Polityczne widma, duchy i wampiry: historia, znaczenie, interpretacje 3501-PWDW-S-OG

Widma polityczne jako temat filozoficznej refleksji pojawiły się w obszarze filozofii polityki w 1993 r. , za sprawą Jacques’a Derridy i jego książki pt.” Widma Marksa”. Chcemy zastanowić się nad diagnozą Derridy, zgodnie z którą w miejsce politycznej ontologii mamy dzisiaj do czynienia z „hauntologią”, czyli nauką o zjawach ( grą słów „haunt” (nawiedzać) i „ontology” – w języku francuskim brzmienie słowa "ontologia" jest takie samo jak „hauntologia”). Tym terminem określa Derrida „paradoksalny stanu widma, które nie jest bytem, ani nie-bytem”, co zbliża projekcje polityczne do estetycznej wirtualnej rzeczywistości. Te poglądy Derridy stały się podstawą ciekawej dyskusji na temat ontologicznej podstawy filozoficznej rzeczywistości, w której wzięli udział m.in. J. Habermas i R. Rorty. Jednak obecność politycznych widm i przede wszystkim ich żywotność nie jest jedynie sprawą filozofów. Pojawiają się one w sferze politycznej jako wizualizacje niepewności, lęków i braku jawności. Chcemy zbadać zarówno wartość związanej z nimi metaforyki, jak i jej polityczne oddziaływanie poruszając m.in. takie tematy jak: polityka strachu; znaczenie politycznej wyobraźni; ideologia jako matrix politycznych zjaw; duchy dobre i złe, czyli o polityce historycznej; nawiedzony liberalizm; konserwatyzm i jego upiory.

Wybrane zagadnienia analizowane w trakcie zajęć:
- Ideologia jako matrix politycznych widm
- Widma i duchy liberalizmu
- Konserwatywne widma i duchy
- Widma i upiory komunizmu i faszyzmu
- Duchy czyli polityka historyczna
- Duch narodu i duch ziemi
- Upiory w polityce – wymiar estetyczny i etyczny – obraz wroga
- Mitologizacja dyskursów politycznych – barbarzyńcy i zbawcy
- Jak rozprawić się z widmami? – Naturalizacja i scientyzacja polityki

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Student powinien: - interesować się problematyką polityczną - posiadać umiejętność krytycznego myślenia - posiadać podstawową znajomość zasad pracy naukowej

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
Po zakończeniu kursu student posiada wiedzę na temat:
- podstawowych problemów z zakresu filozofii polityki w obszarze ideologii
- ich genezy i rozwoju historycznego
- podstawowych kategorii dyskursu związanego z doktrynami politycznymi takimi jak liberalizm, socjalizm, konserwatyzm
- głównych stanowisk i sporów we współczesnej filozofii polityki dotyczących polityki strachu i politycznych namiętności

Nabyte umiejętności:
Ukończenie kursu przyczynia się do:
- rozpoznawania filozoficznego wymiaru kwestii wartości i symboli politycznych
- stosowania kategorii z zakresu filozofii polityki do historycznych i aktualnych problemów politycznych
- wskazywania ich poziomu teoretycznego i wymiaru historycznego

Nabyte kompetencje społeczne:
Ukończenie kursu przyczynia się również do
- wykształcenia otwartej postawy w stosunku do różnych opcji politycznych i ideologii politycznych
- nabycia krytycznego dystansu w stosunku do problemów politycznych
- kształtowania demokratycznej kultury politycznej i obywatelskiej

Kryteria oceniania

- aktywność 20%,
- przygotowanie w ramach grupy roboczej wprowadzenia do dyskusji, przeprowadzenie dyskusji podczas wybranego spotkania seminaryjnego oraz jej podsumowanie (2X 40 %) = 80% oceny końcowej

Literatura

J. Derrida, O duchu. Heidegger i pytanie, Derrida, Widma Marksa, Żizek, Wzniosły obiekt ideologii, Marks Manifest komunistyczny, E. Bloch, The Spirit of Utopia, Arendt, Korzenie totalitaryzmu, Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, Agamben, Homo sacer, A. Bielik-Robson, Gra w trzy ognie. Derridiańska trylogia o duchu, Maria Janion,Wampir: biografia symboliczna, Katarzyna Kaczor, Od Draculi do Lestata. Portrety wampira, E. Petoia, Wampiry i Wilkołaki; źródła, historia , legendy od antyku do współczesności. Bohdan Baranowski, W kręgu upiorów i wilkołaków, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1984.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3501-PWDW-S-OG w USOSweb