Estetyczne przestrzenie nowoczesności - przestrzeń miasta 3501-EPNPM17-S-OG

Seminarium „Estetyczne przestrzenie nowoczesności …” będzie miało charakter cykliczny. W nadchodzącym roku akademickim, przedmiotem analiz estetycznych przestrzeni nowoczesności będzie miasto. Przestrzeń miasta zostanie zinterpretowana na wiele sposobów. Kategoria ta będzie obejmować zarówno przestrzeń wyobrażoną, zapośredniczoną w doświadczeniu, wykreowaną w literaturze, w filmie, jaki i przestrzeń utopijną. Analiza fenomenu miasta służyć będzie wydobyciu nowych kategorii filozoficznych, które wskazują na istotne zmiany w obrębie nowoczesnej wrażliwości estetycznej, nowych typów uwagi rozpiętych pomiędzy doświadczeniem o charakterze ekstensywnym - panoramicznym a intensywnym doznaniem punktowym. Kluczowym zagadnieniem w powyższym kontekście będzie analiza miasta na XVI i XVII wiecznych obrazach holenderskich malarzy będących zapowiedzią powyższej odśrodkowo-dośrodkowej dynamiki, oraz przedstawiających miasto nie tylko jako przestrzeń publiczną ale także jako przestrzeń intymną miejskich zakątków, zaułków, uliczek i podwórek. Interesować nas będą przeobrażenia w sposobie doświadczenia przestrzeni miejskiej, od idei kartezjańskiego miasta przeznaczonego dla „oka” Boga - do ucieleśnionego doświadczenia bycia zanurzonym w mieście. W związku z tym badać będziemy estetyczne aspekty przestrzeni wpisanej w projek, w plan, oraz takiej, która tworzy swoiście rozumiany krajobraz pozbawiony topografii i chronografii, w którym człowiek doświadcza zagubienia i obcości miasta. Przedmiotem naszego zainteresowania będzie również proces przeobrażeń niedyskursywnego bezpośredniego doświadczenia materialnych aspektów miasta w struktury dyskursywne. W związku z tym, że będą nas interesowały obrazy miasta wykreowane w literaturze, malarstwie, fotografii i filmie podczas seminarium przedyskutujemy problem ujawniania się owego materialnego aspektu miasta, w kontekście powyższych zapośredniczeń. Szczegółowe badania konkretnych przypadków będą również prowadziły do wieloaspektowej analizy zjawiska nowoczesności szczególnie w zakresie jej związków ze sztuką, architekturą, naturą, oraz estetycznym wymiarem naszego doświadczenia.
WYBRANE TEMATY (propozycje, lista zostanie doprecyzowana po uwzględnieniu zainteresowań uczestników zajęć):
Narodziny nowoczesność; Palmanova – miasto przeznaczone dla „oczu” Boga; Miasto jako całość mechaniczna i organiczna; Miasto – ulica – dom. Pejzaże miejskie jako „naoczny świadek” historii miasta i jako zapis prywatnych doświadczeń; Wielka przebudowa miasta - Paryż Haussmanna; Paryż Baudelaira – nowoczesność „sielankowa” i „antysielankowa”; Petersburg miasto na bagnach – modernizm zacofany; Berlin – Paryż – Londyn. Walter Benjamin o nowoczesnym doświadczeniu; Jak pisać biografię miasta – Londyn jak żywy organizm; Widmowe miasta – Wenecja; Miasto utopijne – Le Corbusiera współczesne miasto dla trzech milinów mieszkańców; Miasto i autostrada – Nowy Jork i nowoczesność; Miasta wyimaginowane – „Niewidzialne miasta” Italo Calvino; „Miasta wyśnione”; Architektura i natura w mieście – problem trwałości i przemijania; Miasto i pustka – miasta na obrazach Giorgio de Chirico; Katalog miejsc; Marrakesz miasto orientalne – wyczulenie na odmienność; Miasta wspomnień; Heterotopie; Miasto i wstręt; Krajobraz miasta. „Scapeland” - od obrazu miasta do bycia „zanurzonym” w mieście; „Inne” miasta – miasto nocą, podziemne miasto, miasto widziane z lotu ptaka; Neutralne i nasycone przestrzenie miasta; Dotyk i wzrok - punktowe i panoramiczne doświadczenie miasta; „Semiosfera” – semiotyczna przestrzeń miasta; Nawarstwianie się znaczeń – miasto i pamięć; „Ciałosferyczne” doświadczenie miasta, Ekstensywna i intensywna przestrzeń miasta; Międzynarodówka sytuacjonistyczna; Marcovaldo miejski proletariusz, …

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Seminarium przeznaczone jest dla osób interesujących się problemami poruszanymi przez filozofię, w szczególności przez estetykę współczesną. Udział w zajęciach nie wymaga jednak od uczestników wcześniejszego zaliczenia kursu z „Estetyki”. Lektury będące uzupełnieniem filozoficznej problematyki, niezbędne do analizy interesującego nas zagadnienia będą czytane i omawiane podczas seminarium.

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
Po ukończeniu zajęć student:
-posiada wiedzę na temat nowoczesnych i ponowoczesnych form doświadczenia estetycznego w kontekście badań nad przestrzenią miasta.
-zyskuje pełniejszą znajomość różnowrodnych interpretacji przestrzeni miasta.
-zapoznaje się ze współczesnym stanem badań na temat zjawiska nowoczesności badanego w jego estetycznym aspekcie.
Nabyte umiejętności:
- student rozwija na seminarium umiejętność analizy przeobrażeń niedyskursywnego bezpośredniego doświadczenia materialnych aspektów miasta w struktury dyskursywne.
- potrafi konfrontować własne doświadczenia estetyczne z aktualnym stanem badań dotyczących wrażliwości zmysłowej, synestezji, hermeneutycznej interpretacji.
-rozwija umiejętności krytycznej analizy tekstów i argumentacji w dyskusji,
- rozwija sprawność jasnego formułowania swoich poglądów i żywego reagowania na krytyczne głosy w dyskusji.
Nabyte kompetencje społeczne:
-podejmuje indywidualną pracę badawczą, prowadzi kwerendę, kompletuje bibliografię i zdobywa umiejętności warsztatowe konieczne do napisania rozprawy naukowej,
- zyskuje umiejętność rozpoznawania manipulacyjnych praktyk zmysłowością stosowanych w życiu społecznym i zdolność krytycznego na nie reagowania.

Kryteria oceniania

Warunkiem zaliczenia jest aktywny udział w zajęciach (udział w dyskusjach / przygotowanie referatu na wybrany temat).

Literatura

B. Latour, „Nigdy nie byliśmy nowocześni”; M. Berman, „Wszystko co stałe rozpływa się w powietrzu. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności”; R. Barthes, „The Neutral”; J. Derrida, „Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka”, G. Agamben, „Nagość”; B. Waldenfels, „Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego”; B. Waldenfels, „Podstawowe motywy fenomenologii obcego”; J. Łotman, „Semiosfera”; H. Schmitz, „Ciałosfera, przestrzeń i uczucia”; H. Schitz, „Nowa fenomenologia”; W. Benjamin, „Pasaże”; W. Benjamin, „Berlińskie dzieciństwo”; E. Runia, „Obecność”; M. Douglas, „Czystość i zmaza”; J. Crary, „Zawieszenie percepcji. Uwaga, spektakl i kultura nowoczesna”; A. Zięba, „Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej 1580-1660”; T. Mitchell, „Egipt na wystawie świata”; T. Ingold, „Materiały przeciwko materialności”; S. Sontag, „Jedna kultura i nowa wrażliwość”; M. Bal, „Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik”; J. Derrida, „On Touching”; G. Bachelard, „The Poetics of Space”; A. Lipszyc, „Na placu. Widma przestrzeni”; R. Sennett, „Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji zachodu”; W. Graham, „Miasta wyśnione. Siedem wizji urbanistycznych, które kształtują nasz świat”; H. Damisch, „Skyling. The Narcissistic City”; J.-F. Lyotard, „Scapeland”; Le Corbusier, „Urbanistyka”; P. Ackroyd, „Londyn. Biografia”; P. Ackroyd, „Londyn podziemny”; U. Eco, „Szaleństwo katalogowania”; J. Rykwert, „Idea miasta. Antropologia formy mista w Rzymie, w Italii i w świecie starożytnym”; E. H. Gombrich, „Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej”; …

Literatura piękna (wybór):
E. Canetti, „Głosy Marakeszu”; V. Woolf, „Eseje wybrane”; R. Musil, „Człowiek bez właściwości”; I. Calvino, „Niewidzialne miasta”; I. Calvino, „Marcovaldo”; A. Doblin, „Berlin Alexanderplatz. Dzieje Franciszka Biberkopfa”; R. M. Rilke, „Wielkie miasta”, w: Druga strona natury. Eseje, listy i pisma o sztuce”; N. E. R. de la Bretonn, „Noce Paryskie”; D. Tartt, „Szczygieł”; K. Capek, „Listy z podróży”; E. Sue, „Tajamnice Paryża”; F. Dostojewski, „Krokodyl (zdarzenie niezwykłe albo przygoda w Paryżu); N. G. Czernyszewski, „Co robić?; F. Dostojewski, „Zapiski z podziemia”; F. Dostojewski, „Gracz”; P. Modiano, „Zagubiona dzielnica”, …
oraz materiały filmowe

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3501-EPNPM17-S-OG w USOSweb