Estetyka 3501-ZUMO2ES

Szczegółowy opis wykładu:
I. Początki estetyki jako nauki nowożytnej. Estetyka jako gnoseologia inferior – nauka o zmysłowości A.G. Baumgartena a współczesne problematyzacje przedmiotu i zadań estetyki.
II. „Między filozofią i sztuką poetów jest jakiś odwieczny spór…” – sztuka a problem poznania prawdy w filozofii Platona. Ontologizacja piękna u Platona a tradycja pitagorejska. „Ktetyka” a „poetyka” w Platońskim „Sofiście”. Podstawowe zagadnienia związane z naśladownictwem. Dlaczego Platon wygania poetów z Państwa: mimesis a diegesis w III ks. „Państwa”. Czy Platońskie dialogi mają formę literackiego dzieła sztuki? – pytanie o prawdę filozoficzną i prawdę dzieła sztuki.
III. „Poezja jest bardziej filozoficzna niż historia…” – rehabilitacja sztuki w teorii Arystotelesa. Arystotelesowskie pojmowanie piękna i twórczości artystycznej a teleologiczny sposób ujmowania rzeczywistości. Mimesis pomiędzy praxis i mythos – koncepcja tragedii w „Poetyce” Arystotelesa i jej dzisiejsze kontynuacje na przykładzie teorii P. Ricoeura.
IV. Piękno zmysłowe i piękno duchowe w „Enneadach” Plotyna – początki europejskiej metafizyki piękna, imitacja a emanacja, związek materii i świata idei. Etyczny wymiar piękna – metafora Odyseusza i metafora Narcyza. Tradycja estetyki Plotyńskiej w teologii ikony.
V. Chrześcijańska interpretacja greckich koncepcji piękna i twórczości artystycznej na przykładzie pism św. Augustyna. Historia średniowiecznego sporu o obrazy – jej wpływ na sztukę europejską oraz konsekwencje dla filozoficznych ujęć obrazu.
VI. Średniowieczna symbolika oparta na metaforze „świata jako księgi” a estetyka św. Tomasza. Czynnik zmysłowy i czynnik umysłowy w przeżyciu estetycznym – relatywizacja piękna w stosunku do podmiotu.
VII. „Maluje się mózgiem, nie rękami…” (Michał Anioł) - renesansowe teorie perspektywy malarskiej jako przykład autonomizacji twórczości człowieka wobec natury: Pierro Della Francesca i Leon Battista Alberti. Poeta jako creator w poetyce K.M. Sarbiewskiego.
VIII. „Czym jest piękno, nie wiem…” – Melancholia I Albrechta Dürera i powrót myśli neoplatońskiej w koncepcji Marsilia Ficino.
IX. Analiza Las Meninas Diego Velazqueza jako przykład nowożytnej problematyki podmiotowych uwarunkowań twórczości artystycznej. Neoklasycyzm a brytyjska myśl estetyczna XVIII wieku. Narodziny nowych pojęć estetyki: smak, geniusz, wzniosłość, piękno przyrody. Tradycja gnozeologicznego oraz autonomicznego rozumienia przeżycia estetycznego.
X. Estetyka Kanta i jej miejsce pośród trzech „Krytyk”. Analiza estetycznych sądów smaku o piękne. Władza sądzenia a problematyka epistemologiczna czystego rozumu. Filozoficzna ranga problematyki sztuki.
XI. Kantowska estetyka wzniosłości a współczesne pytania o „nieprzedstawialne”. Kariera estetyki Kanta w estetyce ponowoczesnej na przykładzie koncepcji J.F. Lyotarda.
XII. Motyw „śmierci sztuki” – estetyka Hegla i próba przezwyciężenia tego, co zmysłowe w pracy pojęcia. Filozofia sztuki niemieckiego romantyzmu.
XIII. Kontemplacyjna teoria sztuki A. Schopenhauera i sprzeciw Nietzschego. Nietzscheańska krytyka bezinteresownego charakteru doświadczenia estetycznego i koncepcja żywiołu apollińskiego i dionizyjskiego. Logos i mit – pytanie o estetyczne usprawiedliwienie świata.
XIV. Wstęp do fenomenologicznego ujęcia problematyki sztuki na przykładzie analizy świadomości estetycznej E. Husserla. Ontologiczna waga doświadczenia dzieła sztuki w „O źródle dzieła sztuki” M. Heideggera. Heideggerowska filozofia sztuki na przykładzie wybranych analiz poezji Hölderlina. Spór o „Buty” Van Gogha jako przykład współczesnych kontrowersji o granice interpretacji i zakres kompetencji filozofa sztuki.
XV. Fenomenologia M. Merleau-Ponty’ego i problem analizy cielesności oraz widzenia. Dyskurs filozoficzny a niedyskursywne doświadczenie estetyczne.
XVI. Analiza przeżycia estetycznego w koncepcji R. Ingardena. Pytanie o budowę i sposób istnienia dzieła sztuki a filozoficzny spór między idealizmem a realizmem. Fenomenologiczne wątki polskiej estetyki na przykładzie prac L. Blausteina i jego analizy widza kinowego.
XVII. Hermeneutyka H.G. Gadamera i pytanie o prawdę dzieła sztuki. Estetyka recepcji H. R. Jaussa.
XVIII. Pytanie o „błąd tradycyjnej estetyki” – wpływ koncepcji gier językowych Wittgensteina na estetykę analityczną. Estetyka a krytyka sztuki. Instytucjonalna koncepcja sztuki A. C. Danto. Estetyka pragmatyczna Deweya i próba przezwyciężenia impasu w analizach doświadczenia estetycznego we współczesnej estetyce amerykańskiej.
XIX. Filozofia sztuki Th. Adorno i problemy awangardy XX wieku. Jak można rozumieć tezę o ponowoczesnej „estetyzacji świata”? Wybrane wątki z koncepcji W. Welscha, O. Marquarda i J. Baudrillarda. Czym jest sztuka dzisiaj? Jaki jest kształt współczesnej estetyki filozoficznej? Czy zależy on od kondycji współczesnej sztuki? – powinowactwa i różnice między aisthesis a dyskursem filozoficznym.