Pamięć zbiorowa w ujęciu socjologicznym i antropologicznym 3502-FAKL822-OG

Zajęcia będą poświęcone sposobom postrzegania przeszłości własnej grupy i czynników, które ją warunkują, głównie w stosunku do grup etnicznych i narodowych. Pamięć z definicji dotyczy historii i zdarzeń z przeszłości, lecz w życiu społecznym jest przede wszystkim obiektem działań współczesnych nastawionych na kreowanie określonych wizji wspólnoty, tożsamości zbiorowych lub kierowanie ludzkimi postawami. Omówione zostaną zarówno problemy kształtowania pamięci przez instytucje polityczne, jak i kształtowania się obrazów przeszłości z perspektywy indywidualnej, lokalnej i „zmarginalizowanej”.
Zagadnienie pamięci zbiorowej zostanie omówione z dwóch perspektyw: antropologicznej i socjologicznej. W ramach tego pierwszego podejścia studenci zapoznają się z różnymi koncepcjami czasu funkcjonującymi w społeczeństwach ludzkich oraz miejscem odwołań do mitu oraz przeszłych pokoleń w systemie kulturowym (np. kult przodków, wiara w cykliczność czasu, mityczne objaśnianie świata i granice jego zastosowania). Przedstawione zostaną także koncepcje kulturoznawcze i socjologiczne dotyczące pamięci zbiorowej – sposobu jej funkcjonowania w ponowoczesnych społeczeństwach, społecznego podziału pracy mnemonicznej, produkcji kulturowej związanej z kreowaniem określonych wizji przeszłości, a także etyczne problemy związane ze społecznym pamiętaniem i zapominaniem.

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Efekty kształcenia

W trakcie zajęć student uzyskuje wiedzę o badaniu zagadnień tradycji, przeszłości, historii i pamięci w socjologii i antropologii, uczy się dostrzegania kwestii tożsamości w przedstawieniach i wyobrażeniach dotyczących przeszłości oraz roli państwowych systemów ujednolicających. Uzyskuje ponadto umiejętność analizowania wydarzeń z przeszłości z punktu widzenia potrzeb współczesności oraz odnajdywania tego typu analiz w życiu publicznym.
K_W28 posiada podstawową wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także rozumie na czym polegają te procesy
K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych
K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych
K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

Kryteria oceniania

Obecność na wykładach; egzamin pisemny dotyczący treści wykładów

Literatura

M. Halbwachs „Społeczne ramy pamięci”, Warszawa 2008.
E. Hobsbawm, T. Ranger (red.) „Tradycja wynaleziona”, Kraków 2008.
M. Lubaś „Tradycjonalizacje kultury”, w: „Tworzenie i odtwarzanie kultury”, M. Lubaś, G. Kubica (red.), Kraków 2008.
K. Pomian „Historia – nauka wobec pamięci”, Lublin 2006.
H. U. Gumbrecht „Użyteczność historii (uobecnienie i odkupienie)”, w: „Pamięć, etyka i historia”, E. Domańska (red.), Poznań 2006.
J. Assmann „Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych”, Warszawa 2008.
A. Assmann, „Między historią a pamięcią”, Warszawa 2013.
B. Szacka „Czas przeszły, pamięć, mit”, Warszawa 2006.
P. T. Kwiatkowski „Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji”, Warszawa 2008.
M. Zaleski „Formy pamięci”, Gdańsk 2004.
R. E. Gruber „Odrodzenie kultury żydowskiej w Europie”, Sejny 2004.
P. Connerton “Jak społeczeństwa pamiętają”, Warszawa 2012
J. R. Gillis (red.), „Commemorations. The Politics of National Identity”, Princeton 1994.
P. Ricoeur „Pamięć, historia, zapomnienie”, Kraków 2006.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3502-FAKL822-OG w USOSweb