PROBAD: Upamiętnienia. Macewy w krajobrazach (nie)pamięci 3500-PROBAD-UPA
Projekt badawczy „Upamiętnienia. Macewy w krajobrazach (nie)pamięci” obejmuje zajęcia w sali oraz pięciodniowy wyjazd badawczy w okolice Sanoka. Zajęcia mają na celu pogłębienie kompetencji badawczych poprzez udział w realizacji projektu.
Holocaust, ludobójstwo na europejskich Żydach w latach 1939-1945, przede wszystkim kojarzy się z ośrodkami masowej zagłady. Jednak mordy na ludności dokonywane były także poza ich granicami. Na terenie Polski znajduje się wiele nieupamiętnionych miejsc pochówku ich ofiar, o których pamięć tli się w społecznościach lokalnych. Działalność Fundacji Zapominane, która zajmuje się ich odnajdowaniem oraz upamiętnianiem, stanowić będzie dla nas punkt wyjścia do badania społecznych skutków tego rodzaju działalności w wybranych miejscowościach na Podkarpaciu. Celem projektu będzie zbadanie jak zmieniają się lokalne krajobrazy oraz społeczna percepcja grobów żydowskich po ich upamiętnieniu.
Celem zajęć będzie już przede wszystkim pogłębienie umiejętności planowania i realizowania badań terenowych w zespole.
Zajęcia rozpoczniemy od teoretycznego przygotowania do badań.
Studenci zapoznają się z koncepcjami: krajobrazów pamięci, miejsc pamięci oraz nie-miejsc pamięci. Następnie zapoznamy się z działalnością badawczą Fundacji „Zapomniane” ze szczególnym uwzględnieniem działań Fundacji w okolicach Sanoka. Ponadto analizowane będą wybrane wywiady zgromadzone przez Fundację „Zapomniane”. Elementem poprzedzającym konstruowanie badań, będzie także zapoznanie uczestników z metodami badań etnograficznych, w tym z badaniami obserwacyjnymi z wykorzystaniem fotografii.
Następnie zaprojektujemy badanie, które koncentrować będzie się na zmianach, jakie wywołują upamiętnienia grobów żydowskich. Po fazie przygotowań udamy się do Sanoka, gdzie w okolicach połowy kwietnia 2024 r. przeprowadzimy zaprojektowane badanie (wywiady oraz obserwacje). Zbadamy zmianę jaka zaszła po upamiętnieniu grobów żydowskich w trzech miejscowościach w okolicach Sanoka. Miejsca te będą różnić się pod względem fazy i rodzaju upamiętnień: zbadamy zarówno miejsca upamiętnione kilka lat temu, jak i te upamiętnione w ostatnim roku. Miejsca będą się różnić także rodzajem upamiętnień: od drewnianych macew po trwałe pomniki; od miejsc upamiętnionych lokalnie po te, które upamiętniła Fundacja.
Zajęcia zakończy część poświęcona analizie danych i ich raportowaniu. Naszą pracę zwieńczy publiczna prezentacja wyników dla Fundacji Zapomniane.
Zajęcia mają na celu pogłębienie kompetencji badawczych, umiejętności planowania i realizowania badania w zespole. Obejmują przygotowanie teoretyczne do badań, ich konstruowanie oraz realizację, jak i przygotowanie prezentacji z wynikami badań.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W07 posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod i technik badań społecznych, ich ograniczeń, specyfiki i obszarów zastosowania
K_W08 jest świadomy znaczenia refleksyjnego i krytycznego podejścia do wyników badań społecznych, analiz i procedur badawczych
K_W09 wie jak zaplanować i zrealizować jakościowe badania empiryczne; ma świadomość konsekwencji metodologicznych wyborów
K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji
K_U05 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu zaawansowanych jakościowych metod i technik badań socjologicznych
K_U10 potrafi przygotować prezentację wybranego zagadnienia lub badania w języku polskim
K_K01 potrafi inicjować, planować, organizować i zarządzać pracą zespołu zadaniowego
K_K03 potrafi gromadzić, wyszukiwać, syntetyzować, a także krytycznie oceniać informacje na temat zjawisk społecznych
K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi
K_K08 jest świadomy istnienia dylematów etycznych związanych z pracą socjologa
K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych
K_K10 bierze odpowiedzialność za projektowane i wykonywane zadania
Kryteria oceniania
Udział w analizie danych i dyskusji, praca pisemna
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Zasady zaliczania poprawkowego: takie same jak w I terminie
Literatura
1.Kapralski, S. (2017). Jews and the holocaust in Poland’s memoryscapes: an inquiry into transcultural amnesia. In T. Sindbæk Andersen and B. Törnquist-Plewa (eds.), The Twentieth Century in European Memory: Transcultural Mediation and Reception. Leiden/Boston: Brill. pp. 170-197
2. Terela I., Relikty żydowskie w krajobrazach pamięci centralnej Polski, [w:] Dziewierski, Pactwa (red.) Kultury i krajobrazy pamięci, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2020, s. 87-98.
3. Connerton P., Two types of place memory [w tegoż:] How modernity forgets, 2020.
4. Pollack M. Skażone krajobrazy, Wydawnictwo Czarne 2014 (fragmenty)
5. Goldberg-Mulskiewicz O., Obrzędy żałobne i pogrzebowe Żydów polskich
6. Lewicka B. Wstęp oraz r. V Nekropolie. Socjologiczne studium cmentarzy Katowic, 2017
7. Kramer K.P. Śmierć w różnych religiach świata, 2007 (fragmenty)
8. Roma Sendyka, Nie-miejsca pamięci i ich nie-ludzkie pomniki, “Teksty drugie”, 2017, s. 86-108.
9. Allan Fine, Ten lies of ethnography: Moral Dilemmas in Field Research, “Journal of Contemporary Ethnography”, 1994, s. 267-294.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: