Socjologia kulturowa: nowe orientacje 3502-FAKL197

Socjologia kulturowa w odróżnieniu od wąsko pojętej subdyscypliny, jaką jest socjologia kultury, proponuje nową perspektywę badania szeroko pojętych zjawisk życia zbiorowego. Odwraca kierunek analiz w relacjach między kulturą i społeczeństwem – biegnie on od kultury do społeczeństwa, by pokazać wzajemne powiązania zjawisk kulturowych i zjawisk społecznych. Zakłada się względną autonomię kultury jako systemów znaczeń i form symbolicznych, poszukując w tej sferze czynników trwania i zmiany zjawisk społeczno-kulturowych. Nowe kategorie analityczne, jak: symbolizm, narracja, dyskurs, retoryka, działania performatywne przekształcają analizy przemian porządków wartości, przekonań (wierzeń), norm, ładów aksjonormatywnych i ideologii. Wykład przedstawia nowe orientacje we współczesnej socjologii kulturowej, w tym tzw. mocny program socjologii kulturowej w nawiązaniu do klasycznej socjologii kulturowej. Przedstawiana jest analiza konstruowania kodów kulturowych, narracje, dyskursy i retoryki w sieciach relacji społecznych oraz kulturowa pragmatyka. Ukazywane jest zastosowanie koncepcji socjologii kulturowej do badania współczesnych przemian społeczno-kulturowych. Analizowane są zagadnienia kultury i władzy, kulturowy wymiar sfery publicznej, kulturowy dyskurs społeczeństwa obywatelskiego, trauma kulturowa i pamięć kulturowa.
Ukazane zostaną różne sposoby konceptuali¬zowania kultury i ramy analityczne socjologicznego badania procesów kulturowych. W odróżnieniu od kultury jako sposobu życia dla analizy współczesnych procesów kulturowych właściwe jest rozumienie kultury jako znaczeń generowanych, przekształcanych, przekazywanych i ulegających kodyfikacji w formach symbolicznych za pośrednictwem interakcji i relacji społecznych. Kultura nie tyle jest własnością grup, czy nadrzędną sferą trwałych wartości, co polega na procesach tworzenia znaczeń i wartościowań. Analizowane będą semiotyczne podstawy tak pojętych zjawisk kulturowych. Kategorie analityczne odnoszone są do badań współ¬czesnych zmian kulturowych.
Przedyskuto¬wana zostanie koncepcja kultury jako repertuaru umożliw-iają¬cego konstruowanie działań, tożsamości i kontroli. Współczesne analizy praktyk i dyskursów kulturowych zakładają interakcje symboliczne, wielość znaczeń, ich negocjowanie i tłumaczenia przez aktorów społecznych. Przedstawione zostaną symboliczne podstawy procesów kulturowych. Współczesna socjologia kulturowa przewartościowuje integracyjną koncepcję kultury na rzecz kulturowego stawania się. Przedyskutowane zostaną koncepcje socjologów kulturowych, kulturowa odmiana teorii sieci, koncepcje powstałe na gruncie antropologii symbolicznej oraz na gruncie semiotyki kultury. Analizie poddana zostanie koncepcja pamięci kulturowej oraz trauma jako zjawisko kultu¬rowe. Omawiane będą zagadnienia kultury i władzy, granic symbolicznych i polityki symbolicznej. Analizowane kategorie teoretyczne odnoszone będą do badań współczesnych przemian kulturowych. Z przyjętej perspektywy socjologii kulturowej jako socjologii symbolicznej przedstawione zostaną wybrane procesy: formowanie wspólnot kulturowych i subkultur, kulturowy wymiar tożsamości narodowych i integracji europejskiej oraz globalizacja kulturowa z uwzględnieniem oddziaływania Internetu na kulturę. Ukazane zostanie znaczenie wiedzy kulturowej w procesach zmian kulturowych.