska naturalnego, sytuacji etnicznej, demograficznej i politycznej
- potrafi nazwać i scharakteryzować podstawowe zjawiska kulturowe Iranu/Afganistanu.
- ma uporządkowaną wiedzę na temat uwarunkowań środowiska naturalnego, geopolitycznego i gospodarczego dla historycznej i współczesnej sytuacji Iranu/Afganistanu
- ma świadomość różnorodności językowej regionu Iranu i Afganistanu i jej wpływu na sytuację kulturową i polityczną świata
Umiejętności:
- potrafi zastosować wiedzę z zakresu problematyki społeczno-kulturowej w typowych sytuacjach profesjonalnych.
- potrafi wskazać źródła różnic kulturowych krajów Orientu (Iranu i Afganistanu).
- potrafi zastosować wiedzę z zakresu historii Iranu i Afganistanu do analizy i interpretowania wydarzeń współczesnego świata.
- potrafi prawidłowo usytuować Iran/Afganistan w kontekście uwarunkowań środowiska naturalnego, geopolitycznego i gospodarczego.
- posiada umiejętność prezentacji zagadnień szczegółowych z zakresu problematyki społeczno-kulturowej Iranu i Afganistanu i w języku polskim i europejskim
-umie dostrzec zależności między dziedzictwem kulturowym i wybranymi dziełami twórczości kulturalnej, a zagadnieniami tradycji i współczesności.
- potrafi w podstawowym zakresie poprawnie funkcjonować w środowisku kulturowym Iranu/Afganistanu.
Kompetencje społeczne:
- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.
- potrafi odpowiednio określić cele i sposoby ich osiągnięcia w zakresie działalności społeczno-kulturowej.
- ma świadomość odmienności kulturowej i jej źródeł religijnych, filozoficznych, obyczajowych i historycznych oraz jej znaczenia dla rozumienia współczesnego świata.
- widzi potrzebę prowadzenia dialogu międzykulturowego.
- ma świadomość znaczenia kultury Iranu i Afganistanu w kulturze światowej.
-działa na rzecz udostępniania i promowania spuścizny kulturowej i językowej Iranu i Afganistanu
- dostrzega pozytywne wartości społeczno-kulturowe Iranu/Afganistanu, z których może czerpać dla osobistego rozwoju i efektywnej komunikacji międzykulturowej.
Kryteria oceniania
-ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć, przygotowanie do dyskusji na podstawie udostępnionych wcześniej przez prowadzącego materiałów źródłowych lub opracowaniach)
kontrola obecności (możliwe 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze
-na koniec semestru egzamin ustny
Literatura
Zalecana lista lektur:
1. Mahnaz Afkhami, “A Future in the Past: the Pre-Revolutionary Women’s Movement in Iran”: R. Morgan, ed., Sisterhood is Global: An International Women’s Movement Anthology (New York 1984).
2. Said Amir Arjomand, Introduction: Shi’ism, Authority, and Political Culture w: Authority and Political Culture in Shi’ism, (red.) S.A. Arjomand, SUNY Press, 1988, 1¬–24.
3.Janet Afary, Sexual Politics in Modern Iran (Cambridge University Press 2009).
4. Harriet Blyth, Racialisation Processes in Iran, CERS Working Paper, 2014.
5. Browne, E.G., 1914. The Press and Poetry of Modern Persia. Cambridge University Press, Cambridge.
6. Browne, E.G., 1910. The Persian Revolution of 1905-1909. Cambridge 16. University Press, Cambridge.
7. The Cambridge History of Iran, t. I, The Land of Iran, Cambridge University Press, 1968.
8. Willem Floor, A Social History of Sexual Relations in Iran (Mage Publishers 2008).Afsaneh Najmabadi, Women with Mustaches and Men without Beards: Gender and Sexual Anxieties of Iranian Modernity (University of California Press 2005).
9.Joanna de Groot, “Gender, Discourse and Ideology in Iranian Studies: Towards a New Scholarship”, Deniz Kandiyoti, ed., Gendering the Middle East: Emerging Perspectives (I.B.Tauris 2007): 29-50.
10. N. Keddie, Współczesny Iran, Kraków 2007.
11. Afsaneh Najmabadi, “Hazards of Modernity and Morality: Women, State and Ideology in Contemporary Iran”: Deniz Kandiyoti, ed., Women, Islam and the State (Macmillan Press 1991): 48-76.
12. Afsaneh Najmabadi, Women with Mustaches and Men without Beards: Gender and Sexual Anxieties of Iranian Modernity (University of California Press 2005): 132-155.
13. Kumari Jayawardena, Feminism and Nationalism in the Third World (Verso 2016): 1-24; 57-70.
14. Jaśkowski, S.A., 2019. U źródeł współczesnego Iranu. Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa
15. Jaśkowski, S. 2017. "Kadżarskie źródła myśli Ahmada Kasrawiego?". Przegląd orientalistyczny, 3 (263). 263-276
16. Jaśkowski, Stanisław. 2011. "Ahmad Kasrawi, pierwsza ofiara rewolucji". Przegląd orientalistyczny. 1-2 (236-237). 77-85
17. Szahroch Meskub, Tożsamość irańska a język perski [w:] „Irańskie drogi do nowoczesności. Projekty. Idee. Manifesty”, red. A. Krasnowolska, R. Rusek-Kowalska, M Rzepka, Kraków 2014, s. 241-244.
18. A. Rashid, Talibowie, Warszawa 2002.
19. Karolina Rakowiecka, Afqani dżama’at. O Afganach, stereotypach i propagandzie w porewolucyjnym Iranie [w:] „Miscellanea Afghanica Cravoviensia”, red. T. Gacek, J. Pstrusińska, M. Rzepka, Kraków 2010, s. 131-142.
20. Hamideh Sedghi, Women and Politics in Iran: Veiling, Unveiling, and Reveiling (Cambridge University Press 2007)
21. J. Sierakowska-Dyndo, Granice wyobraźni politycznej Afgańczyków, Warszawa 2007.
22. Sylwia Surdykowska, Iran in the Eyes of Poles [in:] ‘In the Archive of Memory. The Fate of Poles and Iranians in the Second World War’, ed. Sylwia Surdykowska, Warsaw 2014, s. 97-109.
23. Ali Szari'ati, Męczeństwo (Hosejn, spadkobierca Adama) (fragmenty) [w:] „Irańskie drogi do nowoczesności. Projekty. Idee. Manifesty”, red. A. Krasnowolska, R. Rusek-Kowalska, M Rzepka, Kraków 2014, s. 209-218.
24. Film: Rozstanie, Asgar Farhadi, 2011,
25. Davis, Craig. “‘A’ Is for Allah, ‘J’ Is for Jihad.” World Policy Journal, vol. 19, no. 1, [Sage Publications, Inc., Duke University Press], 2002, pp. 90–94, http://www.jstor.org/stable/40209794.
26. Pelevin, Mikhail, and Matthias Weinreich. “The Songs of the Taliban: Continuity of Form and Thought in an Ever-Changing Environment.” Iran & the Caucasus 16, no. 1 (2012): 45–70. http://www.jstor.org/stable/41723223.
27. John Bailey, 2011, Songs from Kabul: The Spiritual Music of Ustad Amir Muhammad, Algershot:Ashgate
28. Merlin Swartz, “HANAFITE MAḎHAB,” Encyclopædia Iranica, XI/6, pp. 651-653, available online at http://www.iranicaonline.org/articles/hanafite-madhab
29. Pstrusińska,, Jadwiga, “Paştunwali – afgański kodeks postępowania”, Etnografia Polska 21, nr. 2 (1977), s. 63-79.
30. J. F. Shroder, Jr., “AFGHANISTAN i. Geography,” Encyclopaedia Iranica, Online Edition, 1982, available at http://www.iranicaonline.org/articles/afghanistan-i-geography
31. E. Stenz, The Climate of Afghanistan,its Aridity, Dryness and Divisions, New York, Polish Institute of Arts and Science in America, 1946.
32 Stenz, Edward. “STRONG EARTHQUAKES IN AFGHANISTAN.” Bulletin of the Polish Institute of Arts and Sciences in America 3, no. 2 (1945): 398–411. http://www.jstor.org/stable/24724993.
33. Ch. M. Kieffer, “AFGHANISTAN v. Languages,” Encyclopaedia Iranica, Online Edition, 1982, available at http://www.iranicaonline.org/articles/afghanistan-v-languages
34.Pstrusińska J., O tajnych językach Afganistanu i ich użytkownikach, Kraków 2004
35. L. Dupree, “AFGHANISTAN iv. Ethnography,” Encyclopaedia Iranica, Online Edition, 1982, available at http://www.iranicaonline.org/articles/afghanistan-iv-ethnography
36. Abdulbaqi, Misbahullah. “Madrassah in Afghanistan: Evolution and Its Future.” Policy Perspectives 5, no. 2 (2008): 130–59. http://www.jstor.org/stable/42909538.
Lektury uzupełniające:
1. Sz. Ebadi, Broniłam ofiar, Warszawa 2007
2. J. Sierakowska-Dyndo, Afganistan. Narodziny republiki, Warszawa 2002
3. B. Kaim, Sztuka starożytnego Iranu, Warszawa 1994.
4. Afary, J., 2005. The Iranian Constitutional Revolution, 1906-1911. Columbia University Press, New York
5. Jaśkowski, S.A., 2018. Parcham - Journal of Ahmad Kasravi and His Followers. Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa
W cyklu 2023L:
Zalecana lista lektur: 33. Ch. M. Kieffer, “AFGHANISTAN v. Languages,” Encyclopaedia Iranica, Online Edition, 1982, available at http://www.iranicaonline.org/articles/afghanistan-v-languages Lektury uzupełniające: |
W cyklu 2024L:
1. Rediscovering Kurdistan’s Cultures and Identities, red. J. Bocheńska, Palgrave Macmillan, Cham 2018. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: