Co to jest oświecenie? 3501-ZZS-CJOSW2
Czy oświeceniowe roszczenie do powszechności zasad rozumnej organizacji świata ludzkiego ma szanse zostać współcześnie uznane? Które elementy złożonej myśli oświeceniowej przetrwały do dnia dzisiejszego i do dziś wyznaczają zręby kulturowe i prawne naszej zbiorowej rzeczywistości, a które nie? A te, które nie przetrwały, dlaczego nie wytrzymały próby historii — i czy uważamy je do dziś za skazane na klęskę? Czy racje dwudziestowiecznej krytyki idei oświecenia nadal są w mocy, czy może wahadło historii pozwoli zrehabilitować przynajmniej niektóre założenia des Lumières?
Po doświadczeniach z czytaniem tekstów fundujących epokę, takich jak pisma Kanta czy Hegla, zapytamy o oświecenie w kontekście polskim. Do jakiego stopnia idee oświeceniowe określały społeczno-polityczny charakter państwa polskiego w jego historii? Jaka jest kondycja idei oświecenia, postępu, racjonalności i uniwersalizmu w dzisiejszej rzeczywistości społecznej Polski?
Miniony rok poświęciliśmy przede wszystkim na lekturę podstawowych pism I. Kanta i G. W. F. Hegla; w roku nadchodzącym wzbogacimy to przedsięwzięcie o lekturę tekstów krytycznych wobec idei oświecenia.
Teksty filozoficzne reprezentatywne dla epoki oświecenia będziemy poddawać szczegółowej analizie, sięgając, jeśli przedmiot będzie tego wymagał, do źródeł obcojęzycznych; newralgiczne, wymagające szczególnej uwagi fragmenty będą czytane i omawiane w grupie.
Zaproponowany zestaw lektur jest otwarty i podatny na modyfikacje.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Literatura
Immanuel Kant:Co to jest oświecenie, w: Tadeusz Kroński Kant, wiedza Powszechna, Warszawa 1966, s. 164;O wiecznym pokoju. zarys filozoficzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992;
G. W. F. Hegel:
Fenomenologia ducha;
Nauka logiki;
Zasady filozofii prawa;
Alexandre Kojève Wstęp do wykładów o Heglu, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999;
Condorcet, Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje, PWN, Warszawa 1957.Bronisław Baczko: Filozofia francuskiego oświecenia, PWN 1961;Hiob, mój przyjaciel, PWN, Warszawa 2001;
Jak wyjść z Terroru: Termidor a Rewolucja, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2005.
John Rawls, Prawo ludów, Aletheia, Warszawa 2001;Jürgen Habermas:
Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, PWN, Warszawa 2008;Uwzględniając Innego. Studia do teorii politycznej, Warszawa 2009, Wydawnictwo Naukowe PWN
Michel Foucault, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Aletheia, Warszawa 2009;Emmanuel Levinas, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, PWN, Warszawa 2002;
Ulrich Beck, Anthony Giddens, Scott Lash Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, PWN Warszawa 2009;Pierre Bourdieu, Rozum praktyczny. O teorii działania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009;
Antonio Negri, Michael Hardt, Rzecz-pospolita. Poza własność prywatną i dobro publiczne, Korporacja Ha!art, Warszawa 2012;
Hugo Kołłątaj, Stan oświecenia w Polszcze w ostatnich latach panowania Augusta III (1750-1764), wyd. J. Hulewicz, Wrocław 1953;
Stanisław Leszczyński, Głos wolny wolność ubezpieczający, 1733.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: