TABS: Socjologia jednostki: perspektywa interakcyjna 3500-TABS-SOCJ
Seminarium ma na celu pokazanie możliwości zastosowania orientacji interakcjonizmu symbolicznego do badania współczesnych problemów tożsamości osobistej, społecznej i biograficznej, przemian, poszukiwania i konstruowania tożsamości. Orientacja interakcjonizmu symbolicznego wprowadziła do socjologii bogaty repertuar kategorii analitycznych i modeli teoretycznych odnoszących się do tych procesów. Są one szczególnie przydatne w badaniach sprzeczności, paradoksów i dylematów tożsamościowych w warunkach radykalnych zmian kulturowych, ryzyka i niepewności we współczesnym społeczeństwie. Podstawową kategorią dla orientacji interakcjonizmu symbolicznego w odniesieniu do podmiotu, jego refleksyjności, relacyjności i sprawczości jest pojęcie jaźni (self) związane z procesami komunikowania i wzajemnego oddziaływania. Procesy tożsamościotwórcze i biograficzne analizowane są w wymiarach: interakcyjnym, komunikacyjnym i dramaturgicznym (performatywnym). Specyfika perspektywy interakcjonizmu symbolicznego polega na przyjęciu koncepcji znaczenia tworzonego i modyfikowanego w oddziaływaniach społecznych, które są zarazem procesami komunikacyjnymi i interpretacyjnymi. Procesy te obejmują także znaczenia emocjonalne. Jaźń i tożsamość w procesach interakcji i komunikacji charakteryzuje także ich wymiar emocjonalny. Ukazana zostanie symboliczno-interakcyjna koncepcja emocji, w tym w szczególności w sytuacjach choroby i cierpienia. Teoria interakcjonizmu symbolicznego nie ogranicza się do wymiaru mikrosocjologicznego oddziaływań interpersonalnych face-to-face, lecz obejmuje także wymiary: mezo- i makrospołeczne: ruchy społeczne, organizacje, sieci społeczne, światy społeczne i tożsamości zbiorowe. Przedstawione zostaną procesy konstruowania tożsamości zarówno w oddziaływaniach bezpośrednich, jak i zapośredniczonych, np. przez komunikację internetową. W centrum uwagi pozostawać będą przemiany tożsamości indywidualnych w procesach interakcji społecznych i ich negocjowanie. Podjęte zostaną zagadnienia naznaczania społecznego, obcości i stygmatyzacji. Analizowane będą tożsamości formowane w światach społecznych oraz radykalne transformacje tożsamości, związane z zaangażowaniem do ruchów społecznych. W centrum uwagi znajdą się procesy biograficzne i wkład orientacji interakcjonizmu symbolicznego do badań przy użyciu metody biograficznej i dokumentów osobistych. Seminarium ma na celu podjęcie tematów badawczych zainspirowanych perspektywą interakcjonizmu symbolicznego. Projekty badawcze będą realizowane przy użyciu metod jakościowych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)
K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych
K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego
K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej
K_W07 posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod i technik badań społecznych, ich ograniczeń, specyfiki i obszarów zastosowania
K_W08 jest świadomy znaczenia refleksyjnego i krytycznego podejścia do wyników badań społecznych, analiz i procedur badawczych
K_W09 wie jak zaplanować i zrealizować złożone ilościowe i jakościowe badania empiryczne; ma świadomość konsekwencji metodologicznych wyborów
K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii
K_W13 jest refleksyjny i krytyczny w interpretacji procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych
K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej
K_U02 potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami
K_U03 potrafi samodzielnie formułować i weryfikować sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych
K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji
K_U05 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu zaawansowanych ilościowych i jakościowych metod i technik badań socjologicznych
K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa
K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi
K_K06 poszukuje nowych metod i źródeł w celu uzupełnienia swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych
K_K07 samodzielnie wyznacza kierunki własnego rozwoju i dokształcania się
K_K08 jest świadomy istnienia dylematów etycznych związanych z pracą socjologa
K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych
K_K10 bierze odpowiedzialność za projektowane i wykonywane zadania
Kryteria oceniania
Udział w dyskusji, praca pisemna, prezentacja, przygotowanie i realizacja projektu badawczego
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 3
Zasady zaliczania poprawkowego wykonanie projektu badawczego i pracy pisemnej zgodnej z przyjętymi standardami
Literatura
1. Blumer H., Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, Kraków 2007, NOMOS, s. 61-69.
2. Denzin N.K., Emotion as Lived Experience, w: John Johnson, Harvey A. Farberman, G.A. Fine (red.), The Cutting Edge. Advanced Interactionist Theory, Greenwich, Conn. 1992, s. 303-319.
3. Goffman E., Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk 2005, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 31-52.
4. Hałas E., Jaźń jako interakcja symboliczna a konstrukcjonistyczne koncepcje człowieka późnej nowoczesności, w: E. Hałas, K. Konecki (red.), Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego, Warszawa 2005, s. 23-39.
5. Hałas E., Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa 2006, Wydawnictwo Naukowe PWN (wyd. 2: 2012), s. 250-263.
6. Hewitt John P., Self and Society. A Symbolic Interactionist Social Psychology, Boston 2000: Allyn and Bacon, s. 90-101.
7. Hochschild Arlie R., Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, Warszawa 2009: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 221-249.
8. Riemann G., Schütze F., „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, w: Kaia Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, Kraków 2012: NOMOS, s. 389-414.
9. Strauss A.L., Praca biograficzna i jej powiązania (intersections), w: Kaia Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, Kraków 2012: NOMOS, s. 517-527.
10. Strauss A.L. i in, Trajektorie choroby, w: Kaia Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, Kraków 2012: NOMOS, s. 373-388.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: