Filozofia społeczna 3501-DWF34FS

Wykład: dr Jakub Kloc-Konkołowicz

Celem wykładu jest prezentacja klasycznych i współczesnych koncepcji filozofii społecznej. Punkt wyjścia stanowi analiza dwu kluczowych pojęć, wokół których nauki społeczne budują swoją interpretację współczesności: racjonalizacji i indywidualizacji (Weber, Durkheim, Beck, Giddens, Adorno, Horkheimer). Podjęta zostanie także próba rekonstrukcji klasycznego paradygmatu umowy społecznej (Hobbes, Locke, Kant) wraz z konstytutywnymi dlań pojęciami (stan natury, umowa, obywatelstwo, prawo, własność). Zaprezentowane zostaną dawniejsze (Rousseau, Fichte, Marks) oraz współczesne (Habermas, MacIntyre, Foucault, Mouffe) formy krytyki owego paradygmatu. Szczególnie wiele miejsca zajmie analiza takich zagadnień, jak: koncepcja władzy suwerennej i władzy jako dominacji (Habermas, Foucault); granice między sferą prywatną a publiczną; praca i społeczny wymiar potrzeb (Hegel, Arendt); dialog i antagonizm jako dwa modele przestrzeni politycznej (Schmitt, Mouffe); teorie intersubiektywności i pojęcie wzajemnego uznania we współczesnych naukach społecznych (Honneth, Taylor, Ricoeur).

ĆWICZENIA: 60 godz., 2 godz. tyg., semestr I i II
Dr hab. Halina Walentowicz
Zajęcia będą poświęcone analizie kluczowych pojęć i głównych problemów z zakresu filozofii społecznej i historiozofii, przy uwzględnieniu rozlicznych powiązań tych dziedzin z antropologią filozoficzną, filozofią kultury i polityki.
Przedmiotem rozważań na zajęciach będą w szczególności zagadnienia takie, jak: geneza i mechanizmy socjalizacji, typologia stosunków społecznych, historyczność uspołecznienia, rozwój społeczny, ewolucja i rewolucja w procesie społecznym, różne warianty umowy społecznej, relacja między społeczeństwem i państwem, formacje ustrojowe, rola kultury w życiu społecznym, kultura a natura, społeczna funkcja religii, koncepcje postępu i regresu dziejowego.
Wskazane zagadnienia będą rozpatrywane w porządku chronologicznym w oparciu o klasyczne pozycje filozoficzno- społeczne i historiozoficzne najsłynniejszych autorów od starożytności po współczesność.

Dr Janusz Ostrowski
Celem zajęć jest systematyczno-historyczna (w skrócie: od Platona i Arystotelesa poprzez Hobbesa, Kanta, Fichtego, Hegla i Marksa do Schmitta, Arendt, Foucaulta, Althussera, Habermasa i Agambena) prezentacja dwóch podstawowych kręgów problemowych filozofii społecznej.
Z zakresu ontologii i fenomenologii życia społecznego rozważone zostaną pojęcia i zagadnienia wiążące się - z jednej strony - z koniecznością współżycia społecznego: relacje między przyrodą, społeczeństwem i historią; formy procesu historycznego (jako procesu np. linearnego bądź rewolucyjnego); zależności między podstawowymi strukturami społecznymi (pracą, procesami ekonomiczno-technologicznymi i reifikacją w ramach wymiany towarowej a formami panowania politycznego i porządków prawnych); problematyka wydarzania się zła w dziejach.
Natomiast z drugiej strony, analizie będą poddane kompleksy pojęciowe odnoszące się do wolnościowo-emancypacyjnego wymiaru uspołecznienia i intersubiektywności: socjalizacja jako źródło historycznie zmiennych form podmiotowości; konstytucja autonomii jednostki i dobra wspólnoty; związek wolności i równości, indywidualizacji form życia i wzajemnego uznania (bądź też społecznej atomizacji i solidarności); prawo przymusu i przymus prawa jako umowy; legalność i moralność; sekularyzacja i odtwarzanie się religii.