SEMBAD: Socjologiczne aspekty zjawiska dropoutu – skala, przyczyny, sposoby przeciwdziałania 3500-SEMBAD-SAZD
Celem zajęć jest socjologiczna analiza zjawiska dropoutu akademickiego oraz pogłębienie socjologicznych umiejętności badawczych. Cele szczegółowe: zrozumienie socjologicznych teorii i koncepcji związanych z dropoutem akademickim, analiza przyczyn i czynników wpływających na rezygnację ze studiów wyższych, identyfikacja społecznych i instytucjonalnych konsekwencji dropoutu, refleksja nad możliwymi strategiami przeciwdziałania dropoutowi na poziomie indywidualnym, instytucjonalnym i systemowym.
Seminarium badawcze rozpoczniemy wyznaczenia teoretycznych i metodologicznych ram analizy dropoutu, czemu służyć będzie kwerenda w oparciu o już istniejące opracowania naukowe dotycząca przyczyn interesującego nas zjawiska w krajach Unii Europejskiej (w tym Polski) oraz sposobów jego minimalizowania. Kwerenda służyć ma też wypracowaniu definicji i zakresu fenomenu, który ma być przedmiotem dalszych analiz (dropout programowy, instytucjonalny, systemowy). Dyskutować będziemy socjologiczne teorie i koncepcje wyjaśniające dropout (tj. teoria kapitału kulturowego, teoria deprywacji relatywnej, teoria anomii) oraz metodologiczne podejścia do badania dropoutu: zarówno ilościowe (analiza danych rejestrowych, badania ankietowe), jak i jakościowe (wywiady pogłębione, analiza danych z mediów społecznościowych).
Przedmiotem refleksji (i celem badania) będą też przyczyny i czynniki wpływające na dropout akademicki, zarówno indywidualne (motywacja, aspiracje, problemy ze zdrowiem), społeczne (sytuacja materialna, relacje z rówieśnikami i kadrą akademicką), instytucjonalne (jakość kształcenia, dostępność wsparcia, procedury administracyjne).
Przeprowadzone badanie ma też pozwolić na zebranie danych, które pogłębią naszą wiedzę o konsekwencjach dropoutu (bezrobocie, niskie zarobki, problemy psychologiczne, nierówności społeczne, spadek reputacji uczelni) oraz możliwych/ efektywnych strategiach przeciwdziałania mu (indywidualizacja kształcenia, różne formy wsparcia, doskonalenie jakości kształcenia, polityka informacyjna, współpraca z otoczeniem zewnętrznym).
Osoby uczestniczące w zajęciach zaprojektują i zrealizują projekt badawczy wykorzystujący podejście mix methods, którego celem będzie: 1) prześledzenie trendów w dropoucie zarówno na poziomie całej uczelni, jak i poszczególnych kierunków/grup kierunków, w podziale na studia I i II stopnia oraz studia jednolite, 2) przyjrzenie się ewentualnym zmianom w czasie i sformułowanie hipotez je wyjaśniających (kryzys demograficzny, pandemia, zmiany w zasadach rekrutacji na poziomie UW, tj. jak wyższy próg wyników maturalnych, wprowadzanie egzaminów wstępnych/sprawdzianów kompetencji) 3) głębsze zrozumienie doświadczeń i motywacji osób studiujących, wyzwań z jakimi borykają się rozpoczynając studia oraz w trakcie ich trwania, co mogłoby doprowadzić do identyfikacji grup najbardziej narażonych na dropout
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W18 zna podstawowe metody i techniki badań społecznych oraz wie jakie dobrać metody badawcze w celu rozwiązania prostych problemów badawczych
K_W20 wie jak zaplanować i zrealizować proste ilościowe i jakościowe badanie empiryczne
K_U01 umie rejestrować i prowadzić obserwację zjawisk społecznych w sposób metodologicznie poprawny
K_U04 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami
K_U09 umie zastosować normy i zasady etyczne w praktyce badawczej
K_U11 potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego
K_U12 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu podstawowych ilościowych i jakościowych metod i technik badań socjologicznych
K_K01 potrafi skutecznie współpracować z członkami zespołu zadaniowego
K_K09 umie prezentować wyniki swojej pracy badawczej
K_K11 zna i przestrzega zasad etyki zawodowej, w tym zasad poszanowania własności intelektualnej
K_K13 szanuje godność osób uczestniczących w procesie badawczym (respondentów, informatorów, rozmówców i innych uczestników tego procesu)
Kryteria oceniania
udział w dyskusji, przygotowanie projektu badawczego, raport, prezentacja
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze
Zasady zaliczania poprawkowego: takie same jak w pierwszym terminie
Warsztat 90h: do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, przygotowywanie zadań, realizacja badania) – 5h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (napisania raportu/ przygotowania prezentacji) – 12h
Literatura
H.S.Becker (2018), Triki badawcze w socjologii
Giuseppe Bertola (2021), University Dropout Problems and Solutions
Paul M. W. Hackett,James M. Suvak and Ava Gordley-Smith, "Projective techniques"
Flick U. (2012), Projektowanie badania jakościowego
Oswaldo Lorenzo-Quiles, S. Galdón-López, A. Lendinez-Turon, (2023) Factors contributing to university dropout: a review
Kvale S, (2013), Prowadzenie wywiadów
Makowska (2013), Analiza danych zastanych, rozdz. 4 "Desk research", Warszawa Scholar
Nurmalitasari (2023),Factors Influencing Dropout Students in Higher Education
Cassilda Alves dos Santos, G. De Queiroz Pereira, L. Pilatti (2024), Higher Education Dropout: A Scoping Review
Stella R. Taquette, Luciana Maria Borges da Matta Souza (2022), Ethical Dilemmas in Qualitative Research: A Critical Literature Review
Tinto, np. Tinto, V. (2015). Through the Eyes of Students. Journal of College Student Retention, 19(3), 254-269. https://doi.org/10.1177/1521025115621917 (Original work published 2017)
Tracy Sarah J. (2013), Qualitative Research Methods
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: