Autyzm u dzieci 3501-KOG-MS2-AD
Główne zagadnienia:
1. Terminologia, klasyfikacja i epidemiologia zaburzeń ze spektrum autyzmu. Autyzm wczesnodziecięcy wg Kannera. Pojęcie "spektrum zaburzeń autystycznych". Cechy i zachowania autystyczne. Triada zaburzeń charakterystycznych dla autyzmu. Epidemia autyzmu?
2. Deficyty w rozwoju społecznym i emocjonalnym.
Rozpoznawanie, ekspresja i regulacja emocji. Kompetencje społeczne. Tworzenie wspólnego pola uwagi, naśladowanie, udział w interakcjach społecznych. Zainteresowanie kontaktem z innymi osobami. Typologia Wing.
3. Komunikowanie się: komunikacja niewerbalna i rozwój językowy.
4. Ograniczone wzorce zachowania, aktywności i zainteresowań.
5. Rozwój intelektualny osób z autyzmem. Osoby “wysoko” i “nisko” funkcjonujące. Profil zdolności intelektualnych. Wysepkowe zdolności. Deficyty poznawcze (teoria umysłu, funkcje wykonawcze, centralna koherencja).
6. Przyczyny zaburzeń autystycznych. Rola czynników genetycznych i środowiskowych (głównie biochemicznych). Neuroanatomiczne i neurofizjologiczne korelaty autyzmu.
7 i 8. Diagnozowanie zaburzeń autystycznych. Wczesne wykrywanie autyzmu. Autyzm vs inne zaburzenia rozwoju. Metody, narzędzia diagnostyczne.
9. Zespół Aspergera (ZA). Autyzm a zespół Aspergera. Rozwój osób z zespołem Aspergera. Podstawowe trudności doświadczane z relacjach społecznych. Nauka w szkole, praca zawodowa. Dziewczęta i kobiety z ZA.
10. Terapia, edukacja, rehabilitacja.
Podejścia terapeutyczne. Wczesna interwencja. Efektywność terapii.
11. Metody behawioralne w pracy z osobami z autyzmem.
Założenia teoretyczne, sposób realizacji, efekty.
12. Metody edukacyjne i rozwojowe.
Charakterystyka podejścia TEACCH. Podejście rozwojowe.
13 - 14. Inne metody stosowane w terapii. Terapia holding, Metoda Opcji; terapie uzupełniające. Kontrowersje wokół niektorych metod terapii.
15. Zajęcia zaliczeniowe.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu wykładu student prawidłowo używa terminów odnoszących się do całościowych zaburzeń rozwoju i autystycznego spektrum zaburzeń. Definiuje te zaburzenia. Wymienia kryteria diagnostyczne. Wymienia metody diagnostyczne. Potrafi porównać autyzm z innymi zaburzeniami rozwoju. Wyjaśnia, na czym polegają i z czego wynikają trudności z diagnozowaniem autyzmu. Przedstawia współczesne poglądy na temat etiologii autyzmu. Zna podstawowe podejścia terapeutyczne i porównuje je ze sobą, wskazując na przydatność w terapii osób z autyzmem. Analizuje sytuację rodziny, w której jest dziecko z autyzmem. Wskazuje podstawowe cechy, jakimi powinna charakteryzować sie dobra interwencja.
Kryteria oceniania
Do zaliczenia zajęć niezbędne są dwie składowe: przygotowanie pracy pisemnej na podany podczas pierwszego wykładu temat oraz zaliczenie końcowego kolokwium pisemnego. Ocena końcowa stanowi przybliżoną średnią tych dwóch składowych (po 50% każda).
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Attwood, T. (2000). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka. Roz. 1-2; najlepiej całość!
Bobkowicz-Lewartowska, L. (2000). Autyzm dziecięcy, zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: Oficyna Wyd. Impuls; roz. 4.1, 5.1, 5.3, 5.7; Aneks.
Frith, U. (2006). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: GWP; roz. 4, 5, 8, 9.
Pisula, E. (2010). Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia; roz. 1-4.
Szatmari, P. (2004). Uwięziony umysł. Opowieści o ludziach z autyzmem. Kraków: Wyd. Znak; roz. 2, 3, 4 – zachęcam do lektury całej książki!
Treffert, D. A. i Wallace, G. L. (2004). Wyspy geniuszu. Świat Nauki. Umysł, wyd. specjalne, 80-89.
Literatura uzupełniająca:
Attwood, T. (2006). Terapia poznawczo-behawioralna (CBT). W: L. H. Willey (red.), Zespół Asgergera w okresie dojrzewania (str. 47-82). Warszawa: Wyd. “Fraszka Edukacyjna” we współpracy z Fundacją Synapsis.
Baker, B. L., Brightman, A. J. (2008). Kroki ku samodzielności. Warszawa: Medipage, cz. 1.
Dawidiuk, I. (2009). Wpływ diety na zachowania autystyczne. Czy taka interwencja jest możliwa? W: B. Winczura (red.), Autyzm. Na granicy zrozumienia (str. 9-22). Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Gruna-Ożarowska, A. (2009). Umysł niewspółodczuwający. Neurobiologia autyzmu. W: B. Winczura (red.), Autyzm. Na granicy zrozumienia (str. 9-22). Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Gillberg, Ch. (2005). Kliniczne i neurobiologiczne aspekty zespołu Aspergera na podstawie sześciu badań rodzin. W: U. Frith (red.), Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL.
Howlin, R. (2006). Zespół Aspergera u nastolatków. W: L. H. Willey (red.), Zespół Asgergera w okresie dojrzewania (str. 17-46). Warszawa: Wyd. “Fraszka Edukacyjna” we współpracy z Fundacją Synapsis.
Kawa, R. (2009). Wybrane techniki rozwijania umiejętności społecznych w pracy z dziećmi z autyzmem metodą stosowanej analizy zachowania. W: M. Gambin i E. Łukowska (red.), Wspomaganie rozwoju osób z autyzmem (str. 25-39). Warszawa: Wydawnictwo UW.
Kozłowski, J. (2003). Zastosowanie teorii uczenia się w terapii małych dzieci z autyzmem na przykładzie projektu wczesnej interwencji O. I. Lovaasa. W: D. Danielewicz i E. Pisula (red.), Terapia i edukacja osób z autyzmem. Wybrane zagadnienia (s. 49-69). Warszawa: Wyd. APS.
McClannahan, L. E., Krantz, P. J. (2002). Plany aktywności dla dzieci z autyzmem. Uczenie samodzielności. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym. Olechnowicz, H. (2004). Wokół autyzmu. Warszawa: WSiP.
Pisula, E. (2003). Autyzm i przywiązanie. Studia nad interakcjami dzieci z autyzmem i ich matek. Gdańsk: GWP; roz. 2, 5.
Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: GWP, roz. 2 i 4.
Rodier, P. (2000). Początki autyzmu. Świat Nauki, 5, 50-57.
Rynkiewicz, A. (2009). Zespół Aspergera. Inny mózg. Inny umysł. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Randall, P., Parker, J. (2001). Autyzm. Jak pomóc rodzinie. Gdańsk: GWP, roz. 5,6,7.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: