System polityczny III RP: perspektywa nowego instytucjonalizmu 3500-FAKMSPIIIRP-OG

Wykład skoncentrowany jest na analizie dynamiki zmian systemu politycznego w Polsce lat 1989 – 2020. W centrum każdego systemu politycznego jest państwo i jego ustrój. Pomimo występujących współcześnie tendencji takich jak „rozlewanie się polityczności” i zamazanie niegdyś wyraźnej granicy między państwem a społeczeństwem, państwo pozostaje główną formą politycznego zorganizowania społeczeństwa.
Podstawowe ramy dla aktywności jednostek i grup tworzą instytucje i organizacje składające się na system polityczny. Zostaną one zaprezentowane z perpektywy neoinstytucjonalnej – przyjmującej, że instytucje stanowią nie tylko zestawy zewnętrznych ograniczeń ludzkich działań, ale same są przedmiotem przetargów, mogą być konstruowane, mogą ewoluować i zanikać.
Wykład zawiera wątki porównawcze, ale koncentruje się na systemie politycznym III RP. W wykładzie nacisk kładziony jest na przetargi i konflikty polityczne w całym okresie istnienia III RP.

Główne tematy:
Wprowadzenie: podstawowe pojęcia wykładu ( system polityczny, system rządów, rządy prawa, poliarchia)
Postkomunizm w Polsce i w Europie: odrębna formacja czy etap na drodze do liberalnej demokracji?
Analiza systemu politycznego Polski i jego głównych instytucji (prezydent, Rada Ministrów, parlament). Przemiany w latach 1997 – 2015
System władzy w latach 2015 – 2020: deinstytucjonalizacja systemu, dekonsolidacja demokracji i koncepcja centralnego ośrodka dyspozycji politycznej
Przemiany systemu partyjnego w okresach a) 1989 -2001; b) 2001 -2020
System władz lokalnych; jak w praktyce działa samorząd terytorialny,
Grupy interesu (zinstytucjonalizowane i nieformalne, ad hoc) w systemie politycznym,
Kondycja społeczeństwa obywatelskiego,
Media w systemie politycznym.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)
K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk
K_W03 posiada pogłębioną wiedzę o strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach
K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych
K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego
K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej
K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii
K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne
K_W12 posiada pogłębioną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi
K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych
K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa
K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Kryteria oceniania

Egzamin ustny
Trzy nieobecności
Zasady zaliczania poprawkowego - takie same jak w I terminie

Literatura

1. L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa, wiele wydań, rekomendowane wydanie 10. lub późniejsze.
Rozdziały: - Zasady ustroju Rzeczypospolitej;
Parlament. Struktura, skład i organizacja
Rada Ministrów i administracja rządowa
Władza sądownicza. Trybunał Konstytucyjny

2. A. Dudek, Historia polityczna Polski 1989 -2015, wybrane fragmenty.

3.. J. Marvall, A. Przeworski (red), Demokracja i rządy prawa, Warszawa 2010 (fragmenty)

4. Przeworski A. A conceptual History of Political Regimes: Democracy, Dictatorship and Authoritarianism, Studia Socjologiczno-Polityczne, 2017 nr 2(07), s. 11-31.

5. G. Stoker, Współzarządzanie jako teoria: pięć tez, w
: J. Hausner, B. Jessop, S. Mazur (red), Governance: wybór tekstów klasycznych, Warszawa, s. 44-58.

6. Jan Zielonka, Kontrrewwolucja. Liberalna Europa w odwrocie, Warszawa: PWN 2018, s. 81-138.

Literatura zostanie uzupełniona kilkoma artykułami w zależności od zainteresowań uczestników wykładu.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3500-FAKMSPIIIRP-OG w USOSweb