Ruchy społeczne – perspektywa socjologiczna 3502-CPS-9-OG
Najpierw przedstawione zostaną intuicje dotyczące ruchów społecznych i rozmaite definicje tego zjawiska.
Następnie dokonany zostanie przegląd historycznych ruchów: religijnych, narodowych i robotniczych.
Z kolei analizowane będą różnice między ruchami historycznymi a ruchami społecznymi w świecie nowoczesnym i ponowoczesnym (w warunkach powstawania, organizacji, środków działania i komunikacji).
Po tej analizie kontynuowany będzie przegląd ruchów emancypacyjnych: abolicjonizm, ruch równouprawnienia kobiet i ruchy antykolonialne.
Przedstawiona zostanie ideowa różnorodność ruchów: prawicowych i lewicowe, antydemokratycznych i prodemokratycznych. Przy tej okazji omówiony zostanie anarchizm, faszyzm i nazim.
Kolejnymi analizowanymi ruchami będą ruchy kulminujące w latach 60, XX w.: ruch praw obywatelskich, ruch studencki i ruch pokojowy.
Dalej przedstawione zostaną nowe ruchy religijne, w tym amerykańska Religious Right.
Omówione zostaną ruchy antykomunistyczne i – dokładniej - fenomen „Solidarności”.
Wreszcie zaprezentowane zostaną ruchy współczesne: ruch ekologiczny, anty- i alterglobalistyczny oraz feminizm.
Choć porządek wykładu jest chronologiczny, to wykład nie ma charakteru historycznego. Ukazywane będą społeczne uwarunkowania ruchów, różne formy, jakie przyjmują, rozmaite środki ich działania. Analizowane będą podobieństwa i różnice w stosunku do innych podmiotów społecznych i innych form działania. Zaprezentowane zostaną różne podejścia teoretyczne do badania i analizowania ruchów społecznych.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)
K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk
K_W03 posiada pogłębioną wiedzę o strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach
K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych
K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego
K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej
K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii
K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne
K_W12 posiada pogłębioną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi
K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych
K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa
K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych
Kryteria oceniania
Pisemny egzamin o charakterze testu lub praca pisemna z prezentacją na wybrany temat.
Literatura
Literatura
●Altermatt U., Sarajewo przestrzega: etnonacjonalizm w Europie. Przełożył G. Sowiński. Kraków: „Znak” 1998, s. 127-239
●Barker E., Nowe ruchy religijne. Tłumaczył Tomasz Kunz. Kraków: „Nomos” 1997, s. 51-164
●Brubaker R., Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie narodowe w nowej Europie. Tłumaczył J. Łuczyński. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN 1998 , s. 28-98
●Bullock A., Hitler: studium tyranii. Tłumaczył T. Evert. Warszawa: Czytelnik 1969
●Davenport Ch., H. Johnston and C. Mueller (eds), Repression and mobilization. University of Minnesota Press 2005
●Davies N., Europa. Rozprawa historyka z historią. Przekład E. Tabakowska. Kraków: Wydawnictwo Znak 1999, s. 524-536, 887-895
●Doktór T., Innowacje religijne: ruchy, uczestnicy, reakcje społeczne, Olsztyn: Mantys 2002
●Gellner E., Narody i nacjonalizm. Przełożyła T. Hołówka. Warszawa: PIW 1991, s. 9-16, 53-68, 69-80, 109-33,134-48,149-63
●Gliński P., Polscy Zieloni – ruch społeczny w okresie przemian. Warszawa: IFiS PAN 1996
●Gliński P., Ruch feministyczne. Perspektywa teoretyczna i badawcza. W: Malinowska E., Feminizm europejski. Demokracja parytetowa a polski ruch kobiet. Łodź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2002
●Jawłowska A., Drogi kontrkultury. Warszawa: PIW 1975
●Jawłowska A., Więcej niż teatr. Warszawa: PIW 1988
●Kuczyński, P., Socjologia ruchów społecznych w Polsce „Kultura i Społeczeństwo” 1991 nr 3
●Kuczyński P, M. Frybes et al., W poszukiwaniu ruchu społecznego: wokół socjologii Alaina Touraine’a. Warszawa: Oficyna Naukowa 1994
●Libiszowska-Żółtkowska M., Nowe ruchy religijne w zwierciadle socjologii. Lublin: Wydawnictwo UMCS 2001
●Libiszowska-Żółtkowska M., Konwertyci nowych ruchów religijnych. Lublin: Wydawnictwo UMCS 2003
●Lipset S., Faszyzm jako ekstremistyczny kierunek centrum. W: Borejsza J. (red.), Faszyzmy europejskie (1922-1945). Warszawa: Czytelnik 1979, s., 304-320
●Misztal B., Ruch społeczny. Hasło w: Encyklopedia socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa 2000
●Misztal B., Socjologiczna teoria ruchów społecznych. „Studia Socjologiczne” 1984 nr 1
●Modzelewski W., Pacyfizm. Wzory i naśladowcy. Warszawa: Oficyna Naukowa i Instytut Socjologii UW 2000
●Modzelewski W., Pacyfizm w Polsce. Warszawa: ISP PAN 1996
●Nash J., Social movements: an anthropological reader. Malden, MA: Blackwell Publishing 2005
●Nolte E., Faszyzm Jako charakter epoki. W: Borejsza J. (red.), Faszyzmy europejskie (1922-1945). Warszawa: Czytelnik 1979, s. 346-367
●Paxton R., Anatomia faszyzmu. Przekład P. Bandel. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2005
●Putnam Tong R., Myśl feministyczna: wprowadzenie. Przekład: J. Mikos, B.Umińska. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN 2002
●Reich W., Psychologia masowa faszyzmu. W: Borejsza J. (red.), Faszyzmy europejskie (1922-1945). Warszawa: Czytelnik 1979, s. tamże, s. 644-690
●Szacka B., Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa 2003, rozdz. IV, XI, rozdz. XV
●Kuczyński, P., Socjologia ruchów społecznych w Polsce „Kultura i Społeczeństwo” 1991 nr 3
●Offe C., Nowe ruchy społeczne: przekraczanie granic polityki instytucjonalnej. W: Szczupaczyński J., Władza i społeczeństwo. Tom 1. Warszawa: „Scholar” 1995
●Ost D., Klęska "Solidarności". Gniew i polityka w postkomunistycznej Europie. Przełożyła H. Jankowska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, 2007
●Snow D., S. Soule and H. Kriesi (eds), The Blackwell companion to social movements. Malden, MA: Blackwell Publishing 2004
●Sztompka P., Socjologia zmiany społecznej. Przekład J. Konieczny. Kraków: Znak 2005
●Touraine A., Wprowadzenie do analizy ruchów społecznych. W: Szczupaczyński J., Władza i społeczeństwo. Tom 1. Warszawa: „Scholar” 1995
●Touraine A., Solidarność. Analiza ruchu społecznego. Wydawnictwo Europa 1989
●Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Dzieje konfliktów i idei. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000, s. 19-45
●Żuk P., Społeczeństwo w działaniu: ekolodzy, feministki, skłotersi. Socjologiczna analiza nowych ruchów społecznych w Polsce. Warszawa: „Scholar” 2001, s. 21-41, 42-75, 76-101, 221-230
●Żuk P., Społeczeństwo w działaniu: ekolodzy, feministki, skłotersi. Socjologiczna analiza nowych ruchów społecznych w Polsce. Warszawa: „Scholar” 2001
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: