Logika 3500-LOG
Moduł 1. Błędy logiczne w wypowiedziach. Warunki logicznej poprawności wypowiedzi. Powody braku sensu, wieloznaczności i innoznaczności wypowiedzi. Analiza przykładów dydaktycznych i przykładów z życia publicznego. Usterki na pograniczu błędu logicznego.
Moduł 2. Wnioskowania. Język rachunku zdań. Wnioskowania zawodne i niezawodne, racjonalne i nieracjonalne. Zawodność intuicyjnej oceny wnioskowań. Wpływ treści wnioskowań na rozstrzygnięcia intuicyjne. Rachunek zdań. Zapisywanie schematów zdań. Tabela zerojedynkowa. Interpretacja funktorów.
Moduł 3. Dedukcja i wewnętrzna sprzeczność. Pojęcie tautologii, kontrtautologii, wynikania logicznego, wnioskowania dedukcyjnego i wewnętrznie sprzecznego układu zdań. Badanie tautologiczności i kontrtautologiczności fromuł za pomocą pełnej i skróconej metody zerojedynkowej. Zapisywanie schematów wnioskowań i układów zdań.
Moduł 4. Nazwy. Rachunek nazw. Pojęcie desygnatu, zakresu i treści nazwy. Podziały nazw na: 1. proste i złożone; 2. zbiorowe i niezbiorowe; 3. generalne i indywidualne; 4. ogólne, jednostkowe i puste; 5. konkretne i abstrakcyjne. Nazwy nieostre. Stosunki zakresowe i treściowe nazw. Związki między zakresem a treścią. Rachunek nazw. Ocena dedukcyjności wnioskowań metodą graficzną.
Moduł 5. Relacje logiczne zdań. Modalności. Przeczenia. Wyciąganie wniosków w rachunku nazw. Relacje logiczne między zdaniami, obok wynikania logicznego: sprzeczność, równoważność, wykluczanie, dopełnianie, niezależność. Odróżnianie sprzeczności od wykluczania. Poprawne i niepoprawne przeczenie. Prawa przeczeń. Kwadrat logiczny. Kwadrat modalny.
Moduł 6. Błędy we wnioskowaniach. Entymematy. Błąd materialny, błąd formalny i jego szczególne przypadki (subiektywnie pewne wnioskowanie z następstwa o racji i subiektywnie pewne wnioskowanie z niezajścia racji o niezajściu następstwa), ekwiwokacja, nienależyte uzasadnienie przesłanek i szczególne przypadki tego błędu (bezpośrednie i pośrednie błędne koło), stracenie wątku. Pojęcie wnioskowania entymematycznego. Ujawnianie przemilczanych przesłanek. Osłabianie konkluzji dla zapewnienia wnioskowaniu dedukcyjnego charakteru. Osłabianie przesłanek, jeśli zostały z paradoksalnym rezultatem wzmocnione ponad intencję wnioskującego.
Moduł 7. Definicje. Pytania. Spory. Definicje wyraźne i kontekstowe. Definicja klasyczna. Warunki poprawności definicji. Błędy w definicjach: nieadekwatność i różne jej przypadki, oparcie definicji na cechach nieistotnych, użycie w członie definiującym słów niezrozumiałych dla odbiorcy i szczególne przypadki tego błędu (bezpośrednie i pośrednie błędne koło); próby wyraźnego definiowania słów wymagających definicji kontekstowej. Rodzaje pytań. Założenia pytań. Odpowiedzi całkowite i częściowe. Błędy logiczne w pytaniach, zwłaszcza ankietowych. Nieporozumienia, spowodowane wadliwymi pytaniami. Rodzaje sporów: o prawdę i o rację; o fakty, o interpretacje i o wartości. Sposoby argumentowania w różnych rodzajach sporów.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne,
K_W02 ma uporządkowaną wiedzę z zakresu nauk społecznych i humanistycznych,
K_W03 posiada elementarną wiedzę o miejscu socjologii w systemie nauk oraz o jej relacjach z innymi dyscyplinami,
K_W05 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych,
K_W06 posiada podstawową wiedzę na temat narzędzi i celów polityki społecznej,
K_W07 posiada podstawową wiedzę o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach,
K_W08 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne,
K_W10 posiada podstawową wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym Polski i współczesnego świata,
K_W17 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne,
K_W18 posiada podstawową wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki oraz jej relacji z innymi instytucjami społecznymi,
K_W19 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa społeczeństwa w sferze publicznej,
K_W20 posiada podstawową wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także rozumie na czym polegają te procesy,
K_W21 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych,
K_U13 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji,
K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy
Kryteria oceniania
Podstawą do zaliczenia będą obecności na zajęciach (można mieć jedną nieobecność), wykonane i odesłane w terminie ćwiczenia (można ich nie odesłać raz; trzeba uzyskać co najmniej 50% ogólnej sumy punktów dla wszystkich modułów łącznie), praca na wspólnych zajęciach oraz wyniki kartkówek.
Literatura
Z. Ziembiński, Logika praktyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000; B. Stanosz, Wprowadzenie do logiki formalnej. Podręcznik dla humanistów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998; B. Stanosz, Ćwiczenia z logiki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004; T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005; A. Schopenhauer, Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, Oficyna Wydawnicza Alma- Press, Warszawa 1993. Podane są tu przykładowe lata wydań; nie muszą być koniecznie te.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: