Współczesne teorie socjologiczne 2.Teorie konfliktu i negocjacji 3502-SEM46

Teorie konfliktu składają się na jedną z podstawowych perspektyw teoretycznych, której tradycje wyznaczają nazwiska Marksa, Simmla, Dahrendorfa, Cosera, Collinsa. Ich tezy o źródłach konfliktu opierają się na założeniu o jego stałej obecności, stawiają pytanie o możliwość / niemożliwość jego wyeliminowania lub rozwiązania. Pytanie jak rozwiązywać konflikty opiera się na założeniu, że tak jak (wszech)obecny jest konflikt, tak (wszech)obecne są praktyki jego rozwiązywania. Teoretyczna perspektywa socjologii konfliktu ma tu swoje uzupełnienie w postaci „społeczeństwa negocjującego”, jego mediacyjnych praktyk i instytucji takich jak negocjacje, mediacje, arbitraż, dyplomacja. Ujmując rzecz historycznie mają one tak samo bogatą tradycję jak konflikt. Definiuję negocjacje jako praktyki społeczne zmierzające do rozwiązywania konfliktów. Z tego punktu widzenia ich społecznym kontekstem jest sytuacja konfliktu interesów i jednoczesnej współzależności. Należy zatem traktować negocjacje jako sytuacje dynamicznej równowagi między konfliktem a kooperacją, gdzie porozumienie jest korzystniejszym wyjściem niż brak rozwiązania lub przedłużający się konflikt. Na tym polega racjonalny aspekt negocjacji jako praktyk społecznych.Negocjacje są powszechną praktyką życia społecznego: poczynając od negocjacji życia codziennego (np. w ramach rodziny; rodzice – dzieci, małżeńskie), poprzez negocjacje w warunkach pracy (handlowe, płacowe, pracodawcy – zwiazki zawodowe), aż do negocjacji politycznych, międzynarodowych. Negocjacje możemy porządkować ze względu na różne kryteria: ilości stron (negocjacje dwustronne / wielostronne; komisja trójstronna, Unia Europejska), celu: negocjacje dystrybucyjne (podział zasobów, sprzedaż-kupno), negocjacje kooperacyjne (wyniki negocjacji wyznaczą zasady współżycia; komisja trójstronna, negocjacje międzynarodowe, UE), zasięg rozwiązań negocjacyjnych (negocjacje „życia codziennego do negocjacji globalnych).W ramach seminarium przedstawione zostaną również propozycje spojrzenia na negocjacyjny kontekst znanych teorii: teorii racjonalnego wyboru (teorii gier) wyjaśniającej dystrybutywną stronę negocjacji; podejścia instytucjonalnego, które kładzie nacisk na reguły negocjacyjne, organizacyjne formy negocjacji, instytucjonalne rozwiązania np. w ramach dialogu społecznego; podejście dramaturgiczne wskazujące na teatralizacje negocjacji; podejście fenomenologiczne akcentujące negocjacje w perspektywie życia codziennego (definicje sytuacji, negocjacje znaczeń), perspektywa krytyczna (Habermasa krytyka interakcji strategicznej); analiza kulturowych kontekstów negocjacji, zróżnizowania kulturowego i możliwości komunikacji.Nie sposób pominąć teorii psychologii społecznej, w ramach której podejmowane są badania nad różnymi aspektami negocjacji: zachowaniami, sposobami wywierania wpływu, psychologią perswazji, emocjami, psychologią konfliktu, psychologicznymi warunkami kooperacji, komunikacją; badaniami nad „osobowością negocjacyjną“, doświadczeniem i uczeniem się negocjacji, tworzeniem grup negocjacyjnych. Ważnym elementem jest dorobek psychologii społecznej wykorzystywany w praktyce negocjacji; eksperymenty, badania nad negocjatorami, analiza doświadczeń negocjatorów.Negocjacje należy postrzegać jako jedną z form instytucji osiągania ładu społecznego obok mediacji, arbitrażu i sądu. Z tego punktu widzenia należy przybliżyć mediacje jako szczególną formę negocjacji, z udziałem trzeciej strony, podejmowane w sytuacji, gdy komunikacja między stronami konfliktu staje się niemożliwa.