Filozoficzne aspekty spekulatywnej gramatyki średniowiecznej 3501-S17-07
Gramatyka tradycyjna wyrosła na gruncie starożytnej myśli filozoficznej: Platona, Arystotelesa, ale przede wszystkim stoickiej. Wiele wątków filozoficznych przetrwało w gramatyce w starożytności także w czasach, gdy przekształciła się ona w naukę o charakterze filologicznym. Zarówno owe dawne genetyczne związki gramatyki z filozofią, jak i nowe średniowieczne zainteresowanie logiką, a następnie arystotelesowską filozofią i metodologią zaowocowało powstaniem w wiekach średnich gramatyki o charakterze spekulatywnym, tzn. teoretycznym. Miała ona cechy teoretycznej nauki o języku jako strukturze uniwersalnej. W zależności od zmian panujących kierunków doktrynalnych zmieniała się też filozoficzna zawartość tej gramatyki. Jej filozoficzne aspekty i ich przemiany na przestrzeni średniowiecza są głównym wątkiem seminarium. Równolegle będziemy śledzić relacje między gramatyką i logiką średniowieczną. Jednoczesny intensywny rozwój i interakcja obu dziedzin w XII wieku ujawniły heterogeniczność założeń leżących u podstaw przekazanej średniowieczu tradycji "językoznawczej" i doprowadziły do powstania oryginalnych rozwiązań nie tylko z zakresu wąsko rozumianej gramatyki i logiki, lecz także filozofii języka, epistemologii i metafizyki. Skupimy się między innymi na gramatyczno-logicznym podłożu niektórych rozwiązań problemu uniwersaliów, teorii orzekania i koncepcji oznaczania.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
Podstawą źródłową będą przekłady tekstów Piotra Heliasa, Boecjusza z Dacji i Tomasza z Erfurtu zawarte odpowiednio we: Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych, PWN, Warszawa 2000/2002/2006;
Tomasz z Erfurtu, Diasyntetyka, wstęp i przekł. K.Krauze-Błachowicz, "Idea" XI (1999), s.167-194;
Thomas of Erfurt, Grammatica speculativa, ed and transl. G.L. Bursill-Hall, London 1972.
Literatura pomocnicza:
K. Krauze-Błachowicz, Jan z Głogowa i tradycja gramatyki spekulatywnej, Semper, Warszawa 2008;
Handbook of the History of Logic, vol. 2: Mediaeval and Renaissance Logic, ed. D. M. Gabbay, J. Woods, Amsterdam 2008;
Oraz wybór artykułów (różnych autorów) dotyczących tematyki seminarium.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: