Filozofia techniki 3501-P38-12
Celem proseminarium jest teoretyczna analiza szerokiego obszaru problemowego związanego z techniką - jej historią, ontologią i fenomenologią. Wychodząc od analizy greckiego pojęcia techne (sztuka), zajmiemy się badaniem dziejów i wzajemnych zależności takich pojęć jak mimesis, poieis (wytwarzanie), praca, (re)produkcja, administracja, zarządzanie, narzędzie, mechanizm, maszyna, automat, homo faber (rzemieślnik), animal laborans (robotnik), artysta, ekspert etc. Pozwoli to na analizę nowożytnego oddzielenia techne jako technicznego wytwarzania, pracy i (re)produkcji od sztuki w sensie artystycznym. Dzięki temu możliwe będzie, po pierwsze, uchwycenie ontologicznego statusu "wynalazku" technicznego, a także myślenia w kategoriach maszyny, umaszynowienia czy mechanizacji życia - najpierw ciała ludzkiego, a następnie struktur świata społecznego. Dostrzeżenie związku mechanizacji z zagadnieniami społeczno-politycznymi pozwala na „technologiczną” interpretację np. umowy społecznej, utopii, wyobrażeń o państwie jako automacie czy fabryce, przekształceń i przechodzenia w siebie pojęć władzy, administracji i i unaukowionego zarządzania („menadżmentu”). Po drugie natomiast, powyższe analizy pojęciowe stanowić będą punkt wyjścia historyczno-strukturalnych rozważań dotyczących kształtowania się rozumienia techne jako sztuki w sensie działalności artystycznej, a także jej przemian zmierzających współcześnie do ponownej, zapośredniczonej technicyzacji, (re)produkcji i desubiektywizacji artysty (dawnego „geniuszu”) w ramach wykonywanej przez ekspertów sztuki czysto użytkowej, której funkcją jest społeczna konsumpcja.
Rodzaj przedmiotu
proseminaria
seminaria magisterskie
ogólnouniwersyteckie
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Uczestnik zajęć "Filozofia techniki" po ich ukończeniu osiąga następujące efekty kształcenia:
1. wiedza:
– student ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w obszarze problematyki filozofii techniki, historii pojęcia techne (techniki), historii pojęcia maszyny, administracji i zarządzania jako technik władzy politycznej;
– zna podstawowe metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe dla określenia miejsca i prezentacji oraz uzasadnienia funkcji techniki w obrębie sztuki, polityki, ekonomii;
– zna metody interpretacji tekstu filozoficznego;
2. umiejętności:
– student czyta, interpretuje i konfrontuje różne teksty filozoficzne, rekonstruując ich tezy;
– słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów filozoficznych, rekonstruując ich tezy, oraz posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych;
– student studiów II stopnia potrafi zanalizować logiczną strukturę wypowiedzi innych uczestników zajęć oraz ocenić wpływ ewentualnych błędów logicznych na konkluzywność argumentacji;
– dobiera strategie argumentacyjne, konstruuje krytyczne argumenty, formułuje odpowiedzi na krytykę;
– prowadzi na poziomie podstawowym (na pierwszym stopniu) lub zaawansowanym (na drugim), pracę badawczą pod kierunkiem prowadzącego seminarium;
- potrafi łączyć interdyscyplinarnie poruszany problem badawczy i rozszerzać tym samym zakres argumentacji;
- znajduje związki między analizą teoretyczną a praktyką;
3. kompetencje:
– student samodzielnie podejmuje i inicjuje proste działania badawcze;
– na podstawie twórczej analizy nowych sytuacji i problemów samodzielnie formułuje propozycje ich rozwiązania;
– jest otwarty na dyskusję i nowe propozycje rozwiązań problemów;
– potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując w niej różne role;
- potrafi świadomie łączyć różne dziedziny humanistyczne na poziomie poszukiwania uzasadnień dla stawianej przez siebie tezy, włączając tym samym badania empiryczne w zakres analizy filozoficznej;
- potrafi skonfrontować analizę teoretyczną z praktykami społecznymi, politycznymi, ekonomicznymi etc.
Kryteria oceniania
Podstawa zaliczenia na ocenę to obecność na zajęciach, aktywność i napisanie eseju.
Literatura
Przykładowy wybór
1. Arystoteles, „Etyka nikomachejska”, „Fizyka”, „Poetyka”.
2. Hannah Arendt, „Kondycja ludzka”.
3. Jürgen Habermas, „Teoria i praktyka”.
4. Walter Benjamin , „Twórca jako wytwórca”.
5. Michel Foucault, „Historia seksualności”, „Nadzorować i karać”.
6. Hans Blumenberg, „Rzeczywistości, w których żyjemy”.
7. Lewis Mumford, „Technika a cywilizacja. Historia rozwoju maszyny i jej wpływ na cywilizację”; “The Myth of the Machine: Technics and Humanism Development”; “Art and Technics”.
8. Val Dusek, „Wprowadzenie do filozofii techniki”.
9. William Richard Lethaby, “Form in Civilization: Collected Papers on Art and Labour”.
10. J.K.B. Olsen, Evan Selinger, Soren Riis (ed.), “New Waves in Philosophy of Technology”.
11. J.K.B. Olsen, S. A. Pedersen, V. Hendricks (ed.), “The Companion to the Philosophy of Technology”.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: