SEMBAD: Polska głosuje. Analiza systemów i zachowań wyborczych 3500-SEMBAD-POLGLO
Wybory to kluczowa instytucja demokracji przedstawicielskiej, a
analiza systemów i zachowań wyborczych to ważny obszar badań
socjologicznych (a także politologicznych, psychologicznych,
ekonomicznych, geograficznych). Teorie wyjaśniające zachowania
wyborcze są ważnym narzędziem interpretacji polityki we
współczesnych demokracjach.
W ostatnim czasie Polki i Polacy głosowali kilkakrotnie: odbyły się
wybory parlamentarne połączone z referendum (2023),
samorządowe (2024) i europejskie (2024), w 2025 r. odbędą się
wybory Prezydenta RP. Najbardziej oczywiste konsekwencje
polityczne tych wyborów są powszechnie znane, ale nadal brakuje
pogłębionych analiz tego, jak głosowali wyborcy, jakie strategie
przyjmowały partie i kandydaci, oraz tego jak w praktyce zadziałały
formalne reguły wyborów. Seminarium badawcze jest okazją do
wypełnienia tej luki. Uczestnicy podczas seminarium zajmą się
analizą danych związanych z wymienionymi wyżej wyborami
(głównie danych zastanych – oficjalnych wyników wyborów,
danych z sondaży przed- i powyborczych, baz danych opisujących
kampanię wyborczą, finansowanie polityki itd.).
Zajęcia mają charakter warsztatowy: w małych zespołach
uczestnicy i uczestniczki będą realizować własne mini-projekty
badawcze, zakończone pisemnym raportem (w formacie zbliżonym
do artykułu naukowego). Spróbujemy wspólnie odtworzyć proces
badania empirycznego, opierając się głównie na danych i
metodach ilościowych (podejścia mieszane też są możliwe).
Pierwsza część seminarium będzie poświęcona przeglądowi
najważniejszych zagadnień teoretycznych i metodologicznych
studiów wyborczych (electoral studies). Omówimy proste
schematy badawcze i najczęściej wykorzystywane źródła danych
obrazujące wybory w Polsce (dane PKW, Polskie Generalne
Studium Wyborcze i inne badania sondażowe, międzynarodowe
bazy danych: CPD, CMP, CLEA, EIGE i in.). W drugiej części skupimy
się na formułowaniu pytań badawczych i projektowaniu badań w
oparciu o systematyczny przegląd literatury. W trzeciej części
będziemy omawiać i komentować wyniki własnych badań. Na
zakończenie kursu podsumujemy rok wspólnej pracy, prezentując
wyniki badań szerszej publiczności.
Seminarium może być okazją do włączenia się uczestników i
uczestniczek w działalność badawczą Centrum Studiów
Wyborczych na Wydziale Socjologii.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W20 wie jak zaplanować i zrealizować proste ilościowe i jakościowe
badanie empiryczne
K_W22 posiada podstawową wiedzę na temat najważniejszych
zagranicznych, międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych
K_W27 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa
w społeczeństwa sferze publicznej
K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i
globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji
społecznych
K_U04 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do
przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych
źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi
technologiami
K_U11 potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu
przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego
K_U12 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu
podstawowych ilościowych i jakościowych metod i technik badań
socjologicznych
K_U13 potrafi zinterpretować proste zjawiska społeczne przy użyciu
podstawowych metod statystycznych
K_K01 potrafi skutecznie współpracować z członkami zespołu
zadaniowego
K_K09 umie prezentować wyniki swojej pracy badawczej
K_K12 potrafi właściwie korzystać ze źródeł informacji naukowej
Kryteria oceniania
Udział w dyskusji, przygotowanie prezentacji i notatek z
lektury, przygotowanie pisemnego raportu z badania
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających
usprawiedliwieniu: do 3 w każdym semestrze (w tym 1
nieobecność nie wymagająca usprawiedliwienia)
Zasady zaliczania poprawkowego: Konieczne jest uzupełnienie
brakujących elementów (notatki, konspekty, raport) lub
przedstawienie poprawionych wersji w wyznaczonym terminie.
Literatura
Fisher, Justin, Ed Fieldhouse, Mark N. Franklin, Rachel
Kay Gibson, Marta Cantijoch, Christopher Wlezien, Ed
Fieldhouse (red.). 2020. The Routledge Handbook of
Elections, Voting Behavior and Public Opinion.
London, New York: Routledge.
Gendźwiłł, Adam. 2020. Wybory lokalne w Polsce:
uczestnictwo, konkurencja i reprezentacja polityczna
w demokracjach mniejszej skali. Warszawa: Wyd.
Naukowe Scholar.
Haman, Jacek. 2003. Demokracja, decyzje, wybory.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Markowski, Radosław, Mikołaj Cześnik, Paweł Grzelak,
Michał Kotnarowski. 2015. Demokracja, gospodarka,
polityka: Perspektywa polskiego wyborcy. Warszawa:
Wyd. Naukowe Scholar.
Powell, G. Bingham. 2006. Wybory jako narzędzie
demokracji: koncepcje większościowe i
proporcjonalne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Raciborski, Jacek. 1997. Polskie wybory: Zachowania
wyborcze społeczeństwa polskiego w latach 1989-
1995. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.
Rzążewski, Kazimierz, Wojciech Słomczyński, Marek
Wójcikiewicz, Karol Życzkowski. 2014. Każdy głos się
liczy! Wędrówka przez krainę wyborów. Warszawa:
Wydawnictwo Sejmowe.
Rafałowski, Wojciech. 2017. Opisywanie i wyjaśnianie
systemu partyjnego: Metody pomiaru. Warszawa:
Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
Literatura uzupełniająca: artykuły naukowe związane z
tematyką projektów badawczych – lista pozycji zostanie
uzgodniona w trakcie kursu
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: