Cnoty obywatelskie: lojalność jako cnota prywatna i publiczna 3502-541

Wykład jest poświęcony lojalności jako cnocie prywatnej i publicznej oaz jej znaczenia w konstytuowaniu tego, co społeczne. Lojalność wobec osoby, kręgu przyjaciół, sprawy, idei, konkretnej grupy społecznej i wreszcie społeczności politycznej (państwa) jest relacja, która towarzyszy nam niemal na każdym kroku. Doświadczenia z lojalnością, konfliktem lojalności ma każdy z nas. Czy udało nam się uniknąć zachowania nielojalnego, czy kiedyś udało nam się pomyślnie uniknąć konfliktu lojalności? W wykładzie, który jest pomyślany jako fenomenologia zjawiska lojalności podjęta zostanie próba analizy lojalności jako 1) cnoty prywatnej i 2) publicznej oraz ważnych więzi społecznych z perspektywy doświadczenia lojalności. Jakie są 3) antropologiczne i 4) społeczne podstawy lojalności. Jakie jest miejsce lojalności w stosunku do członków 5) rodziny, przyjaciół, miejsca pracy? Jakie relacje zachodzą między 6) lojalnością a zdradą. Jaką role odgrywa lojalność w 7) kontekście religijnym (zaparcia św. Piotra, zdrada Judasza)? Wreszcie, czym jest 8) lojalność w stosunku do samego siebie? Czy i jakie związki zachodzą miedzy lojalnością a 9) tożsamością osobową i społeczną jednostki? Ale lojalność jest ważna nie tylko w obszarze prywatności. To cnota publiczna stanowiąca podstawę więzi w społecznościach politycznych, narodowych i ponadnarodowych. Postacią paradygmatyczną (obok Antygony Sofoklesa) dla lojalności jako cnoty obywatelskiej jest Platoński Sokrates. Problem lojalność Sokratesa wobec Aten to jeden z centralnych problemów filozofii politycznej Platona. Allan Bloom komentuje: "Lojalność wobec konkretnej polis zawsze można zakwestionować: dlaczego mamy poczuwać się akurat do więzi z tymi ludźmi, a nie z innymi czy wręcz wszystkimi?" Dlaczego Sokrates wybrał śmierć niż możliwość (wówczas realną) opuszczenia Aten (ucieczki z więzienia)? Analiza argumentacji w Platońskim dialogu Kriton pozwala także postawić problem lojalności jako cnoty i doświadczenia bardziej podstawowego niż współczesny podział na sferę prywatna i publiczną. W wykładzie zostaną, obok literatury przedmiotu, uwzględnione materiały filmowe (Misja, Łowca jeleni), literackie (Upadek - Camus; W oczach Zachodu, Tajny agent - Conrad).