Filozofia średniowieczna 3501-FSRED18-F
Fakultet z filozofii średniowiecznej jest rozwinięciem i pogłębieniem problematyki prezentowanej w ramach zajęć kursowych z historii filozofii starożytnej i średniowiecznej.
Podczas wykładów zostaną zaprezentowane w sposób przekrojowy najważniejsze dla tego okresu zagadnienia filozoficzne. Rozważaną są więc następujące zagadnienia: jak rozumiano w okresie średniowiecza relację filozofii do teologii; na czym zasadzała się wedle ówczesnych myślicieli prawdziwa wolność człowieka; dlaczego tak istotny był dla nich spór o uniwersalia; czym charakteryzowała się średniowieczna mistyka i jaki był jej związek z filozofią; co średniowieczni myśliciele mieli do powiedzenia na temat sensu historii i jej ostatecznego spełnienia się w Królestwie Bożym; w jakim stopniu idee filozoficzne wpływały na średniowieczna literaturę i sztukę; w końcu, czy i w jakim sensie mądrość Orygenesa, Augustyna, Pseudo-Dionizego, Tomasza, Eckharta i innych ważnych myślicieli epoki jest wciąż „żywą” mądrością, mogącą oświetlać drogi i dylematy człowieka współczesnego.
Dopełnieniem wykładów są ćwiczenia oparte na lekturze kanonicznych tekstów źródłowych. Ćwiczenia mają za zadanie przygotować warsztatowo studenta do samodzielnej pracy badawczej.
Fakultety z filozofii starożytnej i średniowiecznej są z punktu widzenia formalnego niezależnymi przedmiotami. Student może zaliczać zarówno jeden z nich, jak i oba. Częściowo się jednak zazębiają i uzupełniają, tworząc wspólnie bogatszy obraz kształtowania się oraz transmisji kluczowych dla tradycji europejskiej pojęć filozoficznych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
- student wymienia i wyjaśnia podstawowe terminy filozofii średniowiecznej, prezentuje ich genezę i specyficzne użycie u poszczególnych omawianych myślicieli;
- charakteryzuje najważniejsze średniowieczne tradycje i nurty filozoficzne, ukazuje ich główną charakterystykę i wzajemne zależności;
- przedstawia genezę najważniejszych pojęć i kategorii, którymi dzisiaj operuje historyk filozofii;
- wymienia trudności warsztatowe stojące przed historykiem filozofii, charakteryzuje kontrowersje i nierozstrzygnięte problemy historii filozofii średniowiecznej.
Nabyte umiejętności:
- student analizuje teksty źródłowe, wskazuje na zawarte w ich założenia i rekonstruuje argumentację; ukazuje specyfikę literacką i kontekst kulturowy omawianych tekstów;
- w miarę możliwości, porównuje przekład tekstu źródłowego z językiem oryginału (przynajmniej w zakresie kluczowych terminów);
- formułuje pytania badawcze i własne hipotezy.
Nabyte kompetencje społeczne:
- student dyskutuje w sposób kulturalny i rzeczowy; formułuje własne stanowisko w dyskusji; poddaje je krytycznej ocenie;
- pracuje w grupie;
- wyjaśnia znaczenie średniowiecznego dziedzictwa filozoficznego.
Kryteria oceniania
Kryteria oceniania:
- obecność
- aktywność na zajęciach
- końcowy egzamin ustny
Literatura
Orygenes, O zasadach (wybór) oraz fragmenty z antologii Duch i ogień; Grzegorz z Nyssy, O stworzeniu człowieka (wybór); Grzegorz z Nazjanzu, Mowy (wybór); Nemezjusz z Emezy, O naturze ludzkiej (wybór); Augustyn, Dialogi filozoficzne (wybór); Pseudo-Dionizy Areopagita, Teologia mistyczna, Listy; Jan Szkot Eriugena, Periphyseon (wybór), Komentarz do Ewangelii Jana (wybór)
Bernard z Clairvaux, O umiłowaniu Boga i inne traktaty (wybór); Wilhelm z Saint-Thierry, O kontemplacji Boga, Zwierciadło natury (wybór); Tomasz z Akwinu, O substancjach czystych, Summa contra Gentiles (wybór), O mocy Boga (wybór); Mistrz Eckhart, Kazania i Traktaty (wybór); Mikołaj z Kuzy, O oświeconej niewiedzy (wybór)
Lektury uzupełniające:
E. Gilson, Duch filozofii średniowiecznej; B. McGinn, Fundamenty mistyki; N. Łosski, Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego; E. Gilson, Wprowadzenie do nauki św. Augustyna; A. Kijewska, Neoplatonizm Jana Szkota Eriugeny; M-D. Chenu, Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: