Turystyka jako doświadczenie kulturowe 3502-FAKL517

Przedmiotem zajęć będzie analiza turystyki jako fenomenu stanowiącego przedmiot „doświadczenia kulturowego” (Lewandowska-Tarasiuk). W ostatnich latach mamy do czynienia zarówno z rozkwitem turystyki mierzonym miarą ilościową (wg danych ONZ, w roku 2012 liczba turystów po raz pierwszy w historii przekroczyła miliard), jak również z pojawieniem się i rozwojem nowych form tego zjawiska. Turystyka odgrywa również coraz bardziej istotną rolę jako przedmiot zainteresowania socjologów i antropologów kultury. Uwagę badaczy w szczególności przykuwa przeżywajaca rozkwit w ostatnich latach turystyka kulturowa.
Obiektem naszego szczególnego zainteresowania w toku zajęć będzie aspekt doświadczenia kulturowego towarzyszący relacji turysty z obiektem jego doświadczenia, który analizowany będzie w dwóch wymiarach. Zostanie poddana analizie natura doświadczenia samego turysty, w tym aspekt poszukiwania autentycznosci (McCannell), przy uwzględnieniu rozmaitych form turystycznych praktyk (turystyka alternatywna i niszowa w opozycji do turystyki masowej). Dyskutowana będzie również kategoria post-turystyki i urefleksyjnionego doświadczenia postturysty.
Szeroko omówiony zostanie także rewers „doświadczenia turystycznego” - czyli skutki turystyki dla społeczeństw stanowiących „atrakcję turystyczną”. Efekty turystyki analizowane będą na wielu poziomach, obejmując zarówno ekonomiczne, społeczne jak i kulturowe aspekty tego zjawiska. Szczególna uwaga poświęcona zostanie funkcji społeczeństw autochtonicznych w turystyce kulturowej – omawiane będą zagadnienia takie jak „ludzkie zoo” oraz wewnętrzny kolonializm w krajach stanowiących turystyczne destynacje.
Studenci będą mieli możliwość zapoznania się z klasycznymi i współczesnymi tekstami socjologicznymi i antropologicznymi dotyczącymi turystyki. Dodatkowo, w trakcie zajęć przeprowadzana będzie analiza danych zastanych, stanowiących świadectwo turystycznego „doświadczenia kulturowego” – czyli blogów i reportaży podróżniczych, portali turystycznych folderów i stron internetowych miejsc stanowiących atrakcję turystyczną.

Tematy wybranych zajęć:

1. Turystyka a podróż – wyłonienie się turystyki spośród innych form mobilności
2. Typy doświadczenia turystycznego wg E. Cohena
3. Autentyczność jako centralny aspekt doświadczenia turystycznego (D. MacCannell)
4. Turystyka masowa a turystyka alternatywna i niszowa
5. Narracje turystyczne i komodyfikacja doświadcenia turystycznego
6. Skutki turystyki dla społeczeństw stanowiących turystyczne destynacje
7. Postkolonializm i kolonializm wewnętrzny
8. Post-turystyka i refleksyjność doświadczenia podróżniczego

Literatura:
1. Cohen Erik, 1979, Rethinking the sociology of tourism, “Annals of Tourism Research” nr 6: 18–35
2. Dielmans J. (2011), Witajcie w raju. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec
3. Edensor, T. (2001), Performing Tourism, Staging Tourism. (Re)producing Tourist Space and Action, Tourist Studies, 1, ss. 59-81.
4. Gawrycki M. F. (2011) Podglądając Innego. Polscy trawelebryci w Ameryce Łacińskiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
5. Hall C.M, Tucker H.: „Tourism and Postcolonialism. Contested discourses, identities and representations”. Routledge, New York 2004
6. Horolets A. (2012), Codzienność jako atrakcja turystyczna w doświadczeniu turystów niszowych do byłego ZSRR, Kultura i społeczeństwo, 3/2012
7. MacCannell D. (2002), Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej. Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa.
8. Owsianowska S., Turystyka w służbie stereotypów, artykuł dostępny na: http://www.post-turysta.pl/artykul/turystyka-w-sluzbie-stereotyp%C3%B3w
9. Pearce Philip L. i Gianna M. Moscardo, 1986,The Concept of Authenticity in Tourist Experiences, “Journal of Sociology”, nr 22, ss. 121–132
10. Podemski K. (2005) Socjologia podróży, Poznań: UAM
11. Trupp A. (2011). Exhibiting the ‘Other’ Then and Now. ‘Human Zoos’ in Southern China and Thailand (w) ASEAS - Austrian Journal of South-East Asian Studies, nr 4.
12. Urry J. (2007), Spojrzenie turysty. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa