Główne zagadnienia antropologii filozoficznej 3501-ZZF-GZAF
Tematyka wykładu:
1. Filozofia a nauka. Swoistość filozofii. Filozofia a inne formy wiedzy.
2. Antropologia filozoficzna na tle działów filozofii. Główne problemy filozofii człowieka.
3. Pojęcia natury ludzkiej i osobowości. Struktura ontologiczna osoby. Spór empiryzmu z natywizmem.
4. Antropogeneza i periodyzacja dziejów człowieka. Trzy teorie języka.
5. Panorama filozofii współczesnej (główne nurty) i miejsce w niej metafizyki człowieka. Filozoficzne opozycje: naturalizm – transcendentalizm oraz racjonalizm – hermeneutyka.
6. Unde malum? Zło w naturze ludzkiej. Zasada Sokratesa.
7. Mit i pojęcie diabła. Współczesny spór melioryzmu z pejoryzmem (Rousseau kontra Schopenhauer i sześciu wielkich manichejczyków polskich).
8. Filozoficzne zagadnienie miłości. Mit androgyna z Platońskiej Uczty. Spór o istotę miłości: Bierdiajew i Ortega kontra Fromm.
9. Metafizyczne zagadnienie płci. Natura męska i natura żeńska. Problem feminizmu. Dom jako wartość duchowa.
10. Zagadnienie wolnej woli. Jednostka a społeczeństwo: spór pelagianizmu z paulinizmem.
11. Główne stanowiska w filozofii religii. Dwieście lat filozofii religii i dwa sposoby jej uprawiania:
krytyka religii i apologetyka religii. Wolter, Marks, Freud kontra Constant, Schopenhauer, Feuerbach i Otto.
12. O istocie religii. Czym jest i skąd się religia bierze?
13. Istota magii, magia a religia, okultyzm i fenomeny Ψ. Stanowisko Hume’a.
14. Co to są wartości? Podstawy aksjologii Henryka Elzenberga.
15. Pojęcie kultury (wg Elzenberga). Instytucje według Gehlena.
16. Filozoficzny spór o karę główną.
17. Filozoficzny spór o legalność aborcji.
18. Antropologia Stanisława Lema.
19. Filozoficzny spór o legalność eutanazji. „Czy istnieją granice cierpienia? Kto miałby pomóc umrzeć?”. Stanowisko Elzenberga, Kotarbińskiego, Gumplowicza, Gombrowicza, Lema i Bunuela.
20. Filozoficzny spór o transplantacje: „Czy przeszczepy są ludożerstwem?”
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Wiedza
Student ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu filozofii w stosunku do nauk pozytywnych oraz o specyfice przedmiotowej i metodologicznej filozofii; ma rozeznanie w klasycznej problematyce filozofii człowieka i filozofii wartości oraz zna zasadnicze jej rozwiązania (główne stanowiska).
Umiejętności:
Student czyta i interpretuje tekst filozoficzny; słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów filozoficznych; poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną; trafnie definiuje pojęcia języka potocznego; analizuje argumenty filozoficzne, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia oraz wykrywa zależności pomiędzy ich tezami i założeniami; wykrywa proste zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturowymi; artykułuje własne poglądy w sprawach społecznych i światopoglądowych.
Kompetencje:
Student kieruje się rzetelnością i uczciwością w sytuacji prowadzenia sporu filozoficznego.
Kryteria oceniania
Frekwencja oraz aktywność na zajęciach; ocena referatu; test końcowy.
Literatura
Teksty na ćwiczenia:
1. B. Wolniewicz, Neokanibalizm;
2. A. Wallace, Darwinizm w odniesieniu do człowieka;
3. R. Dart, Czy australopitek umiał mówić?;
4. H. Elzenberg, Nauka i barbarzyństwo;
5. Lukrecjusz, O naturze rzeczy, ks. V.
6. M. Przełęcki, O etyce epikurejskiej;
7. T. Kotarbiński, O tak zwanej miłości bliźniego;
8. Platon, Uczta (miłość);
9. Arystoteles, Etyka nikomachejska, ks. VIII i IX;
10. B. Constant, O czuciu religijnym;
11. D. Hume, O cudach;
12. B. Wolniewicz, Epifania diabła;
13. F. Dostojewski, Wielki Inkwizytor;
14. U. Schrade…, Dom jako wartość duchowa;
15. J. Ortega y Gasset, Bunt mas (fragmenty);
16. Cz. Miłosz, Ziemia Ulro (fragmenty);
17. S. Lem, Dialogi, I;
18. L. Gumplowicz, Język. Religia, w: tegoż, System socjologii ;
19. J. de Maistre, Wieczory petersburskie (fragmenty);
20. T. Czeżowski, O ideale uniwersytetu.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: