Filozofia dialogu międzyreligijnego - uczona ignorancja 3501-FDM19-S-OG

Seminarium ma na celu analizę dialogu międzyreligijnego i jego podstaw filozoficznych. Choć jest kontynuacją seminarium z lat wcześniejszych, nie zakłada znajomości konkretnych tekstów, a tylko zainteresowanie fenomenem religijności, orientację w nauczaniu chociaż jednej religii i znajomość podstawowych pojęć filozoficznych oraz umiejętność czytania po angielsku. Dużo uwagi poświęcimy dialogowi chrześcijańsko-żydowskiemu, w który zaangażowani są obaj prowadzący. Poważny dialog międzyreligijny jest w dużej mierze owocem wysiłków podejmowanych po Drugiej Wojnie Światowej, choć ma oczywiście prekursorów.

W pierwszym semestrze zajmiemy się teoriopoznawczymi aspektami dialogu, w tym zagadnieniem prawdy. Jako tekst otwierający proponujemy fragment książki Waltera Homolki, który dotyczy problemu Jezusa w tradycji żydowskiej. Potem omówimy m.in. rozumienie religii na podobieństwo języka (wg George’a Lindbecka) oraz różne koncepcje prawdy z perspektywy międzyreligijnej.

W drugim semestrze poddamy analizie teksty, które zostały wygłoszone podczas konferencji poświęconych kwestii pokory w dialogu międzyreligijnym. Punktem wyjścia do rozważań było hasło „Oświecona niewiedza” - „Docta Ignorantia”, którego autorem był piętnastowieczny myśliciel Mikołaj z Kuzy. Teologowie i filozofowie chrześcijańscy, żydowscy i muzułmańscy rozważają zasoby swojej tradycji umożliwiające pokorę intelektualną niezbędną w dialogu.

Program:

semestr zimowy:

1/ Walter Homolka, Upominanie się o Jezusa. Nazarejczyk z perspektywy żydowskiej, rozdz. 1: Wpływ, jaki wywarł Jezus na żydowską starożytność i średniowiecze i rozdz. 2: Jezus historyczny – poszukiwania żydowskie i chrześcijańskie.

2/ Ninian Smart, The Philosophy of Worldviews, or the Philosophy of Religion Transformed, w: Religious Pluralism and Truth. Essays on Cross-Cultural Philosophy of Religion, red. Thomas Dean, SUNY Press 1995, s. 17-31.

3/ George A. Lindbeck, Religion and Experience: A Pretheological Inquiry, w: tegoż autora, The nature of Doctrine: Religion and Theology in a Postliberal Age, SPCK, London 1984, rozdz. 2, s. 30-45.

4/ Tamże, rozdz. 3: Many Religions and the One True Faith, s. 46-71.

5/ Tamże, rozdz. 4: Theories and Doctrine. s. 73-90.

6/ Raimundo Panikkar, Philosophical Pluralism and the Plurality of Religions, w: Religious Pluralism and Truth…, s. 33-43.

7/ Ninian Smart, Truth, Criteria and Dialogue Between Religions, w: Religious Pluralism and Truth…, s. 67-71.

8/ William Wainwright, Doctrinal Schemes, Metaphysics and Propositional Truth, w: Religious Pluralism and Truth…, s. 73-85.

9/ Mary Ann Stenger, Religious Pluralism and Cross-Cultural Criteria of Religious Truth, w: Religious Pluralism and Truth…, s. 87-107.

10/ Norbert M. Samuelson, The Logic of a Religious Community about Other Religions, Religious Pluralism and Truth…, w: Religious Pluralism and Truth…, s. 117-132.

11/ Mary Ann Stenger, Gadamer’s Hermeneutics as a Model for Cross-Cultural Understanding and Truth in Religion, w: Religious Pluralism and Truth…, s. 151-168.

12/ Joseph A. DiNoia, The Doctrines of a Religious Community about Other Religions, w: Religious Pluralism and Truth…, s. 117-132.

13/ Hendrik Vroom, The Question of Truth in Interreligious Perspective, w: tegoż autora, Religions and the Truth. Philosophical Reflections and Perspectives, Eerdman Publ. Co., Grand Rapids 1989, s. 21-42.

14/ John B. Cobb, Order out of Chaos: A Philosophical Model of Inter-Religious Dialogue, w: Inter-Religious models and Criteria, red. J. Kellenberger, St. Martins’s Press, New York 1993, s. 71-86.

semestr letni:

Wszystkie poniższe teksty pochodzą z książki:
Learned Ignorance. Intellectual humility among Jews, Christians, and Muslims, red. James L. Heft, Reuven Firestone, Omid Safi New York: Oxford University Press, 2011.

1/ David Burrell, Some Requisites for Interfaith Dialogue

2/ Pim Valkenberg, Learned Ignorance and Faithful Interpretation of the Qur’an in Nichols of Cusa

3/ Michael Signer, “Seeing Sounds”: Intellectual Humility and the Process of Dialogue

4/ Asma Afsaruddin, Finding Common Ground: “Mutual Knowing,” Moderation, and the Fostering of Religious Pluralism

5/ James Heft, Humble Infallibility

6/ Reuven Firestone, Chosenness and the Exclusivity of Truth

7/ Oliver-Thomas Venard, The Belief in the Incarnation of God: Source of Religious Humility or Cause of Theological Pride?

8/ Shira Lander, Supernatural Israel: Obstacles to Theological Humility in Jewish Tradition

9/ Afra Jalabi, Walking on Divine Edge: Reading Notions of Arrogance and Humility in the Qu’ran

10/ Elizabeth Groppe, After Augustine: Humility and the Search for God in Historical Memory

11/ Michael McGarry, Apology, Regret, and Intellectual Humility: An Interreligious Consideration

12/ Mustafa Abu Sway, Islamic Theological Perspectives on the Intellectual Humility and the Conditioning of Interfaith Dialogue

13/ Stanisław Krajewski, A Mediation on Intellectual Humility, or on a Fusion of Epistemic Ignorance and Covenantal Certainty

14/ Daniel Madigan, Saving Dominus Iesus

15/ Omid Safi, Between Tradition and Reform: Between Premodern Sufism and the Iranian Reform Movement

16/ J. Heft, R. Firestone, O. Safi, The Purpose of Interreligious Dialogue