Społeczeństwo jako proces: zmiana, transformacja, modernizacja. 3502-FAKL179-OG

1. Klasyczne teorie zmiany i rozwoju społecznego – ewolucjonizm, neoewolucjonizm i zmiana funkcjonalna (N. Smelser i in.).
2. Teorie cykliczne – P. Sorokin, O. Spengler i in.
3. Rozwój społeczny i teoria modernizacji – znaczenie koncepcji marksistowskich i marksizmem inspirowanych dla koncepcji rozwoju. Marksizm, neomarksizm i rozwój zależny. Teorie globalnego rozwoju (do Wallersteina). Interpretacje ładu międzynarodowego w koncepcjach systemu światowego.
4. Koncepcje modernizacji – klasyczne nowoczesne (Rostov) oraz koncepcje S. Eisenstadta. Współczesna wersja modernizacji i jej dylematy.
5. Teorie systemowe a teorie kulturowe zmiany społecznej. Funkcjonalizm i teoria systemów – bliższa charakterystyka i ilustracje współczesne. Przemiany kulturowe – ujęcie Leslie White’a; perspektywa N. Eliasa; K. Popper, E. Fromm i D. Riesman.
6. Koncepcje społeczeństwa oddziałującego na swój rozwój – podmiotowe teorie zmiany – lata 60. i A. Etzioni. Koncepcje A. Touraine’a. Czy odzyskuje aktualność?
7. „Nowoczesność” i „post-nowoczesność” – podstawowe zmiany w myśleniu modernizacyjnym i definiowaniu zmiany społecznej. Modernizacja a religia. Kulturowe przemiany współczesności – znaczenie kontrkultury. Doświadczenie totalitaryzmów XX wieku jako podstawa zmiany paradygmatów kulturowych i intelektualnych.
8. Mechanizmy zmiany społecznej – ruchy społeczne i przemiany mentalne a zmiana historyczna. Zagadnienia przemian współczesnego świata:
a. Feminizm: zmiana ról kobiecych i modelu małżeństwa
b. Sytuacja mniejszości seksualnych w Polsce
c. Konsumeryzm jako nowy styl życia
d. Powstawanie tożsamości europejskiej: procesy aktualne na tle historycznym
9. Globalizacja i ruchy antyglobalizacyjne/alterglobalizacyjne

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Założenia (opisowo)

Ew. historia myśli społecznej i pokrewne. Klasyczne teorie socjologiczne; Wstęp do socjologii;

Efekty kształcenia

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)
K_W03 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk
K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat mechanizmów dynamiki grupy społecznej oraz obustronnych zależności między grupą a jednostką
K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach
K_W17 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii
K_W23 posiada pogłębioną wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także jest refleksyjny i krytyczny w ich interpretacji
K_U17 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa
K_K14 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych
K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych
K_U03 potrafi dokonać krytycznej analizy zjawisk i procesów społecznych, zwłaszcza dotyczących współczesnego społeczeństwa polskiego
K_U06 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych we współczesnych społeczeństwach
K_U17 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

Kryteria oceniania

Opanowanie zestawu lektur podstawowych – kolokwium zaliczeniowe oraz przygotowanie krótkiej pracy - wypowiedzi na konwersatorium.

Literatura

Lektury egzaminacyjne:
1. Piotr SZTOMPKA, Socjologia zmian społecznych: Str. wg wyd. z r. 2005: Cz. I, r. 1, 2, s. 19-52; r. 6, s. 93-102; Cz. II, r. 7, 8, s. 103-129; r.10, s. 142-153; r. 13, s. 182-191; r.15, s. 202-219; r. 20, s. 279-296
2. Adam W. JELONEK, Krzysztof TYSZKA, Koncepcje rozwoju społecznego. r. II, s.9-32; r. III i IV, s.41-92; r. V, VI, s.93-133; r. VII, par. Populizm klasyczny, s. 134-136; r. VIII, s.150-168; r. IX, s.169-187
3. Wolność, równość, odmienność, red. I. Krzemiński, z tego: r. o alterglobalizmie s. 15 - 92 oraz Wprowadzenie, s. 7 - 12.
4. Ireneusz Krzemiński, Lata szczęśliwe, lata szalone…, Znak, nr4 (445), 1993 (o kontrkulturze).
5. Marcin Frybes, Posłowie do książki A. Touraine, Po kryzysie Uwaga. Ten tekst do przeczytania albo w książce Touraine’a albo kopia na stronie WWW Prof. Krzemińskiego

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3502-FAKL179-OG w USOSweb