Filozofia dialogu a judaizm 3501-M92-12
Wykład poświęcony klasycznej filozofii dialogu, wywodzącej się z myśli Martina Bubera i innych, nie wyłączając jej autonomicznej odrośli jaką jest filozofia Emmanuela Levinasa, oraz problemowi związków tej myśli z tradycją judaizmu. Związków tych można się doszukiwać, ale ich głębia i istotność jest przedmiotem kontrowersji.
Będą przedstawione zarówno klasyczne prace Bubera, jak i wybrane teksty Franza Rosenzweiga oraz Levinasa, w tym jego polemika z Buberem, a także fragmenty książek Abrahama Joshuy Heschla.
Ponadto omówione będą niektóre współczesne analizy wyżej wymienionych filozofów, w tym książka Hilarego Putnama, znanego bardziej jako filozof analityczny, oraz niedawne opracowanie Michaela Fagenblata, traktującego Levinasa, niczym „świętego Pawła naszej epoki”, jako autora przekładającego kategorie judaizmu na potrzeby myśli współczesnej.
Wykład ogólnodostępny dla osób, które mają za sobą podstawowy kurs filozofii współczesnej lub poważniejszą samodzielną lekturę w tym zakresie.
Potrzebna jest też umiejętność czytania po angielsku. Każdy słuchacz będzie bowiem zobowiązany czytać teksty (nieprzesadnie długie) przeznaczone na dany tydzień (niektóre po angielsku, a w niektórych przypadkach ew. zamiast tego oryginały niemieckie lub francuskie): chociaż teksty będą omawiane przez wykładowcę, to jednak zajęcia będą się odbywać metodą seminaryjną.
Ponadto w celu zaliczenia będzie trzeba napisać pracę roczną na uzgodniony temat.
Rodzaj przedmiotu
ogólnouniwersyteckie
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Znajomość idei i terminologii klasycznej filozofii dialogu oraz jej głównych twórców.
Poznanie niektórych elementów judaizmu.
Zrozumienie nowości filozofii dialogicznej.
Pogłębianie umiejętności analizowania tekstów oraz zjawisk kulturowych.
Rozwijanie poglądów dotyczących inności, dialogu, dialogu międzyreligijnego.
Kryteria oceniania
Na podstawie obecności i aktywności w dyskusji nad omawianym tekstem oraz pracy rocznej (8000 – 18000 znaków) na uzgodniony temat związany z tematyką wykładu.
Literatura
Literatura
Źródła:
Martin Buber, Ja I Ty, w: Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, PAX, Warszawa 1992, 39-125.
Martin Buber, Pradystans i relacja, w: Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, PAX, Warszawa 1992, 126-137.
Martin Buber, Między osobą a osobą, w: Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, PAX, Warszawa 1992, 138-154.
Martin Buber, Dialog, w: Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, PAX, Warszawa 1992, 207-247.
Franz Rosenzweig, Gwiazda zbawienia, Znak, Kraków 1998.
Franz Rosenzweig, Nowe myślenie, w: Gwiazda zbawienia, Znak, Kraków 1998.
Franz Rosenzweig, On Jewish Learning, Schocken, New York 1955.
Emmanuel Levinas, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, PWN, Warszawa 2002.
Emmanuel Levinas, Cztery lektury talmudyczne, Oficyna Literacka, Kraków 1995.
Emmanuel Levinas, Inaczej niż być lub ponad istotą, Aletheia, Warszawa 2000.
Emmanuel Levinas, O Bogu, który nawiedza myśl, Znak, Kraków 1994.
Emmanuel Levinas, Trudna wolność, „ATEXT”, Gdynia 1991.
Emmanuel Levinas, The Word I, the Word You, the Word God (Le mot je, le mot toi, le mot Dieu), Alterity and Transcendence, 91-96.
Emmanuel Levinas, The Proximity of the Other (La proximité de l’autre), Alterity and Transcendence, 97-109.
Emmanuel Levinas, Martin Buber i teoria poznania, w: Imiona własne, Warszawa: KR 2000, 21-45.
Emmanuel Levinas, Martin Buber, Gabriel Marcel and Philosophy, w: Outside the Subject 2008, 14-36.
Emmanuel Levinas, Beyond Dialogue (Par delà le dialogue), w: Alterity and Transcendence, 79-89.
Emmanuel Levinas, Revelation in the Jewish tradition, Levinas Reader (ed. Sean Hand) 191-210.
Abraham Joshua Heschel, Człowiek nie jest sam, Filozofia religii, Znak, Kraków 2008.
Abraham Joshua Heschel, Bóg szukający człowieka, Znak, Kraków 2008
Abraham Joshua Heschel, Żadna religia nie jest samotną wyspą, w: Żadna religia nie jest samotną wyspą (red. H. Kasimow i B. Sherwin), WAM, Kraków 2005.
Interpretacje:
Michael Fagenblat, A Covenant of Creatures, Levinas’s Philosophy of Judaism, Stanford Univ Press, 2010.
Hilary Putnam, Jewish Philosophy as a Guide to Life, Indiana Univ Press, 2008.
Ponadto:
Tadeusz Gadacz, Historia filozofii XX wieku, tom 2 (Znak, Kraków 2009), 503-638.
Tadeusz Gadacz i Jacek Migasiński (red.), Levinas i inni, WFiS UW, Warszawa 2002.
Jan Andrzej Kłoczowski, Filozofia dialogu, W drodze, Poznań 2005.
Adam Lipszyc, Ślad judaizmu w filozofii XX wieku, Fundacja Schorra, Warszawa 2009.
Stanisław Krajewski, „Heschel, Levinas, dialog międzyreligijny”, Żydzi i judaizm we współczesnych badaniach polskich, tom V, suplement Nr 4 do Studia Judaica, 2010, 291-301.
Stanisław Krajewski, “Can Another Religion Be Seen as the Other?”, Alon Goshen-Gottstein and Eugene Korn (eds), Jewish Theology and World Religions, Oxford: The Littman Library of Jewish Civilization, 2012, 137-147.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: