Metody badań jakościowych 3500-MBJ
Zajęcia mają za zadanie zapoznanie uczestników z genezą i specyfiką metod jakościowych oraz możliwościami badawczymi, jakie stwarza ich użycie. Dzięki studiowaniu prac badaczy jakościowych oraz równoczesnym prowadzeniu własnych badań będą mieli okazję nauczyć się wynajdowania problemów i konstruowania pytań badawczych, strukturyzujących proces badania. Szczególną uwagę poświęcimy czterem metodom badawczym – obserwacji, wywiadom indywidualnym i grupowym oraz analizie treści. Bardzo ważne będzie zarówno skupienie się na teoretycznych założeniach badań jakościowych jak i na praktycznym ich stosowaniu. Dlatego też zajęcia będą mieć w dużej mierze charakter warsztatowy umożliwiający studentom nabycie umiejętności prowadzenia wywiadów, realizowania obserwacji czy przeprowadzania analizy treści. Stąd też studenci będą ćwiczyć umiejętność nawiązywania kontaktów z badanymi, poznają problemy związane z uzyskiwaniem dostępu, decydowaniem o swojej własnej tożsamości w trakcie badania. Równocześnie będą zdobywać doświadczenie w zakresie prowadzenia notatek terenowych, planowania scenariuszy do obserwacji i wywiadów jakościowych oraz konieczności ich kodowania. Stąd konieczne będzie wyćwiczenie umiejętności stawiania pytań badawczych ukierunkowujących projekt badawczy i pozwalających uzyskać istotne dane jakościowe. Na koniec studenci poznają strategie opracowywania i analizowania danych jakościowych – kodowanie, sporządzanie not, czy tworzenie typologii – dzięki czemu będą mogli przygotować pisemny raport ze swojego badania. Nie mniej ważnymi elementem zajęć będą: doświadczenie pracy w zespole badawczym, organizowania czasu pracy w projekcie jakościowym, krytyki projektów własnych i innych uczestników oraz wyrobienie w sobie wrażliwości wobec badanych osób, grup i społeczności związanej z etyczną odpowiedzialnością badacza jakościowego.
Zajęcia trwają 2 semestry, co oznacza 60 godzin spotkań „w klasie”, do których jednak należy doliczyć czas konieczny dla przygotowywania pisemnego projektu badania, a przede wszystkim – realizacji terenowej części badania (przeprowadzenia wywiadów i obserwacji), a na koniec napisania raportu. Oznacza to, że na pracę „poza klasą” student będzie musiał poświęcić co najmniej 60 dodatkowych godzin
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W_01 Zna metody badań jakościowych i ich zastosowanie w socjologii
U_01 Potrafi zaplanować i zrealizować badanie jakościowe z wykorzystaniem różnych metod
U_02 Umie konstruować pytania badawcze, narzędzia i prowadzić dokumentację terenową
U_03 Potrafi opracować i interpretować dane jakościowe w procesie analizy badawczej
K_01 Jest gotów do pracy zespołowej w projektach badawczych i przestrzegania zasad etycznych w badaniach jakościowych
Kryteria oceniania
Kryteria oceny: przygotowanie projektu badawczego raport, prezentacja. Limit dopuszczalnych nieobecności w semestrze:trzy. W przypadku oceny niedostatecznej zasady poprawiania uzgadniane indywidualnie z osoba prowadzącą zajęcia.
Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (60h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek, napisanie projektu, przygotowanie narzędzia, praca zespołowa, realizacja badania) - 5h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (napisania raportu i prezentacji wyników badań) - 10h.
Korzystanie z narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji, takich jak ChatGPT, jest dozwolone w przypadku wybranych zadań kursowych/zaliczeniowych. Domyślnie korzystanie z takich narzędzi jest zabronione, chyba że wyraźnie zaznaczono inaczej. Każde użycie musi zostać odpowiednio opisane i/lub zacytowane. Studenci/tki ponoszą odpowiedzialność za wszystkie treści wygenerowane z użyciem narzędzi AI.
Literatura
Barbour R. (2011), Badania fokusowe, PWN Warszawa.
Berg Bruce L. (2009), Qualitative Research Methods for the Social Sciences, Allyn&Bacon.
Buttolph Johnson J. (2010), Metody badawcze w naukach politycznych, PWN Warszawa.
Domański H. i in. (1999)), Spojrzenie na metodę, IFiS PAN Warszawa.
Flick U. (2012), Projektowanie badania jakościowego, PWN Warszawa.
Hammersley M., P. Atkinson, (2000), Metody badań terenowych, Zysk i S-ka Poznań.
Konecki K. (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN Warszawa.
Korporowicz L., red. (1997), Ewaluacja w edukacji, Oficyna Naukowa Warszawa.
Kvale S. (2011), Prowadzenie wywiadów, PWN Warszawa.
Lofland J. (2009), Analiza układów społecznych, Scholar Warszawa.
Rancew-Sikora, D. (2007), Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Wydawnictwo TRIO Warszawa
Silverman D. (2007), Interpretacja danych jakościowych, PWN Warszawa.
Silverman D. (2009), Prowadzenie badań jakościowych, PWN Warszawa.
Szustrowa T. (red.) Swobodne techniki diagnostyczne, Wydawnictwo UW 1987 Warszawa.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: