TABS: Materialistyczne pojmowanie dziejów 3500-TABS-MATER
Zajęcia dotyczyć będą analizy historycznej, dla której podstawę teoretyczną stanowiło instrumentarium pojęciowe Marksa i późniejsze teorie materializmu historycznego, których autorzy podjęli próbę - używając terminu zaczerpniętego od Karla Kautsky’ego – „materialistycznego pojmowania dziejów”.. Zajmiemy się także jego nowszymi, dwudziestowiecznymi wcieleń, włącznie z polską historią gospodarczą i marksizmem brytyjskim, na czele z pracami Perry’ego Andersona, a wreszcie bliskimi (niekiedy) marksizmowi interpretacjami neoweberyzmu, za którego przykład posłużą prace Michaela Manna. W ich toku dokonana zostanie krytyczna analiza prac socjologów i historyków przynależnych do owych nurtów, zajmujących się historią dawniejszą (do wczesno-nowożytnej) oraz współczesną.
Ostatnia część zajęć dotyczyć będzie podejść inspirowanych marksizmem, ale odnoszących się bardziej do obrazów przeszłości niż jej samej i opartych na materiale obcym klasycznemu materializmowi historycznemu – indywidualnych opowieściach o przeszłości (historia oralna), literaturze i filmie.
Zajęcia pokażą, jak przyjęta perspektywa teoretyczna określa kierunki i cele badania, następnie zaś dobór danych i metodologie ich zbierania, mające pozwalać rekonstruować procesy i struktury społeczne. Przykłady marksistowskich analiz ukażą ich mocne i słabe strony.
Jeśli chodzi o organizację materiału, zajęcia zorganizowane zostaną w nietypowy sposób: według do okresów, których dotyczyły badania, związanej z tym odmienności formacji społeczno-ekonomicznych, jak i dostępnego materiału danych. W ich trakcie uczestnicy nauczyć się dobierać metody, oraz korzystać z różnorodnych danych zastanych – literatury przedmiotu, archiwaliów i innych materiałów (w tym literatury i filmu).
Zajęcia polegać będą na kierowanej przez prowadzącego dyskusji na temat wybranych fragmentów prac i problemów badawczych. Każdy z uczestników proszony będzie także o przedstawienie koncepcyjnego, opartego o samodzielną lekturę (lub nawet drobną pracę badawczą) wystąpienia na wybrany temat, którego wersja pisemna stanowić będzie podstawę zaliczenia
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W_01 Rozumie założenia materializmu historycznego i jego nowszych interpretacji
U_01 Umie analizować teksty źródłowe i wskazywać ich konsekwencje dla badań historyczno-socjologicznych
U_02 Potrafi samodzielnie przygotować koncepcyjne wystąpienie oparte na literaturze lub badaniu
U_03 Analizuje różne ujęcia dziejów, wskazując ich mocne i słabe strony
K_01 Uczestniczy w krytycznej debacie nad rolą teorii marksistowskich i pokrewnych w badaniach społecznych
Kryteria oceniania
Ocena indywidualnej aktywności każdego uczestnika na zajęciach (przeprowadzana przez nauczyciela wspólnie ze studentami na spotkaniu końcowym) – 45% oceny końcowej, przygotowana i przedstawiona samodzielnie lub w dwuosobowym zespole końcowa prezentacja i praca pisemna – 55% oceny końcowej.
Dopuszczalne są maksymalnie dwie nieobecności. Studenci, którzy byli nieobecni więcej niż dwa razy (ale nie więcej niż 4 nieobecności) są zobowiązani do przygotowania i przesłania nauczycielowi krótkich streszczeń głównych lektur, których nie przeczytali.
Rodzaj i forma zaliczenia w drugim terminie są identyczne jak w pierwszym.
Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 4h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu/ napisania eseju) – 10h
Literatura
Perry Anderson, Passages from Antiquity to Feudalism, London: NLB 1978; Perry Anderson, In the Tracks of Historical Materialism, Chicago-London: The University of Chicago Press 1984; Terry Eagleton, Marksizm i krytyka literacka, Kraków: Universitas, 1999; Eric J. Hobsbawm, Jak zmienić świat? Marks i marksizm 1840-2011, Warszawa: Krytyka Polityczna; Stanisław Kozyr-Kowalski , Jarosław Ładosz, Struktura społeczna a świadomość społeczna , PWN, Warszawa 1972; Witold Kula, Historia, zacofanie, rozwój, Warszawa: Czytelnik 1983; Michael Mann, Sources of Social Power, vol. IV, Cambridge University Press 2012; Karol Marks, 18 Brumaire’a Ludwika Bonaparte, Warszawa: Krytyka Polityczna 2011; Jerzy Topolski, Marksizm i historia, Warszawa: PIW 1977, Michael Wayne – Marxism Goes to the Movies, London-New York: Routledge 2020.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: