Filozofia hermeneutyczna: jej specyfika, przedstawiciele i miejsce w ramach współczesnej filozofii 3501-S167-12
Zamierzeniem seminarium jest przeanalizowanie dorobku filozofii hermeneutycznej - tj. jednego z najbardziej znaczących nurtów filozoficznych ostatnich dziesięcioleci.W tym celu zostaną podjęte badania odnoszące się do początków tej filozofii, odnoszące się do jej relacji z interpretacjonizmem Nietzschego i jego kontynuatorów. Następnie rozważone zostaną klasyczne postacie filozofii hermeneutycznej, tzn. koncepcje Diltheya, Heideggera, Gadamera, Ricoeura, Mischa, Bollnowa. W kolejnej częśi seminarium omawiane będą najnowsze postacie filozofii hermeneutycznej, czyli poglądy Taylora, Rorty'ego, Vattima, Caputo.
Uczestnicy seminarium będą się zapoznawali z osiągnięciami poszczególnych przedstawicieli tego sposobu filozofowania, a następnie przekonają się, jakie jest miejsce tego nurtu w całej filozofii współczesnej. W tym celu przeanalizowane zostaną dyskusje Gadamera i Habermasa oraz Gadamera i Derridy.
Podstawą prac seminarium będą fragmenty dostępnych w języku polskim prac omawianych filozofów. Dzięki referatom (każdy z uczestników będzie miał obowiązek wygłoszenia jednego referatu, zajmującego około 20 minut) materiały źródłowe zostaną poszerzone o wyniki prac badawczych poświęconych filozofii hermeneutycznej, a także o prace niedostępne w języku polskim. W zależności od swych zainteresowań i stanu zaawansowania, każdy z uczestników seminarium będzie mógł dokonać wyboru tematu swego wystąpienia.
Z uwagi na charakter zainteresowań reprezentantów filozofii hermeneutycznej, rozważane będą głównie problemy należące do zainteresowań filozofii człowieka, filozofii kultury, filozofii nauk humanistycznych, filozofii języka i metafilozofii.
Warunkiem zaliczenia będzie wygłoszenie referatu oraz obecność i przygotowanie do zajęć. Teksty omawiane w trakcie danego spotkania seminaryjnego będą posiadały objętość około 25 stron. Podstawą wystąpienia seminaryjnego może też być fragment przygotowywanej pracy doktorskiej i magisterskiej odnoszący się do tematyki seminarium.
Seminarium przeznaczone jest dla doktorantów i studentów Instytutu Filozofii starszych lat. W przypadku studentów z innych kierunków wymagane jest ogólne przygotowanie, czyli zaliczenie kursu z historii filozofii.
Rodzaj przedmiotu
seminaria monograficzne
seminaria doktoranckie
ogólnouniwersyteckie
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
Ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach filozofii hermeneutycznej.
Zna relacje pomiędzy głównymi kierunkami filozofii hermeneutycznej.
Umiejętności:
Efektem uczenia stanie się umiejętność usytuowania filozofii hermeneutycznej w ramach całości filozofii współczesnej oraz znajomość dokonań omawianych filozofów, a także ich wzajemnych związków i inspiracji.
Kompetencje:
Jest w stanie pogłębiać w sposób samodzielny wiedzę odnoszącą się do głównych nurtów filozofii hermeneutycznej
Jest otwarty na poznawanie nowych sposobów rozumienia filozofii hermeneutycznej.
Kryteria oceniania
Ocena końcowa będzie pochodziła z oceny referatu i uczestnictwa w pracach seminarium, czyli w dyskusjach nad omawianymi tekstami.
Warunkiem oceny 5 jest wygłoszenie referatu ocenionego na 5 oraz aktywne uczestnictwo w zajęciach połączone z bardzo dobrą interpretacją omawianych tekstów, a także prawie pełna obecność w trakcie kolejnych spotkań.
Warunkiem oceny 4,5 jest wygłoszenie referatu ocenionego co najmniej na 4,5 oraz dobre przygotowanie do zajęć i umiejętność trafnego interpretowania omawianych tekstów.
Warunkiem oceny 4 jest wygłoszenie referatu ocenionego co najmniej na 4 i dobre przygotowanie do zajęć.
Warunkiem oceny 3,5 jest wygłoszenie referatu ocenionego przynajmniej na 3,5 oraz znajomośc omawianych tekstów.
Warunkiem oceny 3 jest wygłoszenie referatu ocenionego co najmniej na 3 i obecność na zdecydowanej większości spotkań seminaryjnych.
Praktyki zawodowe
Brak
Literatura
O. Marquard, Pytanie o pytanie, na które odpowiedzią jest hermeneutyka, w: O.Marquard, Rozstanie z filozofią pierwszych zasad, s. 120-150.
H.-G. Gadamer, Hermeneutyka, w: „Życie i Myśl”, nr. 4/1976. G. Scholtz, Czym jest i od kiedy istnieje ‘filozofia hermeneutyczna’?, w: S. Czerniak, J. Rolewski, Hermeneutyczna tożsamość filozofii.
F. Nietzsche, Pisma pozostałe 1876-1888, s. 201-211.
F. Nietzsche, Wiedza radosna, s. 310-311, 349.
F. Nietzsche, Z genealogii moralności, s. 5-10, 117-124.
H. Lenk, Filozofia pragmatycznego interpretacjonizmu, s. 9-29, 206-216.
W. Dilthey, Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, s. 20-30, 90-111, 190-211.
M. Heidegger, Ontologia. Hermeneutyka faktyczności, fragmenty.
M. Heidegger, Bycie i czas, s. 3-19, 50-54, 202-218.
G. Misch, Idea filozofii życia w teorii nauk humanistycznych, w: „Kwartalnik Filozoficzny”, nr. 4/1993, s. 135-155. E. Paczkowska-Łagowska, Georg Misch, w: Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, t. 3, s. 288-296.
E. Paczkowska-Łagowska, Das Wesen der Stimmungen, w: Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, 1994, s. 22-27.
O. F. Bollnow, Granice rozumienia, w: „Koniec Wieku”, nr. 2/3, 1990, s. 28-36. O. F. Bollnow, Rozum a siły irracjonalne, w: „Znak”, nr. 11/1979.
H.-G. Gadamer, Prawda i metaoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, 1993, s. 23-36, 247-255, 256-291, 353-371, 399-415, 429-431, 439-442.
P. Ricoeur, Interpretacja a refleksja. Konflikt hermeneutyczny, w: „Studia Filozoficzne” nr. 9/1986.
P. Ricoeur, Język, tekst, interpretacja, s. 191-223.
P. Ricoeur, O sobie samym jako innym, s. 494-527.
Ch. Taylor, Samointerpretujące się zwierzęta, w: J. Górnicka-Kalinowska (red.), Filozofia podmiotu, s. 261-295.
R. Rorty, Filozofia a zwierciadło natury, s. 317-349.
G. Vattimo, Hermeneutyka – nowa ‘koiné, w: „Teksty Drugie”, nr. 1/1996.
G. Vattimo, Poza interpretacją, s. 11-24.
G. Vattimo, Koniec nowoczesności, s. 15-25, 103-118.
J. Caputo, Heidegger i Derrida: zimna hermeneutyka, w: “Nowa Krytyka”, nr. 12, Szczecin 2001.
J. Habermas, Uniwersalne roszczenie hermeneutyki, w: H. Orłowski (red.), Współczesna myśl literaturoznawcza w RFN, s. 35-60.
H.-G. Gadamer, Retoryka, hermeneutyka i krytyka ideologii, w: H.-G. Gadamer, Język i rozumienie, s. 73-98.
H.-G. Gadamer, Romantyzm, hermeneutyka, dekonstrukcja, w: H.-G. Gadamer, Język i rozumienie, s. 143-160.
G. W. Bertram, Język i rozumienie w hermeneutyce i dekonstrukcji, w: A. Przyłębski (red.), Dziedzictwo Gadamera, s. 189-206.
P. Dehnel, Dekonstrukcja a hermeneutyka. O kontrowersji J. Derridy i H.-G. Gadamera, w: „Principia”, nr. XLI-XLII, s. 185-209.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: