Systemy, struktury i procesy społeczne w różnych perspektywach teoretycznych 3502-OBL2

(1) Instytucje i procesy instytucjonalizacjia)instytucjonalizm w naukach społecznych i jego rola; (b) socjologia nauką o instytucjach; (c) instytucjonalizm niemieckiej i amerykańskiej ekonomii politycznej; (d) nowy instytucjonalizm (NI) (2) Podstawowe wersje NI w naukach społecznych(a) ekonomia, nauki polityczne, socjologia, prawoznawstwo, lingwistyka; (b) różne drogi dochodzenia do NI; (c) problem "macro-micro link"; (d) problem poziomu "mezzo"(3) Podstawowe pytania i problemy badawcze NI(a) relacje między człowiekiem a instytucjami; (b) geneza i zmiana instytucjonalna (c) porządek społeczny i jego zmiany; (d) teoria opisowo-wyjaśniająca i normatywna (e) czy socjolog powinien być umiarkowanym metodologicznym indywidualistą?(4) Zróżnicowanie i podstawowe cechy socjologicznego instytucjonalizmu(a) instytucjonalizm wyboru racjonalnego (Coleman, Hechter)(b) teoria strukturacji (Giddens); (c) teoria stawania się społeczeństwa (Sztompka)(5) Reguły instytucjonalne, ich zróżnicowanie i poziomy działania (konstytucyjne, wyboru zbiorowego operacyjne) (a) formalne; (b) normatywne; (c) kognitywne; (d) zależność od szlaku (North); (e) typy reguł, dyscypliny nauk społecznych, modele człowieka; (f) potencjał integracyjny NI (6) Problemy kooperacji i współdziałania (collective action) a dylematy i pułapki społeczne (a) podstawowe dylematy; (b) rola instytucji; (c) formy kapitału społecznego a zaufanie społeczne i poziomy kooperacji; (d) dobra publiczne i wspólna pula zasobów(7) Dlaczego instytucje są ważne? (a) Dziesięć instytucjonalnych aspektów życia społecznego w XXI wieku; (b) poziomy działania instytucji i porządku społecznego (od globalnych, transnarodowych, międzynarodowych i państwowych do regionalnych, lokalnych, organizacyjnych i grupowych); (c) podstawowe sposoby koordynacji życia społecznego;8. Państwo współczesne i jego typowe strukturya) kryzys weberowskiego paradygmatu ujmowania państwa, władzy, biurokracji itpb) nowe teorie państwa i władzy politycznej 9. System polityczny i jego podstawowe elementya) konstytucyjny opis systemu politycznego - ujęcie normatywne;b) jak ,,działa" system polityczny - ujęcie deskryptywne;10. Państwo współczesne - obywatel i społeczeństwo obywatelskiea) historyczne wzorce obywatelstwa b) współczesne normatywne koncepcjeobywatelstwa (Habermas, Beck, Mouffe, komunitarianie) c) dualistyczny charakter społeczeństwa obywatelskiego;11. Gwałtowne zmiany porządku politycznego i społecznegoa) trzy generacje teorii rewolucji;b) problem upadku komunizmu w Europie Srodkowej i Wschodniej.12. Interpretacje polskiej transformacji 13. Projektowanie zmian instytucji politycznych i jego ograniczenia (rola procesów żywiołowych). Przypadek Unii Europejskiej14. Strukturalne przeobrażenia współczesnej sfery publicznej. Dyskusja koncepcji J. Habermasa 15. Podsumowanie wykładuLiteratura:Beck, U. (2005) Władza i przeciwwładza w epoce globalnej, Warszawa: WN Scholar (fragmenty) Chmielewski, P. (1994) "Nowa analiza instytucjonalna. Logika i podstawowe zasady". Studia Socjologiczne, Nr 3-4, s. 217 - 253.Chmielewski, P. (1995) Ludzie i instytucje. Z historii i teorii nowego instytucjonalizmu. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.(fragmenty).Chmielewski, P., A. Kamiński (1999) "Autokracja i liberalna demokracja: dwie strategie konstruowania porządku społecznego". W Władza i struktura społeczna. Księga dedykowana Włodzimierzowi Wesołowskiemu, Aleksandra Jasińska-Kania i Kazimierz M. Słomczyński (red.), s. 35 - 49. Warszawa: Wydawnictwo: IFiS PAN. Chmielewski P., E. Chmielewska (2007) "Wesela bezalkoholowe czyli zmiana reguł instytucjonalnych w społeczności lokalnej (przyczynek do 'teorii' transformacji)". W Oswajanie wielkiej zmiany. Instytut Socjologii UW o polskiej transformacji. Ireneusz Krzemiński, Jacek Raciborski (red.), s. 495 - 520. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.Coleman, J. (2006) "Perspektywa racjonalnego wyboru w socjologii ekonomicznej". W