Wiedza o literaturze Afryki - literatura amharska 3600-3-AF3-WLA
Ogólne wprowadzenie do literatury etiopskiej: krótka charakterystyka piśmiennictwa w języku gyyz począwszy od utworów epigraficznych po dzieła o tematyce religijnej, hagiograficzne, a także historiograficzne, poezję k'ine czy gramatyki sewasiw – wieki od IV do X. Następnie omówiona będzie Kibre Negest ‘Chwała królów’ i jej kulturotwórcza rola w historii cywilizacji etiopskiej.
Charakterystyka zachowanych tekstów staroamharskich i ich analiza jako zabytku języka, kultury i literatury, Pieśni Królewskie, cechy charakterystyczne języka oraz tego rodzaju poezji – wieki XIV-XVI.
Systematyczny przegląd literatury amharskiej oraz jej społeczno-kulturowego tła. Omówione zostaną charakterystyczne gatunki zarówno literatury ustnej: pieśni ludowe, twórczość azmari, bajki, przysłowia, jak i pisanej: kroniki królewskie, tradycyjna poezja etiopska wraz z typową dla niej figurą retoryczną seminna werk’ ‘wosk i złoto’, poezja współczesna, powieść, reportaż oraz dramat. W toku wykładu przedstawione zostaną sylwetki animatorów etiopskiej sceny literackiej, jak Afewerk' Gebre Iyesus, Hiruy Welde Sillasie, Tekle Hawaryat Tekle Maryam, Birhanu Zerīhun, Mengistu Gedamu, Beka Nemo, Taddese Līben, Haddīs Alemayyehu, Mengistu Lemma, Negash Gebre Maryam, Ts'egayye Gebre Medhin, Bealu Girma, Danyachchew Werk'u, Alemayyehu Moges, P'awlos Nyonyo, oraz omówione zostaną szczegółowo ich najważniejsze utwory. Z literatury współczesnej omówiona będzie powieść autobiograficzna Sibhata Gebre Igziabhera, powieść etnograficzna Fikremarkosa Desty oraz powieść detektywistyczna Serga Da oraz nowe formy literackie publikowane przez przedstawicieli diaspory w czasopismach internetowych.
W toku wykładu szczególny nacisk położony będzie na zwrócenie uwagi studentów na specyfikę kulturową literatury amharskiej.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student biegle orientuje się w literaturze Etiopii i jest świadomy jej wartości oraz miejsca w literaturze światowej.
Po ukończeniu kursu przewidzianego programem student:
Wiedza:
- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o literaturze i piśmiennictwie Etiopii: potrafi nazwać i scharakteryzować najważniejsze zjawiska, prądy, teksty etiopskiej literatury/piśmiennictwa;
- zna podstawowe metody analizy i interpretacji różnych utworów literackich,
- ma podstawową wiedzę o zasadach przekładu z języka amharskiego na polski.
Umiejętności:
- potrafi czytać, analizować i interpretować etiopskie teksty literackie, prawidłowo umieszczając je w kontekście kulturowym;
- posiada umiejętność prezentacji podstawowych problemów z zakresu literatury Etiopii;
- rozumie najważniejsze zagadnienia intelektualne oraz dylematy kultury etiopskiej.
Kompetencje:
- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie;
- ma świadomość odmienności kulturowej i jej religijnych, filozoficznych, obyczajowych źródeł oraz jej znaczenia dla rozumienia współczesnego świata;
- widzi potrzebę prowadzenia dialogu międzykulturowego;
- ma świadomość znaczenia kultury i literatury Etiopii w kulturze światowej;
- działa na rzecz udostępniania i promowania spuścizny kulturowej i literackiej Etiopii;
Kryteria oceniania
Obecność na wykładzie, opracowywanie wybranych zagadnień, praca pisemna – esej.
Egzamin końcowy
Literatura
Gérard, A. 1971. “Amharic Literature”, w: Four African Literatures. Xhosa. Sotho. Zulu. Amharic, Berkeley-Los Angeles-London: University of California Press, s. 271-417.
Getie Gelaye. 2001. Amharic Oral Poems of the Peasantry in East Gojjam. Text, Classification, Translation and Commentary Hamburg.
Kane, T. L. 1975. Ethiopian Literature in Amharic Wiesbaden: Harrassowitz.
Mantel-Niećko, J. „Amharic Literature”, w: Andrzejewski B.W., S.Piłaszewicz, W. Tyloch (wyd.). 1985. Literatures in African Languages. Theoretical Issues and Sample Surveys, Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 301-336.
Molvaer, R. K. 1997. Black Lions. The Creative Lives of Modern Ethiopia’s Literary Giants and Pioneers, Asmara: The Red Sea Press.
Molvaer, R. K. 1980. Tradition and Change in Ethiopia. Social and Cultural Life as Reflected in Amharic Fictional Literature ca. 1930- 1974, Leiden: E. J. Brill.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: