Filozofia i architektura - wobec przeszłości i ku przyszłości 3501-FAPP20-S

Związki filozofii i architektury będziemy analizować w trzech kontekstach:
1) podejmowania przez architektów II połowy XX wieku dialogu z tradycją na fali krytyki modernizmu i postmodernistycznej eksploracji podobieństwa architektury do języka.
2) prowadzonej w obszarze współczesnej filozofii dyskusji na temat granic reprezentacji i architektonicznych sposobów upamiętniania (P. Eisenmann, D. Liebeskind)
3) współczesnej zmiany w interpretacji projektowania architektonicznego polegającej na uznaniu dynamicznego, sieciowego charakteru projektu.
Pierwszy kontekst dotyczyć będzie postmodernizmu w architekturze; krytyczne analizy ukierunkowane będą na sposoby, na jakie architekci (tj. R. Venturi, Ch. Moore, M. Graves, P. Eisenman, J. Stirling, H. Hollein, F. Gehry) nawiązywali do tradycji wpisując budynki w historyczne konteksty, wzbogacając ich fasady i wnętrza w rozpoznawalne kody znaczeniowe, ale także łamiąc reguły architektonicznej składni, eksponując fragmentację, nieciągłość, dając wyraz fascynacji wielowartościowością znaczeń i modyfikowalnością zasad sztuki budowania. Dyskutować będziemy o: eklektyzmie, cytatowości, powrocie do symbolu, narracji, motywacjach stojących za prowokacyjnością postmodernistycznych architektów.
Druga część zajęć poświęcona będzie problemom dotyczącym architektury upamiętniającej tragiczne wydarzenia z przeszłości. Filozoficzne zaplecze do podjęcia namysłu nad budynkami projektowanymi przez P. Eisenmana, czy D. Liebeskinda stanowić będą:
-Deridiańskie interpretacje kategorii śladu, farmakonu i dekonstrukcja (efektowności/efektywności) archiwum;
-Ankersmitha krytyka narracyjności w postmodernistycznym formach upamiętniania oraz propozycja metonimicznego doświadczenia historycznego;
-waloryzacja „asithesis” we współczesnym dyskursie architektonicznym (S. Holl, J. Palasmaa) ukierunkowana na stymulację „pracy pamięci”.
Tematem badań w trzeciej części seminarium będzie ukierunkowanie projektowania architektonicznego na przyszłość; dyskutować będziemy o jego dialogicznym, sieciowym i kolektywnym wymiarze (.m. in. o transformatywności u Rema Koolhasa). Analizować będziemy wykorzystywanie nowych technologii do „ożywania form” i wzorowania procesów projektowych na natura naturans przez Grega Lynna. Rozważać będziemy znaczenie kategorii brevitas, flexibilitas, humilitas w architekturze efemerycznej i fałdującej oraz wykorzystywanie w realizacji projektów naturalnych bądź technologiczne wytworzonych materiałów. Filozoficzne zaplecze do podjęcia namysłu nad tymi kwestiami stanowić będą fragmenty prac G. Deleuze’a , B. Latoura i T. Ingolda.

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Seminarium jest skierowane do osób, które zainteresowane są badaniem związków współczesnej filozofii i architektury w kontekście podejmowania dialogu z tradycją architektoniczną , namysłu nad sposobami upamiętniania przeszłości poprzez medium architektury oraz współczesnymi zmianami w interpretacji projektowania architektonicznego. Warunkiem dopuszczenia do seminarium jest orientacja w zakresie współczesnej filozofii i architektury, biegłość w czytaniu tekstów filozoficznych i interpretowaniu ich w związku ze zjawiskami kulturowymi oraz chęć podjęcia pracy badawczej nad zaproponowana problematyką.

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
absolwent zna i rozumie
- w pogłębionym stopniu – metody badawcze i strategie argumentacyjne wybranej dyscypliny filozoficznej oraz metody interpretacji tekstu filozoficznego
K_W02
- wybrane kierunki i stanowiska rozwojowe współczesnej filozofii w zakresie jednego bloku głównych dyscyplin filozoficznych: 1) logika i filozofia języka, metafizyka, epistemologia, filozofia umysłu 2) etyka, filozofia polityki, filozofia społeczna 3) estetyka, filozofia kultury, historia filozofii
K_W06
- w pogłębionym stopniu – zależność między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie; rozumie fundamentalną rolę, jaką idee filozoficzne odgrywają w powstawaniu dzieł i instytucji kultury
K_W11

Nabyte umiejętności:
absolwent potrafi:
- samodzielnie interpretować tekst filozoficzny, twórczo i innowacyjnie komentować i konfrontować tezy pochodzące z różnych tekstów
K_U01
- wykrywać zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określać relacje między tymi zależnościami
K_U16

Nabyte kompetencje społeczne:
absolwent jest gotów do:
- aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym; interesuje się nowatorskimi koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i społecznego i zachęca do wdrażania tych koncepcji
K_K05

Kryteria oceniania

Ciągła ocena udziału studenta w dyskusjach seminaryjnych i stopnia zaangażowania w pracę zajęciową; ocena jakości przygotowania i wygłoszenia referatu rozszerzającego problematykę poruszaną w omawianej na zajęciach lekturze oraz (co najmniej jednej) prezentacji zawierającej indywidualnie wybrany materiał ilustracyjny do zajęć.
W wyjątkowych przypadkach wymóg napisania semestralnej pracy zaliczeniowej.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze

Literatura

Wybrana literatura (fragmenty prac i artykuły):
B. Latour Ostukując architekturę Koolhaasa laseczką ślepca, przeł. A Leśniak „Architektura- Murator”, nr 1; A Yanewa , B. Latour, Give me a Gun and I wll will make All the Building Move, An ANT Viev ofArchitecture in: Explanations in Architecture. Teaching, Design, Research, red. G. Redo, Basel, 2008; W. Welsch, Nasza postmodernistyczna moderna, przeł. R. Kubicki, A. Zeidler-Janiszewska, Oficyna Naukowa,Warszawa, 1998, str. 28-35 i 121-183; Ch. Jencks, Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987; C. Wąs, Od perwersji do dekonstrukcji..”Quart”, nr 1(27), 2013, str. 71-95; M. Borowska , Estetyka i poszukiwanie znaczeń w przestrzeniach architektonicznych, „Semper”, Warszawa, 2013; Ch. Jenks, K. Kopf, Teorie i manifesty architektury współczesnej, Warszawa, 2013, przeł. D. Szymczak, Warszawa, 2013; J. Derrida, Gorączka archiwum. Impresja Freudowska, tłum. J. „Momro”, Warszawa 2016; J. Lubiak, O nowy kształt pamięci. Muzeum Żydowskie w Berlinie, w: Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red. T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska , Łódź, 2009, str. 619-627; R. Venturi, D. Scott Brown, S. Izenour, Uczyć się od Las Vegas. Zapomniana symbolika formy architektonicznej, Kraków 2013; T. Pękala, Estetyczne doświadczenia przeszłości, Wyd. UMSC, Lublin, 2013; F. Ankersmit, Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, przeł. E Domańska, „Universitas”, Kraków, 2004, str. 388 –426.; J. K. Lenartowicz, Architektura trwogi, w: Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska , Łódź, 2009, str. 609-615; J . Pallasmaa, Oczy skóry, Architektura i zmysły, „Instytut Architektury”, Kraków, 2012.; J. Derrida, Pismo filozofii, Kraków, 1993, str. 34, 43-69; C. Wąs, Architektura, a dekonstrukcja. Przypadek Petera Eisenmana i Bernarda Tschumiego, Wyd. IHS UW, Wrocław, 2015; tegoż:W stronę dekonstrukcji w architekturze, „Quart” , nr 3, 17, 2010, G. Deleuze, Fałda. Leibniz a barok, przeł. M. Janik, S. Królak, Warszawa: PWN, 2014; B . Stec, Uwagi o fałdowaniu w architekturze współczesnej, [w:] „Przestrzeń, filozofia i architektura”, red. E. Rewers, Poznań: Fundacja Humaniora, 1999, s. 35 –57; R. de Graff, Cztery ściany i dach. Złożona natura prostej profesji, Warszawa, 2019; T. Ingold, Splatać otwarty świat, przeł. E. Klekot, „Instytut Architektury”, Kraków, 2018, G Lynn, Animate Form, „Princeton Architectural Press”, New York, 1999; G. Lynn, Architectural Curvilinearity: the Folded , the Pliantand the Supple , w: „Folding in Architecture”, Chichester, 2004

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3501-FAPP20-S w USOSweb