Psychoanaliza jako teoria społeczna 3502-WMS17-OG

Psychoanaliza jest jednym z kluczowych języków teoretycznych współczesności: jest szeroko wykorzystywana jako narzędzie interpretacji w filozofii, socjologii, antropologii i kulturoznawstwie. Zajęcia mają na celu przybliżenie wybranych aspektów myśli Sigmunda Freuda, założyciela psychoanalizy, oraz Jacques'a Lacana – teoretyka, który bodaj najsilniej w ostatnich dekadach naznaczył sposób rozumienia freudowskiego odkrycia.

Myśl psychoanalityczna jest obecna w kulturze popularnej i spora część jej podstawowych tez wydaje się dziś zbanalizowana. Ale oryginalne prace kluczowych psychoanalityków są dalekie od strywializowanej wersji ich poglądów. Teksty Freuda i Lacana są znane ze swojej gęstości, złożonych teoretycznych konstrukcji i metaforycznego bogactwa, dlatego warto ponawiać pracę ich poznawania.

Uzupełnieniem lektury tych klasycznych autorów będzie dyskusja nad ciekawymi pracami myślicieli społecznych, którzy w swoich badaniach wykorzystują język psychoanalizy lub choćby inspirują się jej stylem, by w oryginalny sposób interpretować ważne (i nierzadko zagadkowe czy paradoksalne) fenomeny kultury i polityki.

Celem zajęć jest nie tylko zapoznanie się z teorią, ale także próba zdystansowanej refleksji nad dorobkiem Freuda i Lacana. Czego poszukuje się dzisiaj w teorii psychoanalitycznej? Czym różni się psychoanaliza od psychologii? Co oddziela ujęcie psychoanalityczne od perspektywy socjologii i innych nauk społecznych, a co – przeciwnie: czyni z niej równoprawny wobec innych szkół paradygmat teorii społecznej?

Podstawą zaliczenia zajęć będzie czytanie zadanych tekstów, aktywny udział w zajęciach i napisanie eseju.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Znajomość klasycznych teorii socjologicznych, rozumienie tekstu w języku angielskim, zainteresowanie zjawiskami kultury popularnej i najważniejszymi procesami politycznymi.

Efekty kształcenia

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)
K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk
K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej
K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych
K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa
K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Kryteria oceniania

Aktywny udział w dyskusji, lektura tekstów, napisanie eseju.

Literatura

S. Freud, Objaśnianie marzeń sennych
– Totem i tabu
– Przyszłość pewnego złudzenia
– Kultura jako źródło cierpień
– Fetyszyzm
– „Dziecko jest bite” (przyczynek do wiedzy o powstawaniu perwersji seksualnych)
J. Lacan, Stadium zwierciadła
– Imiona-Ojca
D. Leader, The New Black: Mourning, Melancholia and Depression
A. Leder, Prześniona rewolucja
P. Legendre, Zbrodnia kaprala Lortiego
G. Makari, Revolution in Mind. The Creation of Psychoanalysis
R. Salecl, Tyrania wyboru
K. Theweleit, Męskie fantazje,
Theweleit, Śmiech morderców. Breivik i inni
S. Žižek, E. Santner, K. Reinhard, Bliźni
S. Žižek, Rewolucja u bram
S. Žižek, For They Know Not What They Do
S. Žižek, Cztery dyskursy, cztery podmioty
Lista lektur może zostać zmodyfikowana (rozszerzona, zmieniona) w zależności od dynamiki dyskusji i potrzeb uczestników zajęć.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3502-WMS17-OG w USOSweb