Antropologia ekonomiczna: gospodarka i codzienność 3502-KONW19
Antropologia ekonomiczna, subdyscyplina antropologii kulturowej i antropologii społecznej, powstała w celu opisu i analizy systemów gospodarczych, które znajdowały się poza wpływem cywilizacji przemysłowej; tradycyjnie koncentrowała się na zjawiskach i procesach, jakich nie dało się ująć w kategoriach gospodarki rynkowej. Antropologia ekonomiczna uwspółcześniła jednak swój aparat konceptualny, a poprzez studia nad społeczeństwami postkolonialnymi i postsocjalistycznymi zbliżyła się do niektórych teorii socjologicznych i wzbogaciła naukową refleksję nad zróżnicowaniem gospodarek kapitalistycznych. Co więcej, prowadzone w ramach tej dziedziny badania nad przepływami kapitału, dóbr i ludzi wniosły wkład w opisywanie współzależności globalizującego się świata. Studia antropologiczne uzupełniają analizy ekonomiczne, pokazując systemy gospodarcze jako złożone struktury społecznych i symbolicznych interakcji, koncentrując się na funkcjonowaniu gospodarki w wymiarze życia codziennego i analizując rzeczywistość społeczną z perspektywy współtworzących ją aktorów. Celem kursu jest zapoznanie studentów ze współczesną antropologią ekonomiczną na poziomie podstawowym. Zajęcia powinny być przydatne dla osób zainteresowanych analizami jakościowymi zjawisk gospodarczych i polską transformacją. Konwersatorium dzieli się na trzy części. W pierwszej - omówimy wybrane podejścia teoretyczne:1. teoretyczne ujęcia życia codziennego;2. teorie ujęcia związków kultury i gospodarki ;3. teoretyczne ujęcia społecznego zakorzenienia zjawisk ekonomicznych; W drugiej części skoncentrujemy się na wybranych kategoriach:4. wymianie, redystrybucji, rynku5. własności 6. pieniądzu7. pracy 8. konsumpcji. W trzeciej - zajmiemy się analizą studiów przypadków dotyczących przebiegu transformacji w krajach postsocjalistycznych, w szczególności: 9-11. różnorodnością sposobów oswajania i przetwarzania praktyk rynkowych przez społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej. 12-14. wymiarami, w których negocjowane i wytwarzane są kultury kapitalizmu: od poziomu osobowości, przez praktyki społeczne w mikroskali, po debaty publiczne i reformy instytucjonalne, mające wpływ na kształt życia codziennego. Zaliczenie na podstawie: aktywności na zajęciach (30%), prezentacji (35%) i pracy pisemnej, rozwijającej ideę prezentacji (35%). Prezentacja i praca pisemna powstają na uzgodniony ze mną temat, pasujący do jednego z zajęć i odpowiadający zainteresowaniom uczestnika konwersatorium (np. wspomagający pracę magisterską). Mogą mieć formę: przeglądu literatury, projektu badawczego, propozycji teoretycznej, (mini) studium przypadku. Prezentacja powinna trwać ok.15-20 minut. Referujący kończy ją tematami do dyskusji, skierowanymi do pozostałych uczestników konwersatorium. Praca pisemna powinna zmieścić się na 8-10 stron maszynopisu (TNR, podwójna interlinia).
Rodzaj przedmiotu
Literatura
Literatura (w kolejności omawianej na zajęciach):Piotr Sztompka, Życie codzienne - temat najnowszej socjologii, w: Socjologia codzienności [dalej SC] red. Piotr Sztompka, Małgorzata Boguni-Borowska, Kraków 2008, s. 15-51. Michael Blim, Culture and Economy, w: A Handbook of Economic Anthropology [dalej HEA], red. James E. Carrier, Northampton, Mass. 2005, s. 306-320. Kultura ma znaczenie. Jak wartości wpływają na rozwój społeczeństw? red. Lawrence E. Harrison, Samuel P. Huntington, tłum. Sławomir Dymczyk, Poznań 2003, fragmenty. Karl Polanyi, The Economy as Instituted Process, w: The Trade and Market in the Early Empires, red. Karl Polanyi, Conrad M. Arensberg, and Harry W. Pearson, Chicago 1957. Kalman Applbaum, The Anthropology of Markets, w: HEA, s. 275-285.Robert C. Hunt, One Way Economic Transfers, w: HEA, s. 290-300. Igor Kopytoff, Kulturowa biografia rzeczy - utowarowienie jako proces, w: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, oprac. Marian Kempny i Ewa Nowicka, Warszawa 2003, s. 249-274Chris Hann, Property, w: HEA, s. 110-123. Chris Hann, The Tragedy of the Privates? Postsocialist property relations in anthropological perspectives, Max Planck Institute for Social Anthropology, 2000, Working Paper 2, http://www.eth.mpg.de/pubs/wps/pdf/mpi-eth-working-paper-0002.pdfViviana A. Zelizer, (Prze)znaczenie pieniądza, w: SC, s. 288-317.Antoine Prost, Praca, w: Historia życia prywatnego, t. 5, Wrocław 2006, s. 23-68. Mirosława Marody, Anna Giza-Poleszczuk, Przemiany więzi społecznej, Warszawa 2004, s. 217-257 (rozdział 7: Przemiany pracy)Rudi Colloredo-Mansfeld, Consumption, w: HEA, s. 210-223.Mary Douglas, W obronie zakupów, w: SC, s. 324-335.Dorota Rancew-Sikora, "Wakacje nad morzem, sprzedam", w: Kultura i gospodarka. Ku antropologii życia gospodarczego we współczesnej Polsce, red. Janusz Mucha i in. Tychy 2008, s. 169-183.Marcin Jewdokimow, Magdalena Łukasiuk-Gmurczyk, Życie gospodarcze w mieszkaniu migracyjnym, w: Kultura i gospodarka, s. 185-203.Janine R. Wedel, Prywatna Polska, Warszawa 2007, s. 7-38, 69-99.Chris Hann, Postsocialist societies, w: HEA, s. 547-556. Katherine Verdery, What Was Socialism and What Comes Next? Princeton 1996, część 3, fragmenty. Humphrey Caroline, The Unmaking of Soviet Life: Everyday Economies after Socialism, Cornell University Press, Ithaca-London 2002 (fragmenty). Elizabeth C. Dunn, Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy, Warszawa 2008. Michał Buchowski, Klasa i kultura w okresie transformacji: antropologiczne studium przypadku społeczności lokalnej w Wielkopolsce, Berlin 1996. Janine R. Wedel, Collision and Collusion: The Strange Case of Western Aid to Eastern Europe, New York 2001, fragmenty.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: