TABS: Nobel z socjologii? Udział laureatów nagród Nobla w rozwoju nauk społecznych 3500-TABS-NOBEL

Teorie i Analizy w Badaniach Socjologicznych (TABS) – zajęcia poświęcone krytycznej analizie wybranych prac socjologicznych i teoretycznej interpretacji wyników badań empirycznych.

Nie ma wprawdzie nagród Nobla z socjologii, ale nauki społeczne nie są przecież ściśle rozgraniczone. Tak jak nagrody literackie dla Bergsona, Sartre’a czy Russela były w dużej mierze wyrazem uznania dla ich osiągnięć jako filozofów, tak osiągnięcia licznych laureatów nagród Nobla (a właściwie „nagród imienia Nobla”) z ekonomii mają istotne znaczenie i często bezpośrednie zastosowania w socjologii, przede wszystkim w nurcie neoinstytucjonalnym i generalnie podejść racjonalnego wyboru.
Celem zajęć jest prezentacja sylwetek wybranych noblistów oraz przedstawienie – w przystępny sposób – znaczenia ich osiągnięć dla socjologii i dyscyplin pokrewnych (m.in. psychologii i nauk politycznych). Podczas zajęć wspólnie z uczestnikami pokażemy, że propozycje, które stały się podstawą rozwiązań fundamentalnych i niejednokrotnie złożonych stanowią zarazem cenne składniki codziennego warsztatu socjologa. Zajęcia będą miały formę seminaryjną – opierać się będą na prezentacjach przygotowanych przez poszczególnych uczestników. Warunkiem zaliczenia zajęć będzie obecność oraz (współ)autorstwo przynajmniej jednej prezentacji (w przypadku braku wolnych terminów – zaoferowanej współuczestnikom „off-line”). Celem prezentacji ma być popularny wykład – mają się odwoływać do tych elementów prac noblistów, które można prosto opowiedzieć „przeciętnemu słuchaczowi”.
Noblistów ważnych dla socjologów było już tak wielu, że w skali jednosemestralnych zajęć konieczne jest dokonanie drastycznego wyboru. Z drugiej strony w wielu przypadkach ścieżki naszych noblistów się przecinają (np. wspólne prace Shapleya [2012] i Aumanna [2005]), co uzasadnia poświęcenie im wspólnych referatów, a jednocześnie – aktywność wielu z nich była na tyle wielokierunkowa, że warto jej poświęcić więcej niż jeden referat (np. Sen [1998] jako badacz wyborów społecznych i jako teoretyk ubóstwa i sprawiedliwości).
Poniżej proponujemy wstępną listę możliwych referatów (w nawiasach kwadratowych rok przyznania nagrody Nobla, zaś * zostali oznaczeni uczeni, którzy sami do „swojej” nagrody nie dożyli, ale przyznano nagrody za rozwijane przez nich teorie ich uczniom i współpracownikom):
Von Neumann*, Morgenstern*, Selten [1994], Harsanyi [1994]: teoria gier a socjologia
Nash [1994]: od gry planszowej bez remisu do równowagi jako podstawowego pojęcia w naukach społecznych.
Schelling [2005]: strategie konfliktu.
Schelling [2005]: mikromotywy i makrozachowania; społeczne konsekwencje zachowań indywidualnych.
Arrow [1972] i Sen [1998]: paradoksy wyboru społecznego; czy można uniknąć dyktatury?
Sen [1998]: o ubóstwie i sprawiedliwości
Simon [1978], Tversky* i Kahnemann [2002]: racjonalność i ograniczona racjonalność.
Hurwicz [2007]: w poszukiwaniu optymalnych decyzji.
Shapley [2012]: wartość Shapleya jako mechanizm podziału dóbr, obciążeń i wpływów.
Aumann [2005]: Biblia, Talmud i teoria gier.
Aumann [2005] i Shapley [2012]: gry oceaniczne jako narzędzie badania zjawisk masowych
Gale*, Shapley, Roth [2012]: od kojarzenia stabilnych małżeństw do efektywnego przydziału narządów, procedur rekrutacyjnych i stabilności alokacji dóbr.
Ostrom [2009]: tragedia wspólnego pastwiska, albo jak socjolog spraw publicznych może pomóc w budowaniu wspólnoty.
Becker [1992]: ekonomiczna teoria przestępstw, czyli czy warto inwestować w człowieka.
Buchanan [1986]: Wybór publiczny i ekonomia konstytucyjna

Powyższa lista ma charakter wstępny, warunkowany głównie naszym osobistymi, bezpośrednimi zainteresowaniami – byłoby jednak bardzo wskazane, żeby sami uczestnicy seminarium dołożyli do niej własne propozycje, np. referaty Hayekowi [1974] czy Friedmanowi [1976]. Jeśli ktoś chciałby wygłosić referat o J.P. Sartre [1964, nie przyjęta], to oczywiście również zapraszam.