Postheglowska filozofia dziejów a teologia polityczna Carla Schmitta 3501-M75-11
Podstawowym celem wykładu jest rekonstrukcja teologii politycznej Carla Schmitta w ramach pojęciowych wywodzącej się od Hegla filozofii historii. Postaramy się wykazać, że podstawowa teza Schmitta: „wszystkie istotne pojęcia z zakresu współczesnej nauki o państwie to zsekularyzowane pojęcia teologiczne” – filozoficznie i strukturalnie wywodzi się, niezależnie od ideowych filiacji Schmitta, z nawiązującej do Schellinga szeroko rozumianej lewicy heglowskiej (a więc z myśli M. Hessa, M. Stirnera, B. Bauera, L. Feuerbacha, K. Marksa i - przede wszystkim – S. Kierkegaarda, którego można określić mianem twórcy onto-teologii wyjątku, egzystencjalnego „stanu wyjątkowego”). Reinterpretacja teologii politycznej Schmitta będzie przebiegała na trzech poziomach.
Po pierwsze, na poziomie semantycznej, historycznofilozoficznej i historiozoficznej analizy charakterystycznego dla lewicy heglowskiej pojęcia sekularyzacji (rozumianego filozoficznie, a nie socjologiczno-empirycznie czy statystycznie), które Schmitt za młodoheglistami implicite zakłada jako coś oczywistego, a co dopiero musi zostać explicite rozjaśnione i doprecyzowane. Opierając się na owej problematycznej relacji sekularyzacji, która jest symetryczna i odwracalna, nie daje się skonstruować filozofii społecznej, nie narażonej na „postsekularność” – swoisty powrót tego, co konceptualnie wyparte.
Po drugie, przeanalizujemy – w kontekście sporu Schmitta z pozytywizmem prawniczym Hansa Kelsena - „pojęcie polityczności” i suwerenności, które ma czysto formalny, beztreściowy charakter, prowadząc do tzw. decyzjonizmu, którego ukrytą podstawę stanowi – wedle explicite krytycznych słów Schmitta - „panteistyczna immanencja”, w tym „filozofia immanencji” Hegla.
Po trzecie natomiast, rozpatrując opozycję: przyjaciel – wróg, skonfrontujemy koncepcję czasu W. Benjamina z teologią dziejów, co pozwoli odsłonić ich zbieżność w kontekście paradoksu swoiście konserwatywnej teologii rewolucji u późnego Schmitta.
Rodzaj przedmiotu
monograficzne
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student po ukończeniu wykładu zna podstawowe pojęcia z zakresu filozofii dziejów i teologii politycznej oraz potrafi odróżnić i zdefiniować występujące w nich nurty myślenia. Potrafi także poddać samodzielnej analizie najważniejsze zagadnienia dotyczące związków między polityką i religią. Wzrasta zdolność do krytycznej interpretacji współczesnychi procesów społecznych i kulturowych.
Kryteria oceniania
Zaliczenie na ocenę uzyskać można na podstawie udziału w wykładzie i krótkiego eseju dotyczącego tematów poruszanych podczas wykładów (za zgodą prowadzącego możliwy jest wybór innego tematu). Możliwe jest także uzyskanie oceny w oparciu o rozmowę egzaminacyjną.
Literatura
G. W. F. Hegel, Fenomenologia ducha, Wykłady z filozofii dziejów, Wykłady z filozofii religii, Wykłady z estetyki, Nauka logiki; F. W. J. Schelling, Światowieki; K. Löwith (red.), Die Hegelsche Linke; tenże, Historia powszechna i dzieje zbawienia, Od Hegla do Nietzschego, Martin Heidegger and European Nihilism; K. Marks, Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 r., Kapitał; S. Kierkegaard, Albo-albo; W. Benjamin, O pojęciu historii; C. Schmitt,
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: