Język a kultura1 3600-3-AF-JK1
Zajęcia dotyczą podstaw analizy języka, ukierunkowanej na poznanie jego treści kulturowych. Ramy poznawczo-metodologiczne wyznacza semantyka etnolingwistyczna z jej różnymi modelami badawczymi, w tym głównie z koncepcją Językowego Obrazu Świata Jerzego Bartmińskiego.
Program obejmuje:
- prezentację w formie wykładu podstawowych założeń metodologicznych stosowanych w badaniach językowo-kulturowych,
- omawianie lektur dotyczących różnych aspektów badania relacji ‘jezyk-kultura’, w tym założeń koncepcji stereotypu językowego, słów-kluczy oraz językowo-kulturowej definicji znaczeń,
- interpretację treści opracowań dotyczących wybranych pojęć (m.in. ‘matka’, ‘dom’, ‘język’, ‘swój-obcy’, ‘płeć’) oraz prezentacja danych z języków orientalnych i afrykańskich dotyczących wybranego zagadnienia.
Zajęcia koncentrują się na aspektach metodologicznych, umiejętności interpretacji danych językowych pod kątem ich znaczeń kulturowych.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student zna założenia teoretyczno-metodologiczne lingwistyki kulturowej, potrafi analizować język pod kątem jego treści kulturowych, umie gromadzić dane językowe na potrzeby bardziej pogłębionej analizy semantycznej, prowadzącej do tworzenia modeli kognitywnych.
Kryteria oceniania
Weryfikacja efektów uczenia odbywa się na bieżąco podczas zajęć. Wyraża się stopniem aktywności na zajęciach, zrozumieniem i interpretacją treści lektur oraz umiejętnością zebrania materiału językowego na potrzeby wybranego tematu.
Literatura
Literatura podstawowa/Required readings:
- Jerzy Bartmiński, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006: Wydawnictwo UMCS
- Janusz Anusiewicz, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław 1994: Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego,
- Anna Wierzbicka, Język-umysł-kultura, Warszawa 1999:PWN
Literatura pomocnicza/Supplementary readings:
XII. Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, pod red. Janusza Anusiewicza, Jerzego Bartmińskiego, Wrocław 1998.
XIII. Językowy obraz świata a kultura, pod red. Anny Dąbrowskiej, Janusza Anusiewicza, Wrocław 2000.
Lektury/Class readings:
- B.L.Whorf, Język, myśl, rzeczywistość, Warszawa 2002. (Rozdział: Związek między nawykami myślenia i zachowaniem a językiem).
- J.Bartmiński, O pojęciu językowego obrazu świata, w: J.Bartmiński, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006: Wydawnictwo UMCS
- W.Chlebda, Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania, Język a kultura XII pod red. Janusza Anusiewicza, Jerzego Bartmińskiego, Wrocław 1998
- J. Bartmiński, Polski stereotyp matki, w: (J.Bartmiński (red.), Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006.
- J. Bartmiński Jerzy, Dom i świat – opozycja i komplementarność, [w:] Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006.
- Swietłana M.Prochorowa, Stereotyp językowy Europejczyka w kontekście opozycji „swój-obcy”, Język a kultura XII pod red. Janusza Anusiewicza, Jerzego Bartmińskiego, Wrocław 1998
- Androcentryzm w językach świata, Rozdz. 2, w: M.Karwatowska, J.Szpyra-Kozłowska (red.) Lingwistyka płci, Lublin 2005.
- A.Wierzbicka, Kultura a słownictwo, w: Anna Wierzbicka, Język-umysł-kultura, Warszawa 1999:PWN
- Günter Radden, The folk model of ‘language’
Cognitive Linguistics: Explorations, Applications, Research (CLEAR), 6, 2001,
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: