Zagadnienia społeczno-kulturowe Iranu i Afganistanu 3600-5-IR1-ZSKIA
W I semestrze wykład obejmuje geografię historyczną Iranu i Afganistanu oraz grupy etniczne (z uwzględnieniem ich roli politycznej we współczesnym Iranie i Afganistanie). Omawiane są główne krainy starożytnego Iranu, które odegrały ważną rolę w dziejach Iranu i Afganistanu w sferze kulturowej, ekonomicznej, politycznej oraz zagadnienia etniczne, stosunki ludnościowe, zagadnienia społeczno-polityczne współczesnego Iranu i Afganistanu. W niewielkim zarysie uwzględniane są informacje z zakresu geografii fizycznej. Tematyka wykładów: 1. Ludy indoirańskie i proces ich przenikania na tereny Płaskowyżu Irańskiego; 2. Główne ośrodki kultury starożytnego świata irańskiego: np. Lorestan, Fars, Chorasan, Sistan, Baktria, Ghandara, Bamjan, Chorezm. 3. Grupy etniczne Iranu i Afganistanu (a/ ludy irańskie: Persowie, Beludżowie, Kurdowie, Lurowie, Bachtiarzy, Tadżycy, Pasztunowie, b/ ludy tureckie: Azerowie, Turkmeni, Szahsewenowie, Ghaszghajowie, Hamsa, Uzbecy; c/ inne grupy np. semickie: Arabowie, Żydzi).
W II semestrze wykład dotyczy zagadnień społecznych i politycznych. W niewielkim stopniu poruszone zostaną także wybrane zagadnienia ekonomiczne. Omawiane są tematy: 1. Mniejszości religijne Iranu i Afganistanu (np. chrześcijanie, bahaici, sikhowie) 2. Ludność osiadła i koczownicza w Iranie i Afganistanie – stosunki i zależności; 3. Struktura społeczna Iranu i Afganistanu – różnice i podobieństwa; 4. Demografia Iranu i Afganistanu 5. Systemy władzy i sytuacja polityczna we współczesnym Iranie i Afganistanie; 6. Wybrane zagadnienia ekonomiczne współczesnego Iranu i Afganistanu (np. rola fundacji, przemysł narkotykowy) 8/ Rzemiosło i sztuka użytkowa Iranu i Afganistanu.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o zagadnieniach społeczno-kulturowych Iranu/Afganistanu dotyczących środowiska naturalnego, sytuacji etnicznej, demograficznej i politycznej. K_W09
- potrafi nazwać i scharakteryzować podstawowe zjawiska kulturowe Iranu/Afganistanu. K_W10
- ma uporządkowaną wiedzę na temat uwarunkowań środowiska naturalnego, geopolitycznego i gospodarczego dla historycznej i współczesnej sytuacji Iranu/Afganistanu. K_W11
- ma świadomość różnorodności językowej regionu Iranu i Afganistanu i jej wpływu na sytuację kulturową i polityczną świata. K_W14.
Umiejętności:
- potrafi zastosować wiedzę z zakresu problematyki społeczno-kulturowej w typowych sytuacjach profesjonalnych. K_U09
- potrafi wskazać źródła różnic kulturowych krajów Orientu (Iranu i Afganistanu). K_U02
- potrafi zastosować wiedzę z zakresu historii Iranu i Afganistanu do analizy i interpretowania wydarzeń współczesnego świata. K_U04
- potrafi prawidłowo usytuować Iran/Afganistan w kontekście uwarunkowań środowiska naturalnego, geopolitycznego i gospodarczego. K_U05
- posiada umiejętność prezentacji zagadnień szczegółowych z zakresu problematyki społeczno-kulturowej Iranu i Afganistanu i w języku polskim i europejskim K_U21
-umie dostrzec zależności między dziedzictwem kulturowym i wybranymi dziełami twórczości kulturalnej, a zagadnieniami tradycji i współczesności. K_U07
- potrafi w podstawowym zakresie poprawnie funkcjonować w środowisku kulturowym Iranu/Afganistanu. K_U17
Kompetencje społeczne:
- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. K_K01
- potrafi odpowiednio określić cele i sposoby ich osiągnięcia w zakresie działalności społeczno-kulturowej. K_K04
- ma świadomość odmienności kulturowej i jej źródeł religijnych, filozoficznych, obyczajowych i historycznych oraz jej znaczenia dla rozumienia współczesnego świata. K_K05
- widzi potrzebę prowadzenia dialogu międzykulturowego. K_K06
- ma świadomość znaczenia kultury Iranu i Afganistanu w kulturze światowej. K_K07
-działa na rzecz udostępniania i promowania spuścizny kulturowej i językowej Iranu i Afganistanu K_K08
- dostrzega pozytywne wartości społeczno-kulturowe Iranu/Afganistanu, z których może czerpać dla osobistego rozwoju i efektywnej komunikacji międzykulturowej. K_K09
Kryteria oceniania
ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)
egzamin ustny
ew. praca semestralna/ roczna
Literatura
Zalecana lista lektur:
1. W. W. Bartold, Raboty po istoriczeskoj geografii i istorii Irana, Moskwa 1971, Soczinienija tom VII.
2. The Cambridge History of Iran, t. I, The Land of Iran, Cambridge University Press, 1968.
3. L. Dupree, The Afghanistan, Princeton 1973.
4. Sz. Ebadi, Broniłam ofiar, Warszawa 2007
5. B. Ghafurow, Dzieje i kultura ludów Azji Środkowej, Warszawa 1978. .
6. B. Kaim, Sztuka starożytnego Iranu, Warszawa 1994.
7. N. Keddie, Współczesny Iran, Kraków 2007.
8. J. Pstrusińska, Afghanistan 1989 in Sociolinguistic Perspective, „Central Asian Survey”, Incidental Papers Series, nr 7, London 1990.
9. J. Pstrusińska, O tajnych językach Afganistanu i ich użytkownikach, Księgarnia Akademicka, Kraków 2004.
10. A. Rashid, Talibowie, Warszawa 2002.
11. J. Sierakowska-Dyndo, Granice wyobraźni politycznej Afgańczyków, Warszawa 2007.
12. M. Składankowa, Kultura Perska, Warszawa 1995.
13. M. Składankowa, Zrozumieć Iran, Warszawa 1996.
14. S. Surdykowska, Idea szahadatu w kulturze Iranu, Warszawa 2006
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: