Ciekawość, nuda i zachowania eksploracyjne 3501-KOG-MS2-CNZE
Zajęcia poświęcone są problematyce zachowań eksploracyjnych zwierząt i człowieka, w tym: adaptacyjnej funkcji tych zachowań; rozwojowi filo- i ontogenetycznemu; mechanizmom motywacyjnym. Omawiane są również zjawiska pokrewne eksploracji, takie jak ciekawość poznawcza, zabawa i preferencje estetyczne. Zajęcia obejmują demonstrację metod badania zachowań eksploracyjnych u zwierząt.
zaliczenie: kolokwium oraz wykonanie dodatkowego zadania [4pkt/30h]
W programie ćwiczeń przewidziane są m.in. eksperymenty. Ich realizacja obejmuje: przeprowadzenie badania, kodowanie danych, analizę statystyczną, interpretację wyników. Wszystkie etapy będą realizowane wspólnie przez studentów w trakcie zajęć.
Program zajęć (bloki tematów):
1). Omówienie programu zajęć; zachowania eksploracyjne jako przedmiot zainteresowań nauk behawioralnych; definicja i klasyfikacja zachowań eksploracyjnych;
2). Podstawowe prawidłowości w przebiegu zachowań eksploracyjnych; teorie motywacji aktywności eksploracyjnej: popędowe (Montgomery, Myers i Miller, Glanzer, Fowler), koncepcje optymalnego poziomu wzbudzenia (Hebb, Berlyne, Matysiak), podejście poznawcze (Inglis); teorie temperamentu odwołujące się do konstruktu optymalnego poziomu wzbudzenia (Eysenck, Zuckerman);
Eksperyment 1: wpływ deprywacji pokarmowej na aktywność eksploracyjną szczurów.
Eksperyment 2: zjawisko wzmocnienia sensorycznego.
Eksperyment 3: wpływ wzbudzenia emocjonalnego na aktywność eksploracyjną szczurów:
a). wpływ światła
b). wpływ zapachu kota
c). wpływ alkoholu
3). Adaptacyjna funkcja eksploracji; metody badań; korzyści i koszty związane z eksploracją; uczenie utajone;
Eksperyment 4: Wpływ wcześniejszej eksploracji na zachowanie w warunkach stresogennych.
Demonstracja: porównanie aktywności eksploracyjnej szczura i królika; zachowania eksploracyjne szczura na obcym terytorium.
4). Zabawa; kategorie zabawy; związek zabawy z eksploracją; eksploracja u dzieci.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student ma opanowane podstawowe pojęcia z zakresu etologii, posiada słownictwo i podstawy teoretyczne profesjonalnego opisu zachowania.
Student posiada umiejętność odróżniania opisu zachowania od jego interpretacji; wykorzystuje podstawowe testy laboratoryjne (test otwartego pola, test otworów) w celu weryfikacji hipotez dotyczących mechanizmów kontroli zachowania.
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia zajęć jest przygotowanie raportu z wybranego eksperymentu (raport powinien zawierać: krótką charakterystykę problemu, hipotezy, opis metody, wyniki analizy statystycznej, wnioski) oraz uzyskanie co najmniej 60% punktów w teście sprawdzającym wiedzę.
Literatura
Blok 1-2
Literatura obowiązkowa: 1). Pisula, W. (1998). Ciekawość i zachowania eksploracyjne - psychologia nie tylko zwierząt. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s.47-75. 2). Matysiak, J. (1980). Różnice indywidualne w zachowaniu zwierząt w świetle koncepcji zapotrzebowania na stymulację. Wrocław: Ossolineum, s. 68-75. 3). Matysiak, J. (1993). Głód stymulacji. Warszawa: Wydział Psychologii UW, s.117-128. 4). Strelau, J. (1998). Psychologia temperamentu. Warszawa: PWN, s. 75-82, 163-173. 5). Godzińska, E. (1996). Etologia i mechanizmy zachowania. Kosmos, 2-3, 253-262. 6). Łukaszewska, I. (1996). Eksploracja i habituacja. Kosmos, 45, 375-389.
Literatura nieobowiązkowa: 1). Pisula, W. (2003). Psychologia zachowań eksploracyjnych zwierząt. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 70-89.
Literatura obowiązkowa: 1). Pisula, W. (1998). Ciekawość i zachowania eksploracyjne - psychologia nie tylko zwierząt. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 38-46.
Literatura nieobowiązkowa: 1). Cowan, P.E. (1983). Exploration in small mammals: Ethology and ecology. W: J. Archer, L. Birke (red.), Exploration in animals and humans (s. 147-175). Cambridge: Van Nostrand Reinhold. 2). Pisula, W. (2003). Psychologia zachowań eksploracyjnych zwierząt. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 37-42.
Blok 3
Literatura obowiązkowa: 1). Pisula, W. (1998). Ciekawość i zachowania eksploracyjne - psychologia nie tylko zwierząt. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 38-46.
Literatura nieobowiązkowa: 1). Cowan, P.E. (1983). Exploration in small mammals: Ethology and ecology. W: J. Archer, L. Birke (red.), Exploration in animals and humans (s. 147-175). Cambridge: Van Nostrand Reinhold. 2). Pisula, W. (2003). Psychologia zachowań eksploracyjnych zwierząt. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 37-42.
Blok 4
Literatura obowiązkowa: 1). Špinka, M., Newberry, R.C., Bekof, M. (2006). Zabawa ssaków: nauka radzenia sobie w sytuacji zaskoczenia. W: W. Pisula (red.), Psychologia porównawcza (s. 171-212). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.
Literatura nieobowiązkowa: 1). Einon, D.F. (1983). Play and exploration. W: J. Archer, L. Birke (red.), Exploration in animals and humans (s. 210-229). Cambridge: Van Nostrand Reinhold.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: