Procesy kulturowe i refleksyjność nowoczesności 3502-WYK3

Współczesna socjologia kulturowa badająca znaczenia zjawisk kulturowych w ich kontekstach historycznych urzeczywistnia projekt logiki nauk o kulturze sformułowany m.in. przez Maxa Webera. Umożliwia to semiotyka dostarczająca odpowiednich narzędzi dla badań procesów komunikacji i procesów nadawania znaczeń rzeczywistości. Komunikowane znaczenie jest jednostką kulturową, tj. kulturowo zdefiniowaną i wyróżnioną. Proces komunikowania jest zarazem działaniem i interakcją społeczną. Procesy kulturowe będą analizowane w powiązaniu z interakcjami i relacjami społecznymi. Wykład nawiązuje do mocnego programu socjologii kulturowej, do antropologii symbolicznej, do interakcjonizmu symbolicznego i do kulturowej wersji teorii sieci. Krytycznie przedyskutowana zostanie koncepcja kultury jako repertuaru umożliwiającego konstruowanie działań, tożsamości i kontroli. Współczesne analizy praktyk i dyskursów kulturowych zakładają interakcje symboliczne, wielość znaczeń, ich negocjowanie i tłumaczenia przez aktorów społecznych. Przedstawione zostaną symboliczne podstawy procesów kulturowych. Współczesna socjologia kulturowa przewartościowuje integracyjną koncepcję kultury na rzecz kulturowego stawania się. Socjologia kulturowa w przeciwieństwie do tradycyjnej subdyscypliny, jaką była socjologia kultury, wprowadza nową perspektywę, odwracającą dotychczasowy kierunek analiz relacji między kulturą i społeczeństwem. Przywraca kulturze autonomię, poszukując w jej obszarze czynników zmian społeczno-kulturowych. Podczas wykładu przedyskutowane zostaną propozycje socjologów kulturowych (Alexander, Griswold, Fine, Bourdieu), kulturowa odmiana teorii sieci (White), koncepcje powstałe na gruncie antropologii symbolicznej (Victor Turner) oraz na gruncie semiotyki kultury (Eco, Uspienski). Analizie poddana zostanie koncepcja pamięci kulturowej oraz trauma jako zjawisko kulturowe, symboliczno-interakcyjny proces konstruowania traumy i reprezentowania traumy. Omawiane będą zagadnienia granic symbolicznych, władzy symbolicznej, polityki symbolicznej i konfliktów symbolicznych, liminalność, communitas i dramaty społeczne. Analizowane kategorie teoretyczne odnoszone będą do badań współczesnych przemian kulturowych. Z przyjętej perspektywy socjologii kulturowej i socjologii procesów symbolicenych przedstawione zostaną procesy kształtowania tożsamości narodowej, kulturowy wymiar procesów integracji europejskiej i globalizacja kulturowa. W wykładzie akcent zostanie położony na podmiotowość i sprawczość w działaniach kulturowych oraz na znaczeniu wiedzy kulturowej w refleksyjnej nowoczesności.