Modele analizy dyskursu - perspektywa socjologiczna 3500-JIS-MAD-PS
Wykład przedstawia związki analizy dyskursu z socjologią i naukami o kulturze. Ma na celu zapoznanie z wybranymi modelami zorientowanej socjologicznie analizy dyskursu. Wykład jest wprowadzeniem do głównych zagadnień teoretycznych analizy dyskursu. Dyskurs rozpatrywany jest jako użycie języka naturalnego w sytuacjach społecznych i w kontekście kulturowym – jako tekst i mowa. Dyskurs jako użycie języka jest jednocześnie komunikacją i interakcją społeczną, które implikują społeczne poznanie, wiedzę i władzę. Przedstawione zostaną badania nad dyskursem w socjologii życia codziennego, rozmowy o motywach w interakcjach społecznych, analiza konwersacyjna, analiza dyskursu organizacyjnego i dyskursu publicznego. Pokazane zostaną związki podejścia narratologicznego w badaniach nad dyskursem z socjologiczną metodą biograficzną. Przedstawiony zostanie rozwój badań praktyk komunikacyjnych od etnografii mówienia do współczesnej kulturowej analizy dyskursu. Omawiane będą pragmatyczne, retoryczne i semantyczne wymiary analizy dyskursu w odniesieniu do procesów interakcji społecznych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 Ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej językoznawstwa, analizy dyskursu i semiotyki społecznej.
K_W10 Ma rozszerzoną wiedzę o specyfice nauk społecznych - zwłaszcza socjologicznej analizy dyskursu i badań nad komunikacją społeczną, o ich miejscu w systemie nauk i relacjach z naukami humanistycznymi, zwłaszcza z lingwistyką.
K_W17 Zna wybrane metody i narzędzia opisu z zakresu badań nad komunikacją społeczną oraz z zakresu socjologicznej analizy dyskursu.
K_K08 Jest gotowy samodzielnie i krytycznie uzupełniać swą wiedzę i umiejętności, łącząc perspektywę socjologiczną i lingwistyczną.
Kryteria oceniania
Uczestniczenie w wykładzie, znajomość wyłożonej problematyki, znajomość lektur, egzamin pisemny
Literatura
1. Blum-Kulka S., Pragmatyka dyskursu, w: T. A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa 2001: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 214-227.
2. Bühler K., Teoria języka, o językowej funkcji przedstawiania, Kraków 2004: UNIVERSITAS, a. 25-34.
3. Czyżewski M., Dyskurs, w: Z. Bokszański i in. red., Encyklopedia Socjologii. Suplement, Warszawa 2005: Oficyna Naukowa, s. 50-58.
4. Goddard C., A. Wierzbicka, Discourse and Culture, w: T.A. van Dijk (red.), Discourse as Social Interaction, London 2000: SAGE, s. 231-257.
5. Goffman E., Rytuał interakcyjny, Warszawa 2006: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 5-46.
6. Griffin E., Dramatyzm Kennetha Burke’a, w: E. Griffin, Podstawy komunikacji społecznej, Gdańsk 2003, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 315-324.
7. Hałas E., Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa 2012: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 189-207.
8. Maines D. R., Narrative, Gender, and the Problematics of Role, w: D. R. Maines, The Faultline of Consciousness. A View of Interactionism in Sociology, New York 2001: Aldine de Gruyter, s. 173-186.
9. Pomeranz A., B.J. Fehr, Conversation Analysis: An Approach to the Study of Social Action as Sense Making Practices, w: T.A. van Dijk, Discourse as Social Interaction, London 2000: SAGE, s. 64-91.
10. Robin R., Badanie pól semantycznych: doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint Cloud, w: M. Głowiński (red.), Język i społeczeństwo, Warszawa: Czytelnik.
11. Sacks H., E.A. Schegloff, The Local Repair System in Conversation, „Przegląd Socjologiczny” 2025, 74(3): 27-28.
12. Schutze F., Analiza biograficzna. Ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne, część II, w: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Kraków 2012: NOMOS, s. 229-245.
13. Van Dijk T.A., Badania nad dyskursem, w: tenże, Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa 2001: Wydawnictwo Naukowe PWN, A: s. 9-28; B: s. 28-44.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: