Maski kapitalizmu 2 3501-MK220-S-OG

Seminarium będzie poświęcone analizie wybranych diagnoz i krytyk współczesnego kapitalizmu neoliberalnego. Rozważaniom poddana zostanie aksjologia kapitalizmu i jej współczesne przeobrażenia oraz propozycje alternatyw etycznych i politycznych w perspektywie ujęć pośrednio i bezpośrednio nawiązujących do myśli Karola Marksa i upatrujących genezy kryzysów współczesności i pogłębiania się nierówności w samej strukturze kapitalizmu i logice stosunków społecznych opartych na wyzysku pracy przez kapitał.

Tematem seminarium będą więc analizy światowego kapitalizmu i jego kryzysu w kontekście historii imperializmu i logiki stosunków Północ-Południe oraz współczesne debaty na temat przeobrażeń kapitalizmu, w tym dotyczących świata pracy, walk klasowych i oporu społecznego, z uwzględnieniem takich kwestii jak relacje międzypłciowe i katastrofa klimatyczna. Uwaga będzie skupiona na filozoficznych i aksjologicznych podstawach tych analiz i debat i wynikających z nich postulatach etycznych i politycznych. Wymienione zagadnienia będą rozpatrywane zarówno w perspektywie globalnej, jak i na szczególnym przykładzie genezy i ewolucji „kapitalizmu postsocjalistycznego”, czyli transformacji i jej następstw w Europie Wschodniej.

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
Po ukończeniu seminarium studentka:
- posiada uporządkowaną wiedzę na temat wybranych filozoficznych i teoretycznych diagnoz i krytyk współczesnego kapitalizmu;
- identyfikuje i opisuje zjawiska charakterystyczne dla współczesnego kapitalizmu w perspektywie wybranych nurtów filozoficznych;
- rozróżnia i charakteryzuje wybrane stanowiska we współczesnej debacie nad przemianami kapitalizmu;
- rozpoznaje i omawia problemy etyczne związane ze współczesnym kapitalizmem.

Nabyte umiejętności:
Po ukończeniu seminarium studentka potrafi:
- krytycznie analizować teksty o charakterze filozoficznym, naukowym i publicystycznym dotyczące tematyki seminarium;
- sformułować, poprawnie uargumentować i przedstawić własne stanowisko w zakresie tematyki seminarium;
- przygotować pisemną analizę wybranych zagadnień dotyczących tematu seminarium.

Nabyte kompetencje społeczne:
Po ukończeniu seminarium studentka:
- prezentuje krytyczne podejście do analiz i diagnoz współczesnego kapitalizmu;
- potrafi współpracować w grupie;
- jest gotowa prowadzić dyskusję z poszanowaniem odmiennych postaw i poglądów;
- jest w stanie uczestniczyć w debacie dotyczącej zagadnień etycznych związanych ze współczesnym kapitalizmem;
- dostrzega wartość filozoficznej krytycznej analizy stosunków społecznych dla społeczeństwa demokratycznego.

Kryteria oceniania

- aktywność w czasie zajęć (w tym obecność, znajomość zadanej literatury, udział w dyskusjach) – 50%;
- przygotowanie pracy seminaryjnej – 50%.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2

Literatura

Podana lista lektur ma charakter wstępny i orientacyjny. Może ulec rozszerzeniu w zależności od przebiegu zajęć i uzyskiwanych wyników.
Wybrane fragmenty z poniższych prac:

Płeć
F. Engels, „Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa”, K. Marks, F. Engels, „Dzieła”, t. 21, Warszawa: Książka i Wiedza 1969.
A. Bebel, „Kobieta i socyalizm”, Towarzystwo Wydawnictw Ludowych: Kraków 1907.
R. Luksemburg, „Proletariuszka”, przekł. M. Karolak, „Praktyka Teoretyczna” 2012, nr 6, s. 49-52.
R. Luksemburg, „Prawo wyborcze kobiet a walka klas”, przekł. B. Stanisławski, „Lewą Nogą. Półrocznik Polityczno-Artystyczny” 2004, nr 16, s. 319-325.
A. Kołłontaj, „Stosunki między płciami a walka klas”, przekł. M. Turowski, „Lewą Nogą. Półrocznik Polityczno-Artystyczny” 2004, nr 16, s. 340-355.
A. Kołłontaj, „Robotnica matką” (Moskwa: Trybuna 1918), Warszawa: SKFM UW 2007 (wyd. elektroniczne).
K. Zetkin, „Socjalne stanowisko kobiety”, Warszawa: Księgarnia Popularna 1905.
L. Trocki, „Termidor w rodzinie”, w: tenże, „Zdradzona rewolucja. Czym jest ZSRR i dokąd zmierza?”, przekł. A. Achmatowicz, Pruszków: Wibet 1991.
A. Del Re, „Produkcja/reprodukcja”, przekł. Sł. Królak, w: „Marks. Nowe perspektywy”, K. Szadkowski (red.), Warszawa: PWN 2014, s. 231-256.
H. Hartmann, „Nieszczęśliwe małżeństwo marksizmu i feminizmu. W stronę bardziej postępowego związku”, przekł. M. Chmiel, K. Szumlewicz, Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego 2009, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0101hartmann1979.pdf.
D. Haraway, „'Płeć' do marksistowskiego słownika”, przekł. A. Ostolski, Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego 2007, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0013haraway1.pdf.
I. Wallerstein, „Struktury gospodarstw domowych a formowanie się siły roboczej w kapitalistycznej gospodarce-świecie”, przekł. M. Starnawski, „Recykling Idei” 2012, nr 13, s. 49-53.
„Francuski feminizm materialistyczny”, M. Solarska, M Borowicz (red.), Poznań: IH UAM 2007 (wybór).
Klimat
N. Stern, „Globalny ład. Zmiany klimatu a powstanie nowej epoki postępu i dostatku”, przekł. A. Orzechowska-Barcz, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2010.
H. Welzer, „Wojny klimatyczne. Za co będziemy zabijać w XXI wieku?”, przekł. M. Sutowski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2010.
U. Bardi, „Wydobycie. Jak poszukiwanie bogactw mineralnych pustoszy naszą planetę”, przekł. J. Bednarek, Warszawa: KiP 2019.
J. S. Foer, „Klimat to my”, przekł. A. Wojtasik, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2020.
D. Jamail, „Koniec lodu”, przekł. A. Paszkowska, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2020.
Kolonializm, imperializm, kapitalizm globalny
A. G. Frank, „W kwestii indiańskiej”, w: „Ameryka Indiańska?”, R. Romano (wybór i wstęp), przekł. J. Burger, M. Kula, Warszawa: PWN 1971, s. 401-430.
„Ameryka Łacińska. Dyskusja o rozwoju”, R. Stemplowski (red.), Czytelnik: Warszawa 1987 (wybór).
E. Guevara, „Wojna partyzancka jako metoda walki”, „Rewolucja” 2001, nr 1, s. 341-357.
E. Guevara, „Orędzie do Organizacji Trójkontynentalnej”, „Rewolucja” 2001, nr 1, s. 378-392.
C.L.R James, „Od Toussainta L’Ouverture’a do Fidela Castro”, przekł. A. Piekarska, „Praktyka Teoretyczna” 2016, nr 2(20), s. 112-140.
F. Fanon, „Wyklęty lud ziemi”, przekł. H. Tygielska, przedm. E. Rekłajtis, posł. J. P. Sartre, Warszawa: PIW 1985.
F. Fanon, „Czarna skóra, białe maski”, przekł. U. Kropiwiec, Kraków: Karakter 2020.
S. Amin, „Zmurszały kapitalizm”, przekł. R. Wojna, Z.M. Kowalewski, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog 2004.
G. Ch. Spivak, „Czy podporządkowani inni mogą przemówić?”, przekł. E. Majewska, „Krytyka Polityczna” 2011, nr 24-25, s. 196-239.
D. Chakrabarty, „Prowincjonalizacja Europy: myśl postkolonialna i różnica historyczna”, przekł. D. Kołodziejczyk, T. Dobrogoszcz, E. Domańska, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2011.
V. Chibber, „Ucieczka ze ślepej uliczki teorii postkolonialnej: kapitalizm, klasy i uniwersalizm”, przekł. K. Bielińska, Z.M. Kowalewski, „Le Monde diplomatique – Edycja Polska” 2014, nr 5, s. 34-37.
T. Eagleton, „Postkolonializm i «postkolonializm»”, przekł. M. Golinczak, J. Maciejczyk, „Nowa Krytyka” 2011, nr 26-27, s. 331-335.
K. Pobłocki, „Kapitalizm. Historia krótkiego trwania”, Warszawa: Bęc Zmiana 2017.
K. Polanyi, „Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów”, przekł. M. Zawadzka, Warszawa: PWN 2010.
Th. Piketty, „Kapitał w XXI wieku”, przekł. A. Bilik, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2015.
D. Graeber, „Praca bez sensu”, przekł. M. Denderski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2019.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3501-MK220-S-OG w USOSweb