Zdrowie a idea równości 3501-ZIR19-S-BE-OG

Celem seminarium jest zapoznanie słuchaczy z zagadnieniami równości, różnorodności i dyskryminacji w sferze prawa do zdrowia, prawa do ochrony zdrowia i prawa do dostępu do opieki zdrowotnej. Dostęp do opieki zdrowotnej można potraktować jako wskaźnik służący do oceny tego, w jakim stopniu społeczeństwo realizuje ideały równości i zwalcza dyskryminację. Chociaż główny nacisk będzie położony na równość w dostępie do opieki zdrowotnej, to konkluzje będą wykraczały poza medycynę.
Seminarium ma charakter interdyscyplinarny i będzie składało się z trzech bloków tematycznych: 1) filozoficznego (filozoficzne koncepcje zdrowia i choroby, norma a patologia, koncepcje równości i sprawiedliwości w kontekście prawa do zdrowia); 2) prawno-politologicznego (prawo do zdrowia jako prawo człowieka, nierówności, wykluczenie i dyskryminacja w zdrowiu w krajach Globalnej Północy – ze szczególnym uwzględnieniem Unii Europejskiej – i w krajach Globalnego Południa); 3) socjologiczno-antropologicznego (wprowadzenie do antropologii medycznej: metodologia, obszar badań i wyzwania etyczne; zastosowanie metod antropologicznych do badań doświadczania nierówności i dyskryminacji w obszarze zdrowia przez różne grupy: kobiety, migrantów i migrantki, osoby niepełnosprawne, przedstawicieli i przedstawicielki mniejszości seksualnych, religijnych, etnicznych i kulturowych).
Seminarium jest związane z projektem Opieka zdrowotna jako przestrzeń publiczna: integracja i różnorodność społeczna w kontekście dostępu do opieki zdrowotnej w Europie (Narodowe Centrum Nauki: HERA (Humanities in the European Research Area) – Public Spaces: Culture and Integration in Europe; Program finansowania badań naukowych i innowacji Unii Europejskiej „Horyzont 2020”, umowa nr 649307).

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Wiedza: Po ukończeniu seminarium student
– posiada uporządkowaną wiedzę na temat kluczowych zagadnień i podejścia teoretycznych do problematyki zdrowia i równości w tym zakresie w perspektywie filozoficznej i nauk społecznych;
– dostrzega i rozumie problemy współczesnego świata wynikające z nierówności w zakresie zdrowia;
– rozpoznaje formy dyskryminacji i wykluczenia zachodzące w obszarze zdrowia.

Umiejętności: Po ukończeniu seminarium student
– potrafi krytycznie analizować teksty i wypowiedzi zarówno o charakterze naukowym, jak i publicystycznym dotyczące problematyki zdrowia i nierówności w zdrowiu;
– sformułować i poprawnie uargumentować swoje stanowisko w zakresie tematu seminarium, a także odpowiedzieć na krytykę;
– przygotować pisemną analizę wybranych zagadnień dotyczących tematu seminarium.

Kompetencje społeczne: Po ukończeniu seminarium student:
– potrafi współpracować w grupie,
– prowadzić dyskusję z poszanowaniem odmiennych postaw i poglądów,
–dostrzega wartość różnorodności dla społeczeństwa demokratycznego i znaczenie przeciwdziałania dyskryminacji i wykluczeniu.

Kryteria oceniania

– aktywność w czasie zajęć (w tym obecność, znajomość zadanej literatury, udział w dyskusjach) – 50%
– przygotowanie referatu lub pracy pisemnej – 50%.

Liczba dopuszczalnych nieobecności: 2

Literatura

Podana lista lektur ma charakter wstępny i orientacyjny. Może ulec rozszerzeniu w zależności od przebiegu zajęć i uzyskiwanych wyników.
Blok 1
S. Anand, „The Concern for Equity in Health”, Journal of Epidemiology and Community Health, 2002, t. 56 nr 7, s. 485–487; także w: S. Anand, F. Peter, A . Sen (red.), Public Health, Ethics and Equity, New York: Ocford University Press 2004, s. 15-20.
Ch. Boorse, „Health as a Theoretical Concept”, Philosophy of Science, 1977, t. 44, s. 542-573.
G. Canguilhem, Normalne i patologiczne, przekł. P. Pieniążek, Gdańsk : Słowo/obraz terytoria, 2000, (wybrane fragmenty).
N. Daniels, „Justice, health, and healthcare”, American Journal of Bioethics, 2001, t. 1 nr 2, s. 2-16.
M. Foucault, Narodziny kliniki, przekł. P. Pieniążek, Warszawa: KR 1999 (wybrane fragmenty).
P. Hayden, „The human right to health and the struggle for recognition”, Review of International Studies”, 2012, t. 38, nr 3, s. 569-588.
F. Peter, „Health, Equity and Social Justice”, Journal of Applied Philosophy, 2001, t. 18. nr 2, s. 159-169; także w: S. Anand, F. Peter, A . Sen (red.), Public Health, Ethics and Equity, New York: Oxford University Press 2004, s. 93-106.
J. P. Ruger, „Health and social justice”, The Lancet, 2004, t. 364, nr 9439, 1075–1080.
A. Sen, „Why Health Equity?”, Health Economics 2002, t. 11 nr 8, s. 659–666; także w: S. Anand, F. Peter, A . Sen (red.), Public Health, Ethics and Equity, New York: Oxford University Press 2004, s. 21-33.
Blok 2
M. Whitehead, „The concepts and principles of equity and health", Health Promotion International, 1991, t. 6 nr 3 s. 217-228.
R. Tabaszewski, Prawo do zdrowia w systemach ochrony praw człowieka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2016 (wybrane fragmenty).
L. Doyal, I, Lesley, The Political Economy of Health. Pluto Press, 1979 (wybrane fragmenty).
G. Di Federico, „Access to Healthcare in the European Union: Are EU Patients (Effectively) Protected Against Discriminatory Practices?” w: The Principle of Equality in EU Law, L. Rossi, F. Casolari (red.), Springer: Cham 2017, s. 235-236.
G. Sen, Ö. Piroska, „Gender Inequity in Health: Why It Exists and How We Can Change It”, Global Public Health, 2008, t. 3, s. 1-12.
Podręcznik europejskiego prawa antydyskryminacyjnego. Wydanie z 2018 r., Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej 2019 (wybrane fragmenty).
W.C. Włodarczyk, „Problemy nierówności w zdrowiu. Perspektywa Unii Europejskiej”, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2011 t. 9 nr 2, s. 5-21.
Blok 3
G. Albuquerque, C. de Lima Garcia, G. da Silva Quirino i in., 2016. „Access to health services by lesbian, gay, bisexual, and transgender persons: systematic literature review”, BioMed Central International Health and Human Rights, 2016, t. 16 nr 2, doi:10.1186/s12914-015-0072-9.
A. Gaines, R. Davies-Floyd, „Biomedicine”, w: Encyclopedia of Medical Anthropology, C.R. Ember, M. Ember (red.), Dordrecht: Kluwer Academic Publishers 2004, s. 95-105.
M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, Poznań: Zysk i S-ka 2000 (wybrane fragmenty).
R. Lauralie, J. Furler, K. Densley i in. „Equity of access to primary healthcare for vulnerable populations: the IMPACT international online survey of innovations”, International Journal for Equity in Health, 2016, t. 15, nr 64, doi:10.1186/s12939-016-0351-7.
S. Low, S. E. Merry, „Engaged anthropology: diversity and dilemmas”, Current Anthropology, 2010, t. 51, nr. 2, s. 203-226.
R. Kutalek, „Diversity competence in medicine: equity, culture and practice”, Wiener klinische Wochenschrift, 2012, t. 124 nr 3, s. 3-9.
A. Szczepura, „Access to health care for ethnic minority populations”, Postgraduate Medical Journal, 2005, t. 81, nr 963, s. 141–147.
C. Pope, N. Mays, „Qualitative Research: Reaching the Parts Other Methods Cannot Reach: An Introduction to Qualitative Methods in Health and Health Services Research”, BMJ, 1995, nr 311, t. 6996, s. 42–45.
„Równe traktowanie pacjentów – osoby nieheteroseksualne w opiece zdrowotnej. analiza i zalecenia”, Zasada Równego Traktowania – Prawo i Praktyka, BRPO: Warszawa 2014.
N. Scheper-Hughes, „Prymat etyki. Perspektywa walczącej antropologii”, w: Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, Č. Hana, B. Gołębniak (red.), Wrocław: Wydawnictwo DWS 2010, s.
H. Wierciński, „Stosowana antropologia medyczna, czyli co antropolog może dać lekarzowi”, w: Antropologia stosowana, M. Ząbek (red.), Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, Międzynarodowe Centrum Dialogu Międzykulturowego i Międzyreligijnego UKSW, Warszawa 2013, s. 337-354.
L.M. Whiteford, L.A. Bennett, „Applied anthropology and health and medicine”, w: Applied Anthropology. Domains of Application, S. Kedia, J. van Willigen (red.) Westport (Connecticut) – London: Praeger 2005, s. 119-148.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3501-ZIR19-S-BE-OG w USOSweb