TABS: Etyka w badaniach społecznych 3500-TABS-EwB
Rozwój badań społecznych, coraz szersze ich zastosowanie i publiczna obecność ich wyników z jednej strony, a rosnąca wrażliwość na wartości ludzkie z drugiej, czynią potrzebnym bardziej systematyczne zajmowanie się etycznymi proble-mami socjologii. Wykład obejmie następujące zagadnienia: (1) Rola wartości w formułowaniu problemów socjologicz-nych i tematów badań społecznych. (2) Tradycyjne kategorie etyki badań społecznych (np. prywatność, anonimowość) w nowych warunkach społecznych. (3) Etyczne aspekty różnych typów badań: eksperymentalnych, sondażowych i tereno-wych. (4) Etyka w badaniach stosowanych; etyczne pułapki ekspertyz. (5) Badania opinii publicznej w służbie świata mediów i polityki. (6) Badania kwestii wrażliwych etycznie. (7) Jakość badań jako standard etyczny; odpowiedzialność badacza za jakość badań. (8) Jak rynek i media wpływają na zachowanie etycznych standardów badań społecznych. (9) „Dobre obyczaje” w badaniach społecznych i kodeksy etyczne
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W07 posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod i technik badań społecznych, ich ograniczeń, specyfiki i obszarów zastosowania
K_W08 jest świadomy znaczenia refleksyjnego i krytycznego podejścia do wyników badań społecznych, analiz i procedur badawczych
K_W13 jest refleksyjny i krytyczny w interpretacji procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych
K_U03 potrafi samodzielnie formułować i weryfikować sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych
K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji
K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem
K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi
K_K06 poszukuje nowych metod i źródeł w celu uzupełnienia swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych
K_K07 samodzielnie wyznacza kierunki własnego rozwoju i dokształcania się
K_K08 jest świadomy istnienia dylematów etycznych związanych z pracą socjologa
K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych
K_K10 bierze odpowiedzialność za projektowane i wykonywane zadania
Kryteria oceniania
Egzamin ustny, w którym student powinien wykazać wiedzę z zakresu przedmiotu (wykład + literatura) oraz umiejętność analizy etycznych aspektów badań społecznych.
Literatura
1. Ajdukiewicz K., O wolności nauki, w: Język i poznanie, t.2, W-wa: PWN 1965.
2. Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias S., Metody badawcze w naukach społecznych, P-ń: Zysk 2001, r. 4. Problemy etyczne badań w naukach społecznych.
3. Barber B., Eksperymentowanie na ludziach, Zagadnienia Naukoznawstwa 1970 nr 1.
4. Brzeziński J. i in., Etyka zawodu psychologa, W-wa: PWN 2009. r. 7. Psycholog wobec osób uczestniczących w badaniach psychologicznych.
5. Sztabiński P.B., Z. Sawiński, F. Sztabiński (red.), Fieldwork jest sztuką, W-wa: IFiS PAN 2005, r. 27. Problemy etyczne związane z pracą ankietera, 28. Ustawa o ochronie danych osobowych.
6. Nowicka E., Przyjaźń jako narzędzie pracy antropologa: wątpliwości etyczne, w: Etyczne aspekty badań społecznych, P-ń: UAM 2005 (Człowiek i Społeczeństwo, t. 24), s. 191-210.
7. Rosenthal R., Nauka a etyka w przeprowadzaniu badań psychologicznych oraz analizowaniu i przedstawianiu ich wyników, Czasopismo Psychologiczne 1996 nr 2.
8. Sułek A., Zasady prezentacji wyników sondaży ze szczególnym uwzględnieniem sondaży wyborczych, w: Sondaż polski, W-wa: IFiS PAN 2001; „Ask” 1997 nr 1/2.
9. Brzeziński i in., Etyka zawodu psychologa, W-wa: PWN 2009, r.. 8. Psycholog (jako badacz) wobec członków społeczności naukowej.
10. Kodeks etyczny Amerykańskiego Stowarzyszenia Socjologicznego, KiS 1997 nr 4.
11. Międzynarodowy Kodeks Badań Rynku i Badań Społecznych ICC/ESOMAR, na stronie PTBRiO/ ESOMAR.
12. Kodeks etyki socjologa, http://www.pts.org.pl
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: