Narodziny i śmierć w różnych kulturach 3501-S-NARSMIE
Seminarium będzie dotyczyć początku i końca życia w różnych kontekstach kulturowych. Zajmiemy się nie tylko narodzinami i okresem okołoporodowym, ale również problematyką związana z początkiem życia. Jak sugeruje tytuł seminarium, drugim głównym wątkiem będzie śmierć i umieranie w różnych kontekstach kulturowych.
Celem zajęć jest: 1) Dostarczenie uczestnikom wiedzy dotyczącej życia i śmierci w różnych kontekstów kulturowych, która to wiedza pozwoli na głębszą refleksję dotyczącą kategorii życia i śmierci w naszym kontekście kulturowym, oraz krytyczną analizę pewnych założeń, które się z tymi kategoriami łączą. 2) Wykształcenie wrażliwości na różnorodne postrzeganie uniwersalnych zjawisk takich jak śmierć czy narodziny. 3) Uwrażliwienie uczestników na kulturowo ukształtowane potrzeby pacjentów i ich rodzin związane z narodzinami i śmiercią.
Jako, że większość lektur jest anglojęzyczna, dodatkowym celem zajęć jest również rozwijanie umiejętności językowych studentów na poziomie B2+.
Zajęcia są podzielone na 3 moduły: 1) Początki życia 2) Koniec życia 3) Na pograniczu życia i śmierci.
W trakcie pierwszego modułu zajmiemy się kwestią narodzin w różnych kontekstach kulturowych, znaczeniem śmierci dziecka, oraz problematyką związaną z pytaniem, czy dziecko jest osobą i oraz z samą kategorią osoby, oraz relacjami międzyludzkimi i tym jaki wpływ na nie mają narodziny dziecka. W ramach drugiego modułu zajmiemy się kategorią śmierci i umieraniem, oraz tym jak śmierć jest postrzegana w różnych kontekstach kulturowych. W trakcie trzeciego modułu wkroczymy na obszar leżący pomiędzy życiem i śmiercią, i zajmiemy się tematyką związaną z transplantacją organów, stanem wegetatywnym i jego konsekwencjami dla postrzegania życia, śmierci i pojęcia osoby, cyklem życia i śmierci, oraz relacjami społecznymi istniejącymi pomiędzy żywymi a ich przodkami.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu seminarium student:
- zna i rozumie terminologię stosowaną w dyskusjach antropologicznych dotyczących nowych śmierci, umierania, porodu i początków życia
- ma gruntowną znajomość etnograficznych przykładów dotyczących narodzin, początków życia, śmierci i umierania w różnych kontekstach kulturowych
- ma gruntowną znajomość podstawowych zagadnień i problemów jakie rodzi różnorodność praktyk kulturowych związanych z narodzinami, śmiercią i umieraniem
- dogłębnie docenia rolę antropologii i wrażliwości kulturowej w praktykowaniu bioetyki w różnych kontekstach kulturowych
rozumie znaczenie czynników społeczno-kulturowych w postrzeganiu i w praktykach związanych z narodzinami i śmiercią.
- krytycznie analizuje teksty z zakresu tematyki seminarium
prawidłowo identyfikuje, interpretuje kwestie związane z narodzinami i śmiercią w różnych kontekstach kulturowych
- merytorycznie i poprawnie argumentuje, dobiera i konstruuje zaawansowane argumenty które demonstrują wrażliwość i świadomość różnic kulturowych;
- przygotowuje wystąpienia ustne związane z tematyką seminarium;
przygotowuje pisemne analizy krytyczne tekstów z zakresu tematyki seminarium;
- przygotowuje pracę semestralną w której wykorzystuje bieżącą literaturę przedmiotu
- docenia wartość i znaczenie dyskusji dotyczącej życia i śmierci w różnych kontekstach kulturowych, i pytań z nich wynikających
- potrafi współdziałać w grupie, przyjmując w niej różne role;
podejmuje i inicjuje działania badawcze, planując i organizując ich przebieg;
- odznacza się rzetelnością, rozwagą i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań badawczych;
- dostrzega wartość refleksji antropologicznej związanej z początkami życia i śmiercią w różnych kontekstach kulturowych.
- interesuje się różnymi kulturami, ale posiada również głębszą świadomość swojej własnej kultury, w kwestiach dotyczących narodzin i śmierci.
Kryteria oceniania
Na końcową ocenę składa się:
przygotowanie do zajęć i aktywny, konstruktywny udział w dyskusjach i pracach na zajęciach – 40 %
przygotowanie i wygłoszenie referatu – 10%
przygotowanie pisemnej analizy krytycznej wybranego tekstu z zakresu tematyki seminarium – 10%
napisanie pracy semestralnej z zakresu tematyki seminarium – 40 %
Literatura
Podstawowe źródła literatury (kolejność zgodna z kolejnością zajęć)
Kaufman Sharon i Morgan Lynn M. (2005) The Anthropology of the Beginnings and Ends of Life. [w] The Annual Review of Anthropology, 34:317–41
Jeffery Roger i Patricia. 1993 Traditional birth attendants in Rural North India. W Shirley Lindenbaum I Margaret Lock (red), Knowledge, Power and Practice. University of California Press, Berkeley
Scheper-Hughes, Nancy. 1985 Culture, Scarcity, and Maternal Thinking: Maternal Detachment and Infant Survival in a Brazilian Shantytown. W Ethos, Vol. 13, No. 4, pp. 291-317, 1985
David F. Lancy. 2013. “Babies Aren’t Persons”: A Survey of Delayed Personhood Different Faces of Attachment: Cultural Variations of a Universal Human Need. Keller, Heidi and Otto, Hiltrud (Eds) 2013. Cambridge: Cambridge University Press.
Gottlieb, A., Graham, P. and Gottlieb-Graham, N. (1998), Infants, Ancestors, and the Afterlife: Fieldwork's Family Values in Rural West Africa. Anthropology and Humanism, 23:121–126. doi:10.1525/ahu.1998.23.2.121
Franklin S. i ROberts C. 2006. „Born and made – an ethnography of preimplantation genetic diagnosis. Princeton University Press and Oxford University Press. Rozdziały 3 i 4.
Kaufman, Sharon R. And a time to die: how American hospitals shape the end of life. A Lisa Drew Book, New York. 2005. Rozdział 1, s 25-60
Lektura dodatkowa:
Ostrowska Antonina. 2005. Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa. IFis PAN, Warszawa, rozdział 5 Instytucjonalizacja śmierci. Śmierć w szpitalu, śmierć w hospicjum. s 152-195
Staton J, Shuy R, Byock I. 2001. A few months to live – different paths to life's end. Georgetown University Press, Washington D.C. Rozdział 2. Communicating about death and dying. s 23-56
Orpett Long, Susan. 2001. Negotiating the “good death”: Japanese ambivalence about good ways to die. Ethnology, Vol 40, no 4, 271-89, 2001
Astuti Rita. 2011. Death, ancestors and the living dead: learning without teaching in
Madagascar. In: Talwar, Victoria and Harris, Paul L. and Schleifer, Michael, (eds.) Children's
understanding of death: from biological to religious conceptions. Cambridge University Press,
pp. 1-18.
Lock M. 1998. „Deadly Disputes: Hybrid Selves and the Calculation of Death in Japan and North America.” [w] Osiris, 2nd Series, Vol. 13, Beyond Joseph Needham: Science, Technology, and
Medicine in East and Southeast Asia (1998), pp. 410-429
Kaufman Sharon. 2000. In the Shadow of "Death with Dignity": Medicine and Cultural Quandaries of the Vegetative State. American Anthropologist, New Series, Vol. 102, No. 1 (Mar., 2000), pp. 69-83
Gillespie, S. D. (2002), Chapter 4. Body and Soul among the Maya: Keeping the Spirits in Place. Archeological Papers of the American Anthropological Association, 11:67–78.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: