Źródła i rodzaje poznania 3501-ZZS-ZIRP
Podczas zajęć analizowane będą zagadnienia i problemy psychologiczne i epistemologiczne dotyczące źródeł i rodzajów poznania. Połącznie dwóch perspektyw badawczych ma za zadanie pokazać, na jakie pytania dotyczące wiedzy potrafią odpowiedzieć nauki o poznaniu, a jakie pozostają poza zakresem ich wpływu. W pierwszym semestrze kurs koncentruje się na osiągnięciach psychologii poznawczej i nauk kognitywnych, w drugim natomiast zostaną postawione pytania dotyczące zagadnień klasycznej epistemologii: sporowi między racjonalistami a empirystami, strukturze uzasadniania, zasadności naszych sądów.
Kurs obejmie następujące zagadnienia:
• Psychologiczna i epistemologiczna wersja zagadnienia źródeł poznania.
Źródła poznania: zagadnienia psychologiczne
• Kontrowersja natywizm vs. empiryzm genetyczny: ujęcia klasyczne i współcześnie.
• Percepcja: fizjologiczne podstawy działania zmysłów
• Powstawanie wrażeń zmysłowych
• Kategoryzacja percepcyjna
• Powstawanie iluzji
• Mechanizmy pamięci
• Działanie wyobraźni
• Natywizm a teorie pojęć wrodzonych
• Uniwersalna Gramatyka Chomskiego
• Myślenie i rozumowanie
• Źródła przekonań i iluzje poznawcze
Źródła poznania: zagadnienia metodologiczne
• Rodzaje uzasadniania
• Przekonania i wiedza
• Rodzaje przekonań
• Spór racjonalizm vs. empiryzm
• Dedukacja vs. indukcja
• Wiedza empiryczna
• Wiedza aprioryczna
• Introspekcja jako źródło wiedzy
• Intuicja
• Internalizm i eksternalizm w kwestii uzasadniania
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
• zna podstawową terminologię epistemologiczną i psychologiczną związaną z problematyką źródeł poznania oraz uzasadniania
• ma uporządkowaną wiedzę na temat głównych stanowiskach w dyskusji nad istotą przekonań i źródłami wiedzy
• ma podstawową wiedzę na temat procesów poznawczych człowieka
• rozumie różnice między filozofią umysłu a psychologią poznawczą w zakresie: przedmiotu badań, rodzaju formułowanych pytań badawczych oraz stosowanych metod
• rozumie podstawowe problemy i zagadnienia epistemologiczne związane z nabywaniem i uzasadnianiem wiedzy
• poprawnie posługuje się terminami psychologii poznawczej takimi jak „percepcja”, „uwaga”, „pamięć”, „reprezentacja”
• czyta i interpretuje podstawowe teksty z zakresu psychologii poznawczej i kognitywistyki
• analizuje argumenty filozoficzne dotyczące źródeł poznania, identyfikuje ich kluczowe założenia oraz wykrywa zależności pomiędzy ich tezami i założeniami
• potrafi wziąć udział w dyskusji internetowej, jasno wyrażając swoje poglądy i odpowiednio odnosząc się do stanowisk zajmowanych przez innych
• jest otwarty na dyskusję i nowe propozycje rozwiązań problemów
• potrafi współdziałać i pracować w grupie
• potrafi jasno przekazać swoje myśli za pomocą tekstu pisanego
Kryteria oceniania
Ćwiczenia: dyskusja, analiza i interpretacja tekstów, indywidualne prezentacje ustne wybranych zagadnień
komponent e-learningowy: samodzielna analiza tekstu, pisemne opracowywanie wybranych zagadnień
Ocena wystawiana na podstawie pracy na platformie e-learningowej (zadania pisemne lub testowe związane z każdym z tematów) oraz na zajęciach w sali.
Literatura
Fragmenty następujących pozycji
1. Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii, część I, Czytelnik 1983.
2. Berko Gleason J., Ratner N.B., Psycholingwistyka, GWP 2005.
3. Bernecker S. (red.), Epistemology: Selected Texts with Interactive Commentary, Blackwell 2006.
4. Bortolotti L., Delusions and other irrational beliefs. OUP 2010.
5. Chlewiński Z. (red.), Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku, GWP 2007.
6. Chomsky N., Nowy przyczynek do teorii idei wrodzonych, „Lingwistyka a filozofia”, Barbara Stanosz (red.), PWN, Warszawa 1977: 257-269.
7. Gregory T., „Seeing through illusions, OUP 2009
8. Kosslyn S. Mental images and the Brain, „Cognitive Neuropsychology” 22 (3) 2005: 333–347.
9. Lewicki A. Informacja i percepcja w procesie uczenia się pojęć, „Studia Psychologiczne” 9, 1966: 22–51.
10. Materska M., Tyszka T. (red.), Psychologia i poznanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
11. Neisser U. Perceiving, anticipating and imagining, „Minnesota Studies in the Philosophy of Science” 9, 1978: 89–106.
12. Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B., Psychologia poznawcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
13. O’Brien D., An Introduction to the Theory of Knowledge, Cambridge: Polity 2006.
14. Roth I. (red.), “Imaginative minds”, OUP 2007.
15. Schacter D. L., “Siedem grzechów pamięci”, PIW 2003.
16. Sosa, E., Kim, J., Fantl, J., McGrath, M. (red.), Epistemology: An Anthology, Blackwell 2008.
17. Steup, Matthias and Sosa, Ernest (eds). 2005. Contemporary Debates in Epistemology. Oxford: Blackwell.
18. Tomasello M., Kulturowe źródła ludzkiego poznania, PIW 2002.
19. Woleński J., Epistemologia, PWN 2007.
20. Zimmerman A., “The nature of belief”, Journal of Consciousness Studies, 14(11) 2007: 61–82.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: