Dobór próby w badaniach socjologicznych 3502-FAKL843-OG

Elementarna wiedza statystyczna zdobywana przez socjologów w ramach zajęć obowiązkowych odnosi się do wyidealizowanej, najprostszej wersji badania statystycznego, w którym próba losowana jest w sposób najprostszy I zrealizowana w 100%. W praktyce badawczej takie sytuacje się nie zdarzają – schematy doboru są zawyczaj złożone (wielostopniowe, zespołowe) a znaczną część próby wylosowanej stanowią jednostki niedostępne. Elementarna wiedza statystyczna nie pozwala wtedy odpowiedzieć pytanie czy ustalenia sondażu są trafne i wiarygodne a ponadto z jaką dokładnością można za ich pomoca szacować parametry zmiennych populacyjnych. Ze statycznego punktu widzenia mamy wtedy do czynieniena z problemem znalezienia nieobciążonych efektywnych estymatorów populacyjnych parametrów i wyznaczenia ich wariancji. Kurs ma za zadanie przygotować uczestnika do rozpoznawania tego typu sytuacji i radzenia sobie z nimi przy użyciu dostępnego oprogramowania.
Tematy zajęć:
Wprowadzenie: podstawy teorii doboru próby
a. Populacja, próba, prawdopodobieństwo inkluzji, schemat doboru próby.
b. Statystyka z próby, rozkład statystyki z próby i jego parametry.
c. Estymator, rozkład estymatora i jego włąsności. Postulowane własności estymatora
d. Zmienne losowe ważne dla wnioskowania statystycznego. Twierdzenia graniczne.
e. Dokładność szacowania średniej i frakcji dla losowania prostego
I. Jednostopniowe schematy doboru
1. Dobór prosty.
2. Dokładnośc estymacji małych frakcji.
3. Dobór warstwowy. Alokacja równomierna, proporcjonalna, optymalna .
4. Dobór zespołowy
5. Dobór systematyczny
II. Wielostopniowe schematy doboru
1. Wyznaczanie prawdopodobieństw inkluzji
2. Estymator populacyjnej sumy wartości - wagi analityczne
3. Estymatory ilorazowe i regresyjne
4. Wariancja estymatora sumy w złożonych wielostopniowych schematach doboru próby.
5. Wyznaczanie dokładności oszacowania parametrów populacji przy złożonych schematach doboru próby – metody analityczne, iteracyjne i symulacyjne.
III. Praktyczne problemy wyznaczania dokłądności oszacowań.
1. Braki danych a dokładność oszacowań
2. Jednostki niedostępne a dokładność oszacowań - quasi-przedział ufności dla frakcji
IV. Nie wpełni losowe metody rekrutacji elementów próby a dokładność oszacowań
1. Dobór losowo-kwotowy
2. Badania telefoniczne (CATI) z losowym generowaniem numeru telefonu (RDD)
3. Badania internetowe (WAPI

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Ukończony kurs statystyki w wymiarze co najmniej 90 godzin z oceną co najmniej 3,5. 1. Znajomość języka angielskiego na poziomie pozwalającym na swobodne czytanie anglojęzycznych tekstów statystycznych 2. Biegła znajomość języka poleceń pakietu SPSS 3. Zainteresowanie statystyczną problematyką badań sondażowych

Efekty kształcenia

Wiedza
K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o metodach badania zróżnicowania kulturowego
K_W12 posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod i technik badań społecznych, ich ograniczeń, specyfiki i obszarów zastosowania
K_W13 jest świadomy znaczenia refleksyjnego i krytycznego podejścia do wyników badań społecznych, analiz i procedur badawczych
K_W14 wie jak zaplanować i zrealizować złożone ilościowe badania empiryczne; ma świadomość konsekwencji metodologicznych wyborów
K_W15 posiada zaawansowaną, stosowalną w praktyce wiedzę na temat opisu i wnioskowania statystycznego
Umiejętności
K_U05 potrafi samodzielnie formułować i weryfikować sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych
K_U06 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji
K_U09 potrafi dobrać i zastosować odpowiednie (włącznie z zaawansowanymi) metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego
K_U10 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu zaawansowanych ilościowych i jakościowych metod i technik badań socjologicznych
K_U11 potrafi zinterpretować zjawisko społeczne przy użyciu zaawansowanych metod statystycznych
K_U12 potrafi posługiwać się jednym dowolnym programem komputerowym służącym do analizy danych, korzystając z jego zaawansowanych funkcji
K_U19 potrafi przygotować prezentację wybranego zagadnienia lub badania w języku polskim i w języku obcym
Kompetencje
K_K02 umie zaproponować rozwiązanie problemów, które wymagają interdyscyplinarności w podejściu badawczym
K_K05 potrafi gromadzić, wyszukiwać, syntetyzować, a także krytycznie oceniać informacje na temat zjawisk społecznych
K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi
K_K14 bierze odpowiedzialność za projektowane i wykonywane zadania

Kryteria oceniania

Praca pisemna polegająca na samodzielnym doborze próby z operatu dostarczonego przez prowadzącego oraz sporządzeniu raportu z jego wyników.

Literatura

1. Lissowski, G. (1968). Z zagadnień doboru próby. W: Metody statystyczne w socjologii. Pod redakcją Klemensa Szaniawskiego (pp. 11–69). Państwowe Wydawn. Naukowe.
2. Lissowski, G. (1971). Problem jednostek niedostępnych w reprezentacyjnych badaniach socjologicznych. W: Metody matematyczne w socjologii. Zaganienia wybrane. Pod redakcją Klemensa Szaniawskiego (pp. 7–34). Ossolineum.
3. Lissowski, G., Haman, J., & Jasiński, M. (2008). Podstawy statystyki dla socjologów (p. 670). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
4. Steczkowski, J. (1995). Metoda reprezentacyjna w badaniach zjawisk ekonomiczno-społecznych. Wydaw. Naukowe PWN.
5. Thompson, S. K. (2012). Sampling. John Wiley & Sons.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3502-FAKL843-OG w USOSweb